Vì sao bạn ù tai khi máy bay cất - hạ cánh?

Ù tai khi máy bay cất cánh - hạ cánh (còn gọi là ù tai khi đi máy bay, đau tai khi đi máy bay, tổn thương khí áp tai, viêm tai khí áp) là tình trạng màng nhĩ phải chịu áp lực khi áp suất ở tai giữa và ở môi trường không cân bằng nhau, hiện tượng này hay xảy ra nhất khi máy bay cất cánh hoặc khi máy bay hạ cánh.

Thông thường những hành động cá nhân đơn giản như ngáp, nuốt hoặc nhai kẹo cao su đã có thể cân bằng lại sự chênh lệch áp suất và cải thiện triệu chứng ù tai khi đi máy bay. Tuy nhiên vẫn có những trường hợp ù tai nặng cần thăm khám bác sĩ.

Ù tai khi đi máy bay có thể xảy ra ở một hoặc hai bên tai. Các dấu hiệu và triệu chứng thường thấy bao gồm:

• Khó chịu hoặc đau mức độ trung bình ở trong tai.
• Cảm giác đầy hoặc nghẹt ở trong tai.
• Ù tai, giảm thính lực từ mức độ nhẹ tới trung bình.

Nếu ù tai khi đi máy bay mức độ nặng, các triệu chứng có thể là:

• Đau mức độ nặng.
• Tăng áp suất tai.
• Suy giảm thính lực từ trung bình đến nặng.
• Có tiếng ồn trong tai.
• Cảm giác chóng mặt.
• Chảy máu tai.

Nếu tình trạng khó chịu, đầy tai hoặc ù tai kéo dài nhiều ngày, hoặc xuất hiện các dấu hiệu và triệu chứng nặng, hãy đi khám bác sĩ chuyên khoa.

Ù tai khi đi máy bay xảy ra khi áp suất ở tai giữa và áp suất môi trường không cân bằng nhau, khiến màng nhĩ rung động không bình thường.

Trong tai có một bộ phận là vòi eustache (có kết nối với tai giữa) có nhiệm vụ điều hòa và cân bằng áp suất. Nhưng khi máy bay cất và hạ cánh, áp suất không khí thay đổi quá nhanh, vòi eustache thường không phản ứng kịp, gây nên các triệu chứng ù tai khi đi máy bay. Hành động nuốt hoặc ngáp khiến vòi eustache mở rộng ra, cho phép không khí đi vào tai giữa nhiều hơn, cân bằng lại áp suất.

Tổn thương khí áp tai cũng có thể xảy ra khi:

• Lặn có bình khí.
• Phòng oxy cao áp.
• Có vụ nổ xảy ra gần đó, chẳng hạn như trong khu vực chiến sự.

Một số trường hợp tổn thương khí áp tai tuy hiếm nhưng vẫn có thể gặp như khi đi thang máy ở tòa nhà cao tầng.

Bất kì tình trạng nào gây tắc nghẽn vòi eustache hoặc gây giới hạn hoạt động của vòi eustache có thể làm tăng nguy cơ xuất hiện ù tai khi đi máy bay. Các yếu tố nguy cơ thường thấy bao gồm:

• Vòi eustache nhỏ, đặc biệt là ở trẻ nhỏ.
• Cảm lạnh.
• Viêm xoang nhiễm khuẩn.
• Sốt hoa cỏ (viêm mũi dị ứng).
• Nhiễm khuẩn tai giữa (viêm tai giữa nhiễm khuẩn).
• Ngủ trong lúc máy bay cất cánh hoặc hạ cánh (không thể ngáp hoặc nuốt để cân bằng lại áp suất).

Ù tai khi đi máy bay là hiện tượng bình thường, không nghiêm trọng, cá nhân có thể tự khắc phục tình trạng. Các biến chứng về lâu dài hiếm khi xảy ra, chỉ khi tình trạng nghiêm trọng, kéo dài hoặc có tổn thương thực thể tới cấu trúc của tai giữa hoặc tai trong.

