Mối liên hệ giữa hội chứng ruột kích thích và trầm cảm

Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Theo một nghiên cứu năm 2012, khoảng 30% những người bị hội chứng ruột kích thích sẽ trải qua một số mức độ trầm cảm. Nói cách khác, trầm cảm là rối loạn tâm thần phổ biến nhất ở những người bị hội chứng ruột kích thích.

Một số loại thực phẩm là tác nhân phổ biến đối với nhiều người bị Hội chứng ruột kích thích . Tuy nhiên, một số loại thực phẩm này có thể ảnh hưởng đến bạn nhiều hơn những loại khác. Có thể hữu ích khi ghi nhật ký thực phẩm trong một khoảng thời gian để biết loại thực phẩm nào là nguyên nhân kích thích bạn.

Nhận biết trước các yếu tố làm tăng nguy cơ hội chứng ruột kích thích sẽ giúp ích rất nhiều cho việc phòng ngừa.

Sự chuyển động tự động hay nhu động của hệ tiêu hóa được hệ thống thần kinh của bạn điều khiển ở một mức độ lớn. Do vậy, căng thẳng có thể ảnh hưởng đến thần kinh, khiến hệ tiêu hóa của bạn hoạt động quá mức, gây rối loạn nhẹ hệ tiêu hóa.

Theo một nghiên cứu năm 2012, khoảng 30% những người bị hội chứng ruột kích thích sẽ trải qua một số mức độ trầm cảm. Nói cách khác, trầm cảm là rối loạn tâm thần phổ biến nhất ở những người bị hội chứng ruột kích thích.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, rối loạn lo âu tổng quát (GAD), đặc trưng bởi lo lắng quá mức và dai dẳng, hiện diện ở khoảng 15% những người bị hội chứng ruột kích thích .

Theo nghiên cứu của Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia, bệnh trầm cảm có thể xảy ra song song với các bệnh lý khác và khiến những tình trạng này trở nên tồi tệ hơn và ngược lại.

• Hội chứng ruột kích thích và sự khởi đầu của bệnh trầm cảm

Một nghiên cứu năm 2009 cho thấy ngoài các triệu chứng thể chất, bệnh nhân còn mô tả tác động của hội chứng ruột kích thích đối với chức năng, suy nghĩ, cảm xúc và hành vi hàng ngày. Họ trích dẫn "sự không chắc chắn và không thể đoán trước được với việc mất tự do, tự phát và tiếp xúc xã hội, cũng như cảm giác sợ hãi, xấu hổ và xấu hổ."

• Trầm cảm và sự khởi đầu của Hội chứng ruột kích thích

Một nghiên cứu năm 2012 chỉ ra rằng, ở một số người, có những yếu tố tâm lý và xã hội có thể dẫn đến hội chứng ruột kích thích. Những điều này ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa, nhận thức triệu chứng và kết quả.

Một nghiên cứu năm 2016 đã kết luận rằng có bằng chứng mạnh mẽ cho thấy ruột và não tương tác hai chiều trong hội chứng ruột kích thích.

Thuốc điều trị hội chứng ruột kích thích có thể giúp cải thiện chứng trầm cảm của bạn và ngược lại. Bạn nên nói chuyện với bác sĩ về các lựa chọn thuốc phù hợp.

Ngoài việc giúp chống trầm cảm, thuốc chống trầm cảm 3 vòng TCAs có thể ức chế hoạt động của các tế bào thần kinh kiểm soát đường ruột. Điều này có thể làm giảm đau bụng và tiêu chảy. Bác sĩ của bạn có thể kê đơn: Desipramine; Imipramine; Nortriptyline...

Thuốc ức chế tái hấp thu chọn lọc trên Serotonin SSRI là một loại thuốc điều trị trầm cảm, nhưng chúng có thể giúp điều trị các triệu chứng hội chứng ruột kích thích như đau bụng và táo bón. Bác sĩ của bạn có thể kê đơn: Fluoxetine ; Paroxetine.

Ngoài việc sử dụng thuốc, quản lý chế độ ăn uống có vai trò hỗ trợ điều trị hiệu quả. Bạn nên điều chỉnh lượng hoặc loại bỏ một số thực phẩm như sữa, thực phẩm chiên, đường khó tiêu và đậu có thể giúp giảm các triệu chứng khác nhau.

Sự kết hợp giữa hội chứng ruột kích thích và trầm cảm không phải là hiếm. Nếu bạn nghĩ rằng bản thân có thể bị trầm cảm, hãy nói chuyện với bác sĩ để tiến hành các xét nghiệm chẩn đoán, loại trừ các tình trạng khác có các triệu chứng tương tự. Nếu bạn bị trầm cảm, bác sĩ có thể đề nghị bạn đến gặp chuyên gia sức khỏe tâm thần.

Để đảm bảo an toàn, người bệnh cần đến bệnh viện để bác sĩ chuyên khoa thăm khám và chẩn đoán chính xác tình trạng hội chứng ruột kích thích và trầm cảm. Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ uy tín được nhiều bệnh nhân tin cậy trong thực hiện kỹ thuật chẩn đoán các bệnh lý tiêu hóa, bệnh lý gây tiêu chảy mạn tính, bệnh Crohn...Cùng với đó, tại Bệnh viện Vinmec, sàng lọc ung thư dạ dày, polyp dạ dày được thực hiện thông qua nội soi dạ dày với máy nội soi Olympus CV 190, với chức năng NBI (Narrow Banding Imaging - nội soi với dải tần ánh sáng hẹp) cho kết quả hình ảnh phân tích bệnh lý niêm mạc rõ nét hơn so với nội soi thông thường, phát hiện các tổn thương viêm loét đại tràng, các tổn thương ung thư tiêu hoá giai đoạn sớm...

Tài liệu tham khảo:

• Depression basics. (2016). nimh.nih.gov/health/publications/depression/index.shtml
• Drossman DA, et al. (2009). A focus group assessment of patient perspectives on irritable bowel syndrome and illness severity. DOI: 10.1007/s10620-009-0792-6
• Generalized anxiety disorder (GAD). (n.d.). adaa.org/understanding-anxiety/generalized-anxiety-disorder-gad
• Koloski NA, et al. (2012). The brain--gut pathway in functional gastrointestinal disorders is bidirectional: A 12-year prospective population-based study. DOI: 10.1136/gutjnl-2011-300474
• Koloski NA, et al. (2016). Evidence that independent gut‐to‐brain and brain‐to‐gut pathways operate in the irritable bowel syndrome and functional dyspepsia: a 1‐year population‐based prospective study. DOI: 10.1111/apt.13738