Tác nhân gây viêm cơ tim cấp

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Đỗ Nguyễn Thùy Đoan Trang - Trưởng nhóm Tuần hoàn ngoài cơ thể - Trung tâm Tim mạch - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park. Bác sĩ là chuyên gia về Tuần hoàn ngoài cơ thể trong phẫu thuật tim và hồi sức tim, điều trị nội khoa Tim mạch.

Viêm cơ tim là một căn bệnh viêm nhiễm cấp tính hay mạn tính ở tim, có nguy cơ gây hoại tử cơ tim. Viêm cơ tim cấp ít khi xuất hiện đơn độc mà thường kéo theo viêm nội tâm mạc và viêm màng ngoài tim.

Viêm cơ tim là dạng bệnh lý có thể ảnh hưởng đến tế bào cơ tim, khoảng kẽ và các mạch máu ở tim do rất nhiều nguyên nhân gây ra như virus, vi khuẩn, thuốc và độc chất..., nhưng thường không tìm được nguyên nhân. Ở châu Âu và Bắc Mỹ, virus là thủ phạm thường gặp nhất. Khi vào trong cơ thể, siêu vi tác động khiến tế bào cơ tim bị tổn thương và sức co bóp cơ tim bị giảm xuống. Tình trạng này kéo dài sẽ dẫn đến trụy mạch làm tim giãn to, cơ tim co bóp rất yếu, men tim tăng do quá trình phóng thích các tế bào cơ tim đã bị hủy hoại.

Viêm cơ tim có thể biểu hiện bằng các triệu chứng, từ nhẹ nhàng như hụt hơi, khó thở, sốt hoặc ớn lạnh, cảm thấy mệt mỏi và đau ngực cho đến nặng hơn là sốc tim và tử vong.

Viêm cơ tim cấp là tình trạng viêm của cơ tim trong đó tế bào viêm có mặt đồng thời với hiện tượng cơ tim bị hoại tử trên cùng 1 đơn vị cơ tim.

Hậu quả nghiêm trọng nhất của viêm cơ tim cấp khiến bệnh nhân bị giãn cơ tim cũng như suy tim mạn tính. Mặc dù thường hay gặp bệnh viêm cơ tim cấp ở trẻ em, tuy nhiên biến chứng cơ tim giãn hay suy tim lại phổ biến với người lớn tuổi.

Tác nhân chủ yếu gây viêm cơ tim là do virus và nhiều yếu tố nhiễm khuẩn khác, được liệt kê ra như sau:

• Virus: Adenovirus, Coxsakie virus, Rubella virus, Poliomyelitis virus, HCV, HIV, Epstein-Barr virus, Echovirus, Parvovirus B19, Human Herpes virus 6, COVID-19....
• Vi khuẩn: Brucella, Corynebacterium diphtheria, Gonococcus, Haemophilus, Staphylococcus, Streptococcus...
• Nấm: Aspegillus, Candida, Actinomyces...
• Ký sinh trùng: ascaris, Echinococcus granulosus, Paragonimus westermani, schistosoma, Taenia solium, Trichinella spiralis, visceral larva migrans...
• Độc tố: arsenic, carbon monoxide, nọc độc của rắn
• Quá mẫn với các thành phần của thuốc: Có trong anthracyclines, clozapine, mephedrone, acetazolamide, amitriptyline....
• Miễn dịch: thải ghép sau ghép tim

Tình trạng viêm cơ tim có thể được chẩn đoán dựa trên Siêu âm tim, ECG, X Quang ngực, xét nghiệm máu, sinh thiết cơ tim...

Để điều trị viêm cơ tim cấp ở trẻ em và cả người lớn, cần dựa theo nguyên nhân gây viêm cơ tim mà có hướng chữa trị riêng biệt. Chẩn đoán sớm viêm cơ tim tối cấp giúp hồi sức tích cực nhanh chóng trong “giai đoạn vàng” và việc tuân thủ nghiêm ngặt theo phác đồ điều trị giữ vai trò rất quan trọng, giúp hạn chế biến chứng nguy hiểm của viêm cơ tim cấp. Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng cần nghỉ ngơi tuyệt đối và được các nhân viên y tế chăm sóc tích cực trong thời kỳ bệnh tiến triển giúp bệnh nhân không vào giai đoạn 2 đáp ứng tự miễn sau tổn thương cơ tim.