Vì sao viêm da cơ địa dễ tái đi tái lại?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Lê Thị Thu Hằng - Bác sĩ Da Liễu - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng. Bác sĩ Thu Hằng đã có trên 12 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực da liễu.

Viêm da cơ địa là một bệnh viêm da mạn tính, có thể gặp ở mọi lứa tuổi, triệu chứng nổi bật là ngứa khiến cho bệnh nhân khó chịu. Bệnh thường khởi phát từ tuổi nhỏ, với những đợt tái phát và có thể kéo dài suốt đời.

Viêm da cơ địa là một bệnh da liễu khiến da bạn đỏ và ngứa. Bệnh xảy ra ở hầu hết các đối tượng, kể cả người lớn và trẻ nhỏ. Khi ngứa bệnh nhân càng gãi thì càng làm bệnh trở nên nặng hơn, thậm chí các vết thương có nguy cơ bị nhiễm trùng. Viêm da cơ địa tái đi tái lại nhiều lần, tiến triển dai dẳng, có đợt rầm rộ, cấp tính, có giai đoạn lắng xuống, âm thầm khiến người bệnh khó chịu.

Nguyên nhân và yếu tố thuận lợi:

• Yếu tố môi trường đóng vai trò quan trọng làm khởi phát bệnh:

+ Ô nhiễm môi trường, môi trường công việc phải tiếp xúc thường xuyên với chất tẩy rửa, hóa chất hoặc bụi vải..

+ Khí hậu: bệnh nặng hơn khi giao mùa, hoặc thời tiết lạnh khô làm tình trạng khô da nặng hơn...

• Yếu tố di truyền: bệnh viêm da cơ địa chưa xác định được rõ ràng do gen nào đảm nhiệm. Khoảng 60% người lớn bị viêm da cơ địa có con bị bệnh này, nếu cả bố và mẹ cùng bị bệnh thì con đẻ ra có đến 80% cũng bị bệnh.

Những triệu chứng bệnh viêm da cơ địa thường thể hiện với các dấu hiệu sau:

• Ngứa ngáy: Đây là triệu chứng đầu tiên dễ nhận thấy gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và cuộc sống sinh hoạt của người bệnh.
• Nổi ban đỏ và mụn nước trên da: Những vùng da dễ bị ảnh hưởng nhất chính là mặt sau đầu gối, mặt trước khuỷu tay, vùng cổ, ngực, da mặt... gây mất thẩm mỹ.
• Đóng vảy tiết: Người bệnh viêm da cơ địa gãi nhiều khiến vùng da bị tổn thương nứt rách tạo thành các vết vảy tiết có thể gây đau đớn, khó chịu.
• Các biểu hiện khác của viêm da cơ địa:

- Viêm da lòng bàn tay, bàn chân: gặp ở 20-80% người bệnh, là dấu hiệu đầu tiên của viêm da cơ địa ở người lớn.

- Viêm da quanh mi mắt, chàm ở vú

- Viêm môi bong vảy.

Là một bệnh mạn tính, viêm da cơ địa tái đi tái lại làm bệnh nhân khó chịu. Bệnh thường khởi phát từ tuổi nhỏ, với những đợt tái phát và có thể kéo dài suốt đời.

Chưa có nghiên cứu nào xác định chính xác nguyên nhân gây ra viêm da cơ địa. Tuy nhiên, một số yếu tố sau đây có thể là các nguyên nhân làm gia tăng nguy cơ và khiến bệnh trở nên nặng hơn như:

• Di truyền: Viêm da cơ địa là một bệnh lý di truyền phức tạp. Đối với những người có ông bà, cha mẹ mắc viêm da cơ địa thì thế hệ sau có nguy cơ mắc bệnh hơn nhiều lần, và cao hơn so với những người có cha mẹ bị hen phế quản hay viêm mũi dị ứng. Điều đó cho thấy có những gen chuyên biệt cho viêm da cơ địa.
• Dị ứng hóa chất: Những hóa chất trong sinh hoạt hoặc trong công nghiệp (chất bảo quản, chất tẩy rửa) khi tiếp xúc vào da khiến cơ thể dị ứng có thể dẫn đến bệnh viêm da cơ địa.
• Ô nhiễm môi trường: Ô nhiễm môi trường, khói bụi, nhiễm bẩn nguồn nước cũng là những nhân tố gây viêm da cơ địa dị ứng.
• Dị ứng thực phẩm: ăn một số loại thực phẩm dễ bị dị ứng như trứng, sữa, cá, đậu nành hay lúa mì...
• Các nguyên nhân bệnh viêm da cơ địa khác: Vệ sinh kém, căng thẳng, stress, sức đề kháng yếu, cơ địa nhạy cảm... là điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn dễ dàng xâm nhập vào cơ thể.

