Thời điểm tốt để chụp X-quang tử cung vòi trứng (HSG)

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Tôn Nữ Trà My - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Chụp X quang tử cung vòi trứng có tiêm thuốc cản quang là kỹ thuật được sử dụng để chẩn đoán một số nguyên nhân của các bệnh lý vô sinh (hiếm muộn, khó có con) liên quan tử cung và/hoặc vòi trứng.

Chụp X quang tử cung vòi trứng (tên tiếng Anh là Hysterosalpingography - HSG) là một xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh giúp quan sát bên trong buồng tử cung và các ống dẫn trứng (vòi trứng, vòi tử cung).

Ở phương pháp này, thuốc cản quang được bơm qua cổ tử cung với áp lực thấp. Vì tử cung và vòi trứng thông thương nhau nên chất cản quang sẽ chảy vào cả tử cung và vòi trứng. Sau đó, chụp các phim X quang tử cung vòi trứng, bác sĩ sẽ thấy được hình ảnh của tử cung và vòi trứng🡪 phát hiện được những bất thường ở cổ tử cung, buồng tử cung và vòi trứng 2 bên.

Một số hình ảnh bất thường sau khi chụp X quang tử cung vòi trứng có thể quan sát và phát hiện được như: tình trạng dính buồng tử cung, dị dạng tử cung, giãn 2 vòi trứng, bít tắc vòi trứng... hoặc một số bệnh lý ở buồng tử cung như: u xơ tử cung, polyp tử cung.

Kỹ thuật này giúp chẩn đoán chính xác một số bất thường dẫn đến vô sinh hiếm muộn cũng như có thể hỗ trợ điều trị tình trạng này. Ngoài ra, sau khi thắt ống dẫn trứng, để đảm bảo các ống này đã được đóng hoàn toàn, bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân chụp X quang tử cung vòi trứng có sử dụng thuốc cản quang.

Chụp X quang tử cung vòi trứng thường được chỉ định trong các bệnh lý sau:

• Chẩn đoán tình trạng vô sinh hiếm muộn nguyên phát và thứ phát do tắc nghẽn vòi trứng gây ra;
• Kiểm tra và đánh giá các dụng cụ ngừa thai trong tử cung;
• Chẩn đoán bệnh lý lạc nội mạc tử cung hoặc niêm mạc tử cung;
• Các vấn đề bất thường bên trong và ngoài buồng tử cung khối u.

Chụp X quang tử cung vòi trứng chống chỉ định thực hiện trong các trường hợp sau:

• Phụ nữ đang mang thai;
• Nhiễm trùng vùng chậu chưa được điều trị và kiểm soát;
• Chảy máu nhiều ở tử cung khi thực hiện phương pháp này

Thời điểm tốt để chụp X quang tử cung vòi trứng là từ ngày thứ 7 - 10 của chu kỳ kinh nguyệt với ngày đầu tiên được hiểu là ngày đầu tiên của kì hành kinh gần nhất. Bên cạnh đó, trước khi chụp X quang tử cung vòi trứng có tiêm thuốc cản quang thì cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Tùy trường hợp, bác sỹ có thể sử dụng kháng sinh dự phòng trước khi chụp.
• Kiêng quan hệ tình dục trước khi chụp X quang tử cung vòi trứng.
• Bệnh nhân cần được khám phụ khoa, xét nghiệm chlamydia, soi tươi dịch âm đạo, xét nghiệm máu, siêu âm ổ bụng đầy đủ trước khi tiến hành chụp X quang tử cung vòi trứng.
• Sau khi hoàn tất chụp X quang tử cung vòi trứng, người bệnh sẽ được yêu cầu ở lại bệnh viện từ 30 - 45 phút để theo dõi. Trường hợp có dấu hiệu bất thường cần phát hiện sớm để xử trí kịp thời.

Sau quá trình chụp HSG, người bệnh có thể gặp tình trạng chảy dịch từ âm đạo do chất lỏng thuốc cản quang được bơm vào qua cổ tử cung khi làm thủ thuật này, đôi khi còn kèm theo ít máu. Hiện tượng này không nghiêm trọng, chị em chỉ cần sử dụng băng vệ sinh để thấm hút hết phần dịch này. Lưu ý không dùng tampon.

Ngoài ra, bệnh nhân có thể gặp các biểu hiện sau khi chụp X quang tử cung vòi trứng như:

• Xuất huyết âm đạo nhẹ;
• Hiện tượng chuột rút cơ;
• Chóng mặt, choáng váng;
• Đau bụng;
• Bệnh nhân có thể ngất xỉu.

Chụp X quang tử cung vòi trứng có gây hại gì không? Theo thống kê các rủi ro sau khi chụp là rất hiếm khi xảy ra. Một vài biến chứng đã từng xảy ra bao gồm: viêm vùng chậu, chấn thương tử cung hoặc dị ứng với thuốc cản quang iod. Nếu bệnh nhân sau chụp HSG và có các biểu hiện sau thì nên báo ngay với bác sĩ:

• Buồn nôn hoặc nôn;
• Ngất xỉu;
• Dịch tiết âm đạo có mùi khó chịu;
• Chuột rút dữ dội;
• Chảy máu nhiều ở âm đạo;
• Sốt, đau bụng hoặc ớn lạnh.