Ý nghĩa của việc chụp cắt lớp vi tính mạch vành tính điểm calci hóa

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Võ Công Hiền - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Chụp cắt lớp vi tính mạch vành tính điểm calci hóa cho phép phát hiện các điểm vôi hóa mạch vành nhằm phát hiện sớm nguy cơ thiếu máu cơ tim của bệnh nhân. Bác sĩ có thể dựa vào đó có thể tính toán nguy cơ trong 10 năm đưa ra quyết định ai trong nhóm này cần điều trị.

Chụp cắt lớp vi tính mạch vành tính điểm calci hóa hay còn gọi là chụp CT scan đánh giá vôi hóa mạch vành là một phương pháp thăm dò nhằm tìm những đốm canxi hay vôi hóa trên thành của động mạch vành (tim). Hiện tượng calci hóa trong động mạch vành (vôi hóa mạch vành) là một dấu hiệu sớm của bệnh mạch vành. Vôi hóa mạch vành lâu ngày tạo thành các mảng xơ vữa tích tụ trong thành động mạch vành. Mảng xơ vữa này gây hẹp lòng động mạch vành và làm giảm lưu lượng máu đến nuôi tim gây ra những cơn đau ngực hay nhồi máu cơ tim.

Chụp cắt lớp vi tính mạch vành tính điểm calci hóa là phương pháp sử dụng máy chụp cắt lớp vi tính không tiêm thuốc cản quang làm hiện hình các nốt xơ vữa vôi hóa hệ thống động mạch vành trên hình ảnh cắt lớp. Do đó chỉ cho phép xác định mức độ vôi hóa chứ không đánh giá được mức độ hẹp mạch vành.

Chụp cắt lớp vi tính mạch vành tính điểm calci hóa được chỉ định với những người có nguy cơ tim mạch như tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, hút thuốc lá, tiền sử gia đình có người mắc bệnh mạch vành, nam giới,...tuổi cao thì việc sàng lọc đánh giá điểm vôi hóa động mạch vành giúp xác định yếu tố nguy cơ người bệnh gặp biến cố tim mạch trong tương lai là thấp, trung bình hay cao.

• Chụp CT scan đánh giá vôi hóa mạch vành giúp dự đoán nguy cơ bị đau ngực do bệnh lý mạch vành hoặc các vấn đề về tim mạch trong tương lai giúp người bệnh kiểm soát bệnh mạch vành và có phương pháp điều trị dự phòng.
• Kết quả đo độ vôi hóa được thể hiện bằng điểm vôi hóa điểm vôi hóa mạch vành (coronary calcium score). Điểm vôi hóa được chia làm 4 mức độ:
• 0 điểm: Không mảng vôi hóa
• 1 - 99 điểm: Vôi hóa nhẹ, có nguy cơ thấp, tỷ lệ tử vong hoặc nhồi máu cơ tim hàng năm < 1%
• 100 - 399 điểm vôi hóa trung bình, có nguy cơ trung bình, tỷ lệ tử vong hoặc nhồi máu cơ tim hàng năm 1% - 3%
• ≥ 400 điểm: Vôi hóa nặng, có nguy cơ cao, tỷ lệ tử vong hoặc nhồi máu cơ tim hàng năm > 3%
• Khi điểm vôi hóa ≥ 400, thậm chí thấp hơn nhưng tập trung thành mảng lớn làm che lấp lòng mạch vành và gây nhiễu hình ảnh cho kết quả không chính xác nên cần kết hợp chụp mạch vành qua thông tim.
• Ngoài ra mức độ nặng còn tùy thuộc vào vị trí vôi hóa nằm ở vị trí động mạch vành nào. cách phân bố, số lượng. Ví dụ đoạn thân chung hoặc đoạn gần nguy hiểm hơn đoạn giữa và đoạn xa
• Mặc dù chụp cắt lớp vi tính mạch vành tính điểm calci hóa không đánh giá chính xác mức độ hẹp mạch vành nhưng trên chụp CT tương quan tốt với mức độ xơ vữa động mạch vành. Tuy nhiên cần lưu ý có nhiều trường hợp vôi hóa nặng nhưng chỉ ở thành động mạch vành và không gây hẹp lòng động mạch vành. Trái lại, có trường hợp không vôi hóa vẫn bị hẹp lòng động mạch vành do có các mảng xơ vữa không vôi hóa.

3.1. Chỉ định

Sàng lọc đánh giá yếu tố nguy cơ bệnh mạch vành trong tương lai ở các bệnh nhân nguy cơ bệnh động mạch vành nhưng không có triệu chứng đau ngực và có triệu chứng đau ngực

• Đối với các bệnh nhân không triệu chứng đau ngực. Chỉ định chụp cho các bệnh nhân các yếu tố nguy cơ của bệnh động mạch vành như hút thuốc lá, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu... cần tính nguy cơ bệnh động mạch vành toàn bộ để có kế hoạch tầm soát bệnh động mạch vành, điều chỉnh các yếu tố nguy cơ và phòng ngừa bệnh động mạch vành. Điểm vôi hóa mạch vành sẽ hỗ trợ cho các bác sĩ xác định nguy cơ và quyết định phòng ngừa tiên phát bệnh động mạch vành cho những bệnh nhân này .
• Đối với bệnh nhân có triệu chứng đau ngực. Chỉ định chụp nhằm tiên đoán bệnh động mạch vành tắc nghẽn trên bệnh nhân có triệu chứng đau ngực. Đánh giá dược bệnh động mạch vành không tắc nghẽn và bệnh động mạch vành tắc nghẽn. Tùy trong từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ có chỉ định chụp khác nhau.

3.2. Chống chỉ định

• Không có chống chỉ định tuyệt đối
• Chống chỉ định tương đối khi phụ nữ có thai.

Kết quả điểm vôi hóa mạch vành cũng chỉ gợi ý về tình trạng xơ vữa động mạch vành, không cung cấp được các thông tin chính xác về mức độ hẹp lòng động mạch vành do xơ vữa. Tuy nhiên với những ưu điểm dễ thực hiện, không cần tiêm thuốc cản quang, không phụ thuộc các thuốc đang dùng cũng như khả năng gắng sức... các bác sĩ có thể chỉ định cho khảo sát vôi hóa mạch vành để lập kế hoạch điều trị cho bệnh nhân.