Tràn dịch màng phổi ác tính là gì?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Đặng Xuân Cường - Khoa Hồi sức cấp cứu - Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Tràn dịch màng phổi ác tính là do các tế bào ung thư phát triển trong khoang màng phổi gây ra tổn thương và dẫn đến tràn dịch. Tràn dịch màng phổi ác tính là bệnh có thể điều trị, tuy nhiên bệnh thường có tiến triển nặng dần đe dọa đến tính mạng bệnh nhân.

Khoang màng phổi là một khoang ảo nằm giữa phổi và thành ngực. Bình thường trong khoang màng phổi có một ít dịch khoảng từ 10-15ml, giúp có màng phổi trượt lên nhau một cách dễ dàng khi hô hấp, lượng dịch này gọi là dịch sinh lý trong khoang màng phổi. Tràn dịch màng phổi là tình trạng lượng dịch trong khoang màng phổi nhiều hơn mức bình thường.

Tràn dịch màng phổi ác tính là do các tế bào ung thư phát triển trong khoang màng phổi gây ra tổn thương màng phổi và dẫn đến tràn dịch màng phổi.

Các nguyên nhân thường gặp của tràn dịch màng phổi ác tính:

• Ung thư phổi
• Ung thư vú
• U lympho
• Ung thư buồng trứng.
• Ung thư dạ dày

Tràn dịch màng phổi ác tính còn gặp trong trường hợp ung thư di căn vào các hạch bạch huyết ở trung thất, làm tắc nghẽn dẫn lưu bạch huyết và dẫn đến tràn dịch màng phổi. Tràn dịch màng phổi do theo cơ chế này thường hiếm khi bắt được tế bào ác tính trong dịch màng phổi, nếu sinh thiết màng phổi làm xét nghiệm mô bệnh học thường là âm tính.

Tràn dịch màng phổi ác tính dù được điều trị, nhưng cũng có thể gây ra tình trạng tái phát nhiều lần, đe dọa tính mạng người bệnh.

Tràn dịch màng phổi ác tính thường xảy ra ở người già, tuổi thường từ trên 40, 50 tuổi. Dịch màng phổi thường tái lập nhanh, tồn tại lâu mặc dù được hút nhiều lần. Các triệu chứng tràn dịch màng phổi ác tính bao gồm:

• Triệu chứng toàn thân: Bệnh nhân thường ít khi sốt, cơ thể mệt mỏi, ăn kém, gầy sút cân nhanh, da niêm mạc xanh nhợt, thiếu máu. Có thể bệnh nhân có tiền sử phát hiện các bệnh lý ác tính trước đó.
• Khó thở: Thường thì tràn dịch màng phổi ác tính gây tràn dịch nhiều nên bệnh nhân cũng có khó thở nhiều, người bệnh phải ngồi dậy để thở. Cũng có khi tràn dịch ít nhưng bệnh nhân lại khó thở nhiều, có thể là do khối u chèn ép đường thở

• Đau ngực nổi trội, đau âm ỉ kéo dài, tăng dần theo thời gian.
• Ho khan hoặc ho ra máu.

Để chẩn đoán bệnh ngoài dựa vào các triệu chứng lâm sàng cần kết hợp với dấu hiệu cận lâm sàng.

Chụp Xquang phổi:

• Hình ảnh tràn dịch màng phổi thường là nhiều, có khi mờ hết cả một bên phổi gọi là hội chứng tối mờ nửa lồng ngực
• Có thể thấy các hình ảnh kèm theo tràn dịch màng phổi như khối u ở nhu mô phổi, hạch trung thất, hình ảnh xẹp phổi, hình ảnh thả bóng ở hai phổi.
• Chụp Xquang sau khi hút hết dịch phát hiện khối u và hạch trung thất dễ dàng hơn .

Chụp CT - Scan: Lồng ngực giúp phát hiện vị trí khối u và hạch trung thất.

Siêu âm màng phổi giúp phát hiện chính xác có dịch màng phổi, đồng thời siêu âm ổ bụng giúp phát hiện các khối u trong ổ bụng và các hạch di căn .

Xét nghiệm dịch màng phổi:

• Đặc điểm là dịch tiết, có máu, hiếm hơn là dịch có màu vàng chanh.
• Có thể tìm thấy các tế bào ác tính trong dịch màng phổi.

Sinh thiết màng phổi bằng kim hoặc qua nội soi lồng ngực làm xét nghiệm mô bệnh dương tính với ung thư là tiêu chuẩn vàng chẩn đoán xác định tràn dịch màng phổi ác tính.

Điều trị tràn dịch màng phổi ác tính hiệu quả đạt được hết dịch là rất hạn chế. Chủ yếu là điều trị triệu chứng.

• Chọc hút dịch màng phổi và dẫn lưu dịch.

• Sau quá trình dẫn lưu dịch, sử dụng các chất gây dính màng phổi giúp giảm nguy cơ tái phát tràn dịch màng phổi.
• Ngoài điều trị hóa chất toàn thân hoặc tia xạ tùy thuộc vào vị trí ung thư nguyên phát

Tràn dịch màng phổi ác tính là căn bệnh nguy hiểm, điều trị gặp nhiều khó khăn. Kiểm tra sức khỏe định kỳ, tầm soát ung thư sớm là cách để phòng ngừa và phát hiện bệnh sớm, mang lại cơ hội điều trị bệnh cao hơn.