Xét nghiệm tinh dịch đồ là làm gì?

Vô sinh do nam chiếm khoảng 20% các nguyên nhân gây vô sinh, trong đó hơn 90% trường hợp là do bất thường tinh trùng. Xét nghiệm tinh dịch đồ là phương pháp đánh giá tình trạng tinh trùng để từ đó có những biện pháp can thiệp kịp thời, bảo vệ sức khỏe sinh sản cho nam giới.

Xét nghiệm tinh dịch đồ là một xét nghiệm dựa trên mẫu tinh dịch nhằm để đánh giá chất lượng của tinh trùng, thông qua các chỉ số như: số lượng, khả năng di động, hình dạng,... Việc đánh giá này được thực hiện theo quy định của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Giá trị tinh dịch đồ của WHO được dựa trên chỉ số của những người đàn ông có khả năng sinh sản bình thường khi vợ của họ có con trong vòng 12 tháng. Các chỉ số tinh dịch đồ chỉ có ý nghĩa phỏng đoán khả năng sinh sản của nam giới là cao hay thấp, chứ không cho phép kết luận là vô sinh hay không.

Kết quả tinh dịch đồ cùng với sức khỏe sinh sản của người vợ sẽ giúp bác sĩ quyết định phương án điều trị cho cặp vợ chồng hiếm muộn.

Trước khi tiến hành xét nghiệm, nam giới được yêu cầu không xuất tinh trong vòng 2 đến 3 ngày. Sau đó, tinh dịch sẽ được thu thập tại phòng thí nghiệm bằng cách thủ dâm hoặc quan hệ tình dục có sử dụng bao cao su chuyên biệt. Đặc biệt, tinh dịch nên được phân tích trong vòng không quá 2 giờ.

Một số thí nghiệm sẽ yêu cầu nhiều hơn một mẫu thử, có thể do sự khác nhau về nhiệt độ phòng. Những yếu tố được quan sát trong tinh dịch là:

• Tổng lượng tinh dịch (tính theo ml).
• Tiêu chuẩn về hỗn hợp tinh dịch (độ đặc, màu sắc, độ axit).
• Nồng độ tinh dịch (số lượng tinh trùng/ml).
• Hình thái (hình dạng và cấu trúc tinh trùng, cho biết về sức khỏe tinh trùng).
• Độ vận động (% tinh trùng di chuyển về phía trước).
• Tổng số tinh trùng di động được.

Bình thường, tinh dịch sẽ có màu trắng sữa hoặc trong, đặc và dính (nhớt), có độ pH (độ axit) khoảng 7,8 đến 8,0 và có thể chứa các tế bào bạch cầu.

Các giá trị sau đây do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xây dựng để phân tích tinh dịch bình thường như:

• Tổng thể tích > 2 ml.
• Nồng độ: Ít nhất là 20 triệu tinh trùng/ml.
• Hình thái học: Ít nhất 15% tinh trùng bình thường.
• Độ vận động: Trên 50% tinh trùng chuyển động về phía trước, hoặc 25% chuyển động nhanh trong vòng 1 giờ sau xuất tinh.
• Lượng bạch cầu: Ít hơn 1 triệu/mL.

Những phân tích sâu hơn (phản ứng giữa tinh trùng và kháng thể) cho thấy số tinh trùng kết dính ít hơn 10% tổng lượng tinh trùng.

Tuy nhiên với trường hợp có số lượng tinh trùng thấp, không thể nói chắc là người đàn ông đó vô sinh, vì khả năng sinh sản còn phụ thuộc vào nữ giới và nhiều người đàn ông có lượng tinh trùng thấp vẫn có khả năng sinh sản bình thường. Tương tự, cũng không thể chắc chắn rằng người đàn ông có số lượng tinh trùng bình thường là khả năng sinh sản bình thường, bởi có thể tinh trùng còn thiếu khả năng thụ tinh...Do đó, nhất thiết cần phải có sự tư vấn kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ của các bác sỹ chuyên khoa.