Các biến chứng hiếm gặp có thể bao gồm:

• Mất thính lực vĩnh viễn.
• Ù tai mạn tính.

Ù tai khi đi máy bay có thể phòng tránh được bằng một số hành động đơn giản:

• Ngáp và nuốt trong khi máy bay cất cánh và hạ cánh: những hành động này tác động lên các cơ gây mở vòi eustache. Nếu cảm thấy khó nuốt, mút kẹo hoặc nhai kẹo cao su có thể giúp ích.
• Sử dụng nghiệm pháp Valsalva trong lúc máy bay cất cánh và hạ cánh: ngậm miệng, lấy tay bịt chặt hai lỗ mũi và thở nhẹ từ từ dồn khí ra mũi. Lặp lại vài lần, đặc biệt là trong quá trình máy bay hạ cánh để cân bằng áp suất giữa hai tai và khoang máy bay.
• Tránh ngủ trong quá trình máy bay cất cánh và hạ cánh: không nên ngủ trong lúc máy bay cất cánh và hạ cánh để có thể thực hiện các hành động giúp cân bằng lại áp suất khi bắt đầu cảm thấy các triệu chứng.
• Cân nhắc lại kế hoạch di chuyển: nếu có thể, đừng đi máy bay khi đang bị cảm lạnh, bị viêm xoang nhiễm khuẩn, bị ngạt mũi, hoặc bị viêm tai nhiễm khuẩn. Nếu đã phẫu thuật tai gần đây, hãy tham vấn với bác sĩ thời điểm an toàn có thể đi máy bay.
• Dùng thuốc xịt mũi không cần kê đơn: nếu bị ngạt mũi có thể sử dụng các loại thuốc xịt mũi không cần kê đơn trước khi cất cánh và hạ cánh từ 30 phút tới 1 giờ. Tránh sử dụng quá nhiều bởi nếu dùng 3 tới 4 ngày sẽ khiến tình trạng ngạt mũi tăng lên.
• Thận trọng khi sử dụng thuốc uống chứa decongestant: sử dụng decongestant đường uống trước khi khởi hành từ 30 phút tới 1 giờ có thể giúp ích; tuy nhiên với những người bị bệnh tim, rối loạn nhịp tim, tăng huyết áp, đang mang thai hoặc với trẻ nhỏ thì không được uống.
• Thử sử dụng nút tai: nút tai từ từ cân bằng lại áp suất lên màng nhĩ trong quá trình cất cánh và hạ cánh, tuy nhiên dù sử dụng nút tai nhưng vẫn phải thực hiện các động tác ngáp và nuốt để làm giảm áp suất.

Bác sĩ sẽ chẩn đoán dựa vào hỏi tình trạng và soi tai thực thể.

Với đa số mọi người, ù tai khi đi máy bay sẽ tự hết. Nếu các triệu chứng tồn tại dai dẳng, việc điều trị sẽ cần thiết để cân bằng lại áp suất và giảm nhẹ triệu chứng.

6. 1 Thuốc

Bác sĩ có thể chỉ định:

• Thuốc xịt mũi chứa decongestant.
• Thuốc uống chứa decongestant.

Để giảm nhẹ sự khó chịu, có thể sử dụng các thuốc chống viêm không steroid như ibuprofen, naproxen sodium hoặc thuốc giảm đau như acetaminophen.

6.2 Liệu pháp tự chăm sóc

Song song với việc dùng thuốc, bác sĩ sẽ hướng dẫn bệnh nhân thực hiện nghiệm pháp Valsalva.

6.3 Phẫu thuật

Thường phẫu thuật là không cần thiết, và cực kì hiếm trường hợp cần đến sự trợ giúp từ phẫu thuật.

Bài viết tham khảo nguồn: mayoclinic.org