Tiềm năng ứng dụng của tế bào gốc trung mô trong lâm sàng

Bài viết được viết bởi ThS.Nguyễn Văn Phòng – ThS.Phạm Thị Phương - Khối Liệu pháp tế bào, Trung tâm Công nghệ cao Vinmec

Tế bào gốc trung mô ở người thuộc tế bào gốc đa năng có khả năng tự làm mới và biệt hóa thành nhiều loại mô khác nhau trong điều kiện nuôi cấy thích hợp. Bên cạnh đó, chúng đã được chứng minh không tự hình thành các mô khác nhau trong cơ thể sống. Ngược lại, với khả năng tiết các yếu tố tăng trưởng và điều hòa miễn dịch, các tế bào này còn cung cấp một môi trường vi mô để hỗ trợ các tế bào tại vị trí tổn thương tự tái tạo.

Các nguồn tế bào gốc trung mô

Các nguồn tế bào gốc được chia thành 2 nhóm chính:

• Tế bào gốc trung mô của người lớn bao gồm các tế bào gốc có nguồn gốc từ tủy xương, mô mỡ, tủy răng sữa, máu ngoại vi...
• Tế bào gốc từ mô sơ sinh thu được từ nhau thai, dây rốn

Hiện nay, tế bào gốc trung mô trong tủy xương được sử dụng rộng rãi nhất trong lâm sàng và các thử nghiệm liên quan nhưng các tế bào gốc thu từ các mô sơ sinh đang dần được chú ý nhờ khả năng tăng sinh cao dài hạn và tiềm năng biệt hóa.

Theo thống kê trên trang clinicaltrials.gov, tính đến tháng 6 năm 2020 đã có hơn 1.138 thử nghiệm đã được đăng ký và có 18 nghiên cứu đã được công bố kết quả. Các nghiên cứu này chủ yếu áp dụng các phương pháp điều trị tái tạo và điều hòa miễn dịch với hầu hết các mặt bệnh được đưa vào thử nghiệm là các mặt bệnh hiện chưa có kết quả điều trị cụ thể với kết quả mong muốn. Các mặt bệnh chủ yếu liên quan đến chấn thương, bệnh lý hô hấp, thần kinh và tim mạch.

Chấn thương sọ não và chấn thương tủy sống là 2 nguyên nhân chính gây tử vong hoặc để lại hậu quả nặng nề nhất trong các bệnh lý liên quan đến chấn thương. Các kết quả nghiên cứu tiền lâm sàng cho thấy khả năng giảm tổn thương thứ phát và bảo vệ các tế bào thần kinh xung quanh vị trí tổn thương bằng cách ức chế tình trạng viêm.

Ngoài ra, tế bào gốc trung mô đã được chứng minh có tiềm năng biệt hóa thành các tế bào giống tế bào thần kinh và kích thích sự tăng sinh của tế bào gốc thần kinh để xây dựng lại các tổ chức mô đã bị tổn thương.

Trong bối cảnh đại dịch COVID-19, tế bào gốc trung mô từ dây rốn còn cho thấy tiềm năng điều trị Hội chứng suy hô hấp cấp tính (ARDS) – Một loại suy hô hấp đặc trưng bởi một “Cơn bão cytokine” và là một trong những nguyên nhân tử vong hàng đầu ở bệnh nhân COVID-19. Với khả năng chống viêm và điều hòa miễn dịch mạnh mẽ, tế bào gốc trung mô dây rốn đã ức chế được “Cơn bão cytokine” đem lại kết quả khả quan làm tăng tỷ lệ sống sót và khả năng phục hồi của các bệnh nhân. Cùng cơ chế điều hòa miễn dịch, tế bào gốc trung mô cũng cho thấy tiềm năng trong điều trị một số bệnh lý hô hấp khác như loạn sản phế quản phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, viêm phổi, hen suyễn và xơ phổi vô căn.

Với tình trạng già hóa dân số hiện nay, các bệnh về thoái hóa thần kinh như Alzheimer và Parkinson đang dần trở thành một gánh nặng. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tế bào gốc có thể di chuyển đến các vị trí tổn thương. Tại đây, chúng biệt hóa thành các tế bào thần kinh và tế bào thần kinh đệm giúp tăng khả năng vận động và ghi nhớ.

Ngoài ra, trong hệ thống tim mạch, tế bào gốc còn có khả năng bảo vệ cơ tim bằng cách giảm mức độ viêm, thúc đẩy sự biệt hóa của các tế bào cơ tim xung quanh, tăng hình thành mạch, tăng sức đề kháng và ức chế xơ hóa. Các chức năng này cho thấy tiềm năng điều trị các bệnh về tim mạch như nhồi máu cơ tim, đột quỵ, tăng huyết áp và thiếu máu cục bộ.

Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đang cung cấp các Gói thu thập, xử lý, lưu trữ máu cuống rốn, tế bào gốc dây rốn đa dạng như:

• Gói thu thập, xử lý và lưu trữ tế bào gốc dây rốn tại Vinmec
• Gói thu thập và xử lý máu cuống rốn
• Dịch vụ lưu trữ tế bào gốc dây rốn

Đây được coi là bảo hiểm sinh học trọn đời cho trẻ và người thân bởi nó có thể sử dụng để hỗ trợ và điều trị cho hơn 100 loại bệnh khác nhau. Trong đó có nhiều loại bệnh nguy hiểm như bệnh ung thư, tim mạch, tiểu đường, tự kỷ, chấn thương não/tủy sống, các bệnh tự miễn, viêm xương khớp, xơ gan, bệnh phổi, làm lành vết thương, thẩm mỹ, chống viêm, phục hồi các tổn thương của mô/cơ quan.

Ưu điểm vượt trội khi sử dụng dịch vụ này tại Vinmec:

• An toàn tuyệt đối và tối đa thời gian lưu trữ
• Quy trình xử lý, lưu trữ toàn diện, và khép kín
• Bảo mật tối đa với hệ thống an ninh công nghệ cao
• Khả năng ứng dụng cao

Tài liệu tham khảo:

1. “Mesenchymal stem cells current clinical applications: a systematic review”, David E.Rodríguez-Fuentes et al, 2020, Archives of Medical Research.
2. Treating Severe COVID-19 with Umbilical-Cord Derived Mesenchymal Stem Cells, 2021, New Wise.