Các biến chứng của bệnh viêm da cơ địa có thể bao gồm:

• Bội nhiễm: Do bệnh gây ngứa nhiều, người bệnh thường gãi gây trầy xước da, vi khuẩn xâm nhập qua các vết xây xước trên da gây tổn thương áp xe hóa, loét... khi điều trị lành bệnh có nguy cơ để lại di chứng sẹo xấu gây mất thẩm mỹ
• Các vấn đề về giấc ngủ: Viêm da cơ địa tái đi tái lại nhiều lần khiến ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống cũng như giấc ngủ của người bệnh.
• Dày da-lichen hóa: người bệnh bị ngứa dai dẳng nên thường phản xạ bằng chà gãi vùng tổn thương, lâu ngày để lại các mảng da dày, sẫm màu gây mất thẩm mỹ.
• Đỏ da toàn thân: do điều trị không đúng phương pháp, lạm dụng các thuốc bôi và uống chứa corticoid làm tình trạng da người bệnh thường xuyên đỏ, bong da...

Điều trị viêm da cơ địa dị ứng cần tuân thủ các nguyên tắc sau đây:

• Không gãi chỗ ngứa: Thay vì dùng móng tay gãi, bạn hãy dùng đầu ngón tay ấn vào chỗ ngứa để cảm thấy bớt khó chịu hơn. Bạn còn có thể cắt móng tay hay đeo bao tay vào ban đêm để tránh làm da bị tổn thương khi vô tình gãi.
• Bôi kem dưỡng ẩm: Kem dưỡng ẩm có tác dụng chống khô da và tránh ngứa, hạn chế tái phát. Kem dưỡng ẩm phải được sử dụng hàng ngày và dùng lâu dài sau khi triệu chứng đã được cải thiện.
• Mặc quần áo thoải mái: Bạn có thể giảm kích ứng cho da bằng cách tránh những bộ quần áo chật và cứng. Bạn hãy chọn những trang phục thấm mồ hôi và mềm mại.
• Giảm căng thẳng và lo lắng: Stress và những rối loạn khác về mặt tâm lý khác có thể khiến chứng viêm da cơ địa nặng thêm. Bạn cần tìm cách cải thiện sức khỏe tâm lý của mình để bớt tình trạng ngứa da.
• Các thuốc bôi, thuốc uống chống ngứa như: bôi kem corticoid + kháng sinh. Cho kháng sinh uống để chống tụ cầu trùng vàng trong trường hợp bội nhiễm. Kháng histamin chống ngứa.
• Thuốc uống chữa viêm: Đối với những trường hợp nặng hơn, bác sĩ có thể kê toa thuốc corticosteroid đường uống như thuốc Prednisone. Những loại thuốc này tuy hiệu quả nhưng không thể sử dụng lâu dài vì các tác dụng phụ nghiêm trọng.

Ngoài ra, để giảm tình trạng đỏ và ngứa da, bạn hãy chọn thực phẩm kháng viêm để bổ sung vào thực đơn. Những thực phẩm kháng viêm có thể kể đến là: Cá, đồ lên men, trái cây và rau củ. Những chất này có thể giúp bạn kháng viêm rất tốt. Tránh các thực phẩm có thể gây ra bệnh bùng phát viêm da cơ địa như: Trứng, cà chua, đậu nành, một số loại hạt, trái cây họ cam quýt, các sản phẩm từ sữa, các thực phẩm có chứa gluten, các gia vị như vani, đinh hương và quế, trà đen, chocolate, thịt đóng hộp,...

Viêm da cơ địa dị ứng là một mạn tính tiến triển từng đợt, trong đợt cấp có thể gây ngứa dữ dội dễ gây các biến chứng khi không được tư vấn và điều trị kịp thời. Do vậy khi có những dấu hiệu, triệu chứng của viêm da cơ địa dị ứng, bạn nên đến các cơ sở chuyên khoa uy tín để được bác sĩ thăm khám và có hướng điều trị thích hợp, tránh những biến chứng không mong muốn.