Virus viêm gan E là gì?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ. BSCK II Phan Thị Minh Hương - Bác sĩ Nội tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Virus viêm gan E là một loại herpesvirus với bộ gen thuộc loại RNA của họ Herpesviridae, không có vỏ bọc (nonenveloped). Loại virus này có đường kính khoảng 27- 34 nm, chứa một chuỗi đơn RNA với độ dài xấp xỉ là 7.500 base. Bộ gen chính của HEV vốn là một chuỗi RNA dương chứa 3 khung đọc mở (ORF). Trong đó, ORF lớn nhất sẽ chứa 1693 codon, được mã hóa cho những protein phi cấu trúc, có vai trò quan trọng trong quá trình hình thành, nhân lên của HEV. Tiếp theo, ORF thứ hai sẽ bao gồm 660 codon, mã hóa cho những protein cấu trúc. Cuối cùng là ORF thứ ba bao gồm 123 codon, mang theo khả năng mã hóa cho một loại protein cấu trúc, tuy nhiên chức năng của loại khung đọc mở này vẫn chưa được xác định.

2.1 Những triệu chứng thường gặp

Thời gian ủ bệnh sau khi bệnh nhân bị lây nhiễm virus viêm gan E trong khoảng từ 3-8 tuần, và trung bình là 40 ngày. Đặc biệt, những giai đoạn phát triển của bệnh trong thời gian lây nhiễm được cho là không rõ ràng.

Virus viêm gan E chính là nguyên nhân gây viêm gan cấp rời rạc và thành dịch. Trong đó, sự lây nhiễm HEV sẽ xuất hiện những triệu chứng thường gặp nhất trong độ tuổi từ 15-40 tuổi. Theo thống kê, sự lây nhiễm HEV phổ biến nhất tại trẻ em, và gần như không xuất hiện triệu chứng của bệnh, hoặc chỉ rất nhẹ, thường không có triệu chứng vàng da nên rất khó khăn trong chẩn đoán.

Những triệu chứng điển hình của bệnh lý do virus viêm gan E gây ra như:

• Biếng ăn (không có cảm giác ngon miệng)
• Vàng da (vàng mắt, vàng da, phân nhạt màu và nước tiểu sẫm màu)
• Gan phồng to, ấn đau
• Buồn nôn và thường xuyên nôn mửa
• Sốt cao

Thông thường, các triệu chứng của bệnh viêm gan E sẽ rất khó phân biệt với các giai đoạn cấp của những bệnh viêm gan do virus khác gây nên, thường kéo dài 1-2 tuần. Trong những trường hợp hiếm gặp thì bệnh viêm gan E cấp tính sẽ dẫn đến tình trạng viêm gan tối cấp (tức là suy gan cấp) và có thể gây ra tử vong. Khảo sát cho thấy, phụ nữ đang trong thời kỳ mang thai có tỷ lệ dễ mắc phải viêm gan tối cấp cao hơn so với người bình thường, có nguy cơ cao bị những biến chứng sản khoa và có thể bị tử vong vì viêm gan E. Đặc biệt, HEV có tỷ lệ tử vong khoảng 20% đối với thai phụ trong quý thứ ba của thai kỳ.

2.2 Những xét nghiệm hỗ trợ chẩn đoán nhiễm HEV

Do các triệu chứng điển hình của bệnh viêm gan E cấp gần tương tự với những triệu chứng của viêm gan do các virus khác gây ra, vậy nên không thể chỉ tham gia chẩn đoán dựa trên những triệu chứng lâm sàng để phân biệt viêm gan E với những loại viêm gan do các virus khác. Hiện nay, chẩn đoán lây nhiễm viêm gan E được dựa trên sự phát hiện của những kháng thể như IgG và IgM vốn đặc hiệu với các loại virus này trong máu của người bệnh.

Ngoài ra, một loại xét nghiệm khác là phản ứng chuỗi polymerase có sao chép ngược cũng có thể được sử dụng nhằm phát hiện RNA (HEV- RNA) của loại virus viêm gan E trong máu/ phân người bệnh. Nhưng hiện nay xét nghiệm HEV- RNA chỉ được thực hiện tại những cơ sở xét nghiệm chuyên ngành.

Trên thế giới, viêm gan E có thể bị bùng phát và lây nhiễm do nguồn nước bị ô nhiễm, do đó thường gặp ở những nước đang phát triển, và bệnh có thể chuyển biến nặng hơn nếu phụ nữ đang mang thai.

Đa số các trường hợp bệnh nhân mắc phải viêm gan E đều không cần nhập viện vì virus viêm gan E thường có thể tự giới hạn mà không cần phải điều trị. Tuy nhiên, những bệnh nhân bị viêm gan E tối cấp thì việc nhập viện để điều trị là điều cần thiết. Ngoài ra, bệnh nhân là phụ nữ mang thai xuất hiện triệu chứng nhiễm HEV cũng cần được xem xét nhập viện để theo dõi tình trạng sức khỏe.

Hiện nay, bệnh viêm gan E cấp vẫn chưa có thuốc có thể điều trị, hay làm thay đổi quá trình phát triển viêm gan E cấp tính. Do đó, các bác sĩ chuyên khoa thường tư vấn các liệu pháp hỗ trợ. Bệnh nhân được khuyên nên thực hiện ăn uống đầy đủ những chất dinh dưỡng và chất lỏng, kết hợp nghỉ ngơi, không uống rượu bia và cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi uống bất kỳ loại thuốc nào có thể để lại những tổn hại cho gan, đặc biệt là các loại acetaminophen.

Đối với bệnh viêm gan E mạn, nhiều tác giả đã cho rằng ribavirin để điều trị bệnh này dù đây không phải loại thuốc được quy định nhằm điều trị bệnh viêm gan E mạn. Bởi việc sử dụng một liều lượng thấp thuốc ribavirin trong thời gian 3 tháng cho thấy có thể làm sạch được HEV trong máu thuộc 2/3 số trường hợp bệnh nhân mắc phải viêm gan E mạn. Ngoài ra, những phương pháp điều trị khác sẽ có thể bao gồm peginterferon hoặc kết hợp giữa peginterferon và ribavirin. Bệnh nhân sẽ sử dụng theo liều lượng được chỉ định từ các bác sĩ chuyên khoa, kết hợp nghỉ ngơi và ăn uống điều độ.

Để phòng ngừa nguy cơ bị lây nhiễm viêm gan E, hãy tránh xa những nguồn nước không đảm bảo vệ sinh, không ăn thức ăn chưa nấu chín hoặc rau củ, hoa quả chưa gọt.

Viêm gan E là một bệnh nhiễm trùng do một loại virus đã tấn công gan và dẫn đến viêm gan. Thực hiện giữ gìn vệ sinh tốt, rửa tay thường xuyên chính là một phương pháp phòng ngừa vô cùng hiệu quả đối với bệnh viêm gan E.