Thở bằng miệng có sao không?

Thông thường, con người chúng ta dành hầu hết thời gian để thở bằng mũi và một phần không khí qua miệng trong những điều kiện sinh lý nhất định như tập thể dục, khi nói, đọc...

Thở qua mũi đóng vai trò quan trọng do quá trình hô hấp là yếu tố không thể thiếu trong việc kiểm soát mức năng lượng của cơ thể. Thở qua mũi giúp cơ thể chúng ta tạo nên áp lực phản hồi để phổi có nhiều thời gian hấp thụ oxy và cân bằng pH trong máu. Thở qua mũi còn giúp kích thích hướng tâm đến hệ thần kinh để điều chỉnh sự thông khí qua mũi. Cấu tạo tự nhiên của hốc mũi và các xoang giúp thanh lọc và làm ấm không khí trước khi không khí đi vào phổi. Ngoài ra lớp màng nhầy ở đường hô hấp trên còn giúp giữ lại và tiêu diệt các vi khuẩn, virus gây bệnh không xâm nhập vào cơ thể.

Thở bằng miệng khi diễn ra đã trực tiếp bỏ qua các phản xạ kể trên, do đó có thể dẫn đến hội chứng ngưng thở khi ngủ hay các vấn đề tim mạch khác. Khi thở bằng miệng, não cho rằng cơ thể đang mất lượng carbon dioxide quá nhanh, não sẽ nhạy cảm quá mới với tình trạng này và ra lệnh ức chế trung tâm hô hấp.

Vì một nguyên nhân nào đó mà quá trình thông khí qua mũi bị cản trở, cơ thể sẽ thích nghi bằng cách thở bằng miệng. Thở bằng miệng trong thời gian dài sẽ dẫn đến những thay đổi cơ bản trên khuôn mặt như: môi trên kéo lên cao và hàm dưới giữ ở tư thế mở, lưỡi bình thường được đặt ở vòm miệng phải hạ thấp xuống sàn miệng và đẩy ra trước để cho phép một lượng lớn không khí đi qua. Vì vậy đây chính là nguyên nhân khiến rất nhiều người thở bằng miệng có bất thường về động tác nuốt.

Sự co bất thường của các cơ liên quan đến lưỡi và xương mặt khi thở bằng miệng còn dẫn đến sự thay đổi tạo hình lại từ từ của các xương này, lâu ngày gây ra các biến dạng ở hệ thống răng mặt.

Ngoài ra, khi thở qua miệng, lượng oxy được hấp thu vào phổi kém hơn nhiều so với thở qua mũi, cơ thể chúng ta sẽ luôn trong trạng thái thiếu oxy nên thở gắng sức, đầu thường có xu hướng nghiêng sang bên hoặc ra sau, trẻ em sẽ há to miệng như đang "đớp khí", tư thế này sẽ làm quá tải các cơ ở vùng cổ và phần trên của lưng. Thở bằng miệng nếu kéo dài liên tục sẽ dẫn đến biến dạng cột sống vĩnh viễn (cong vẹo bất thường ở cột sống cổ và ngực) và thay đổi vị trí của vai.

Cuối cùng hiệu ứng domino cũng xảy ra với hông, gối và bàn chân, đây là hậu quả của sự biến đổi hình dạng của cột sống cổ và ngực. Ban đầu, thở bằng miệng là do có cản trở ở đường hô hấp trên, nhưng thở bằng miệng trong thời gian dài sẽ lại càng làm thu hẹp đường hô hấp trên và làm tăng kích thước của amidan hay VA, đến một mức độ nào đó quá trình hô hấp qua mũi sẽ không thể tiếp tục thực hiện được nữa.

Thêm vào đó, tốc độ tăng trưởng của khối xương mặt đạt được nhanh nhất trong những năm đầu đời: trẻ 4 tuổi có xương mặt đạt 60% kích thước so với lúc trưởng thành, đến khi trẻ được 12 tuổi, 90% sự tăng trưởng xương mặt đã hoàn thành. Do đó những thay đổi do thở bằng miệng gây ra trên xương này diễn ra càng sớm thì sự biến đổi trên toàn hệ thống cơ xương sẽ càng nặng nề.

Thở bằng miệng gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sự thẳng hàng của răng. Trẻ nhỏ là đối tượng rất thích thở bằng miệng, việc này sẽ khiến răng khấp khểnh, sai khớp cắn, hình dáng môi và vị trí lưỡi cũng thay đổi khiến việc nắn chỉnh hàm trở nên rất phức tạp, đặc biệt là khi sử dụng niềng răng hỗ trợ.

Thở bằng miệng thu được ít oxi và nhiều carbon dioxide vào thể sẽ khiến các chức năng của cơ thể bị ảnh hưởng. Đặc biệt ngủ thở bằng miệng gây ra tình trạng ngủ ngáy, chảy nước dãi, dễ bị thiếu oxy mãn tính và chứng ngưng thở khi ngủ rất dễ xảy ra.

Nếu thở bằng miệng bạn có thể nhận ra miệng có cảm giác khô. Cảm giác khô này có thể gây khó chịu và dẫn tới nhiều vấn đề về sức khỏe răng miệng khác như: chứng hôi miệng, sâu răng bởi việc thiếu nước bọt để rửa sạch vi khuẩn khỏi răng có thể khiến mảng bám tích tụ nhanh chóng, phá hủy cấu trúc răng, viêm nướu...

Thở miệng kéo dài gây biến dạng ngực, ngực có kiểu "ngực bồ câu", biến dạng cột sống cổ, cột sống ngực, thực quản hạ thấp, thay đổi mức khí máu, giọng nói khàn, nói giọng mũi, mất ngủ; trẻ thiếu oxy mạn tính nên da xanh tái, chậm phát triển thể chất, đờ đẫn, nhanh đuối sức khi vận động.

Tình trạng cản trở hô hấp qua mũi có thể xảy ra do các nguyên nhân:

• Bệnh hen suyễn: niêm mạc của ống phế quản sẽ sưng, viêm do phản ứng với các tác nhân gây kích thích, ống phế quản sẽ hẹp lại khiến không khí lưu thông bị hạn chế và gây khó thở. Hầu hết người bị hen suyễn sẽ thở bằng miệng để nhanh chóng thích ứng;
• Nghẹt mũi là một nguyên nhân phổ biến của tình trạng thở bằng miệng. Nghẹt mũi thường do bệnh như cảm lạnh, cúm, dị ứng mũi, viêm xoang mạn tính... gây ra. Khi mắc phải khoang mũi sẽ bị thu hẹp và khiến bệnh có cảm giác khó thở khi hô hấp bằng mũi;
• Lệch vách ngăn mũi (vách có vai trò chia đôi khoang mũi và hỗ trợ cho việc thở đúng cách) sẽ làm cản trở luồng không khí lưu thông qua mũi, nhịp thở của người bệnh bị suy giảm hình thành xu hướng thở bằng miệng liên tục để có được không khí;
• Sứt môi, hở hàm ếch là dị tật bẩm sinh ảnh hưởng đến cấu trúc của miệng, việc thở bằng miệng trong trường hợp này sẽ kéo dài suốt đời cho đến khi người bệnh thực hiện phẫu thuật;
• Polyp mũi phát triển trong đường mũi sẽ gây nên cơn co thắt đường thở. Các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, hen suyễn, dị ứng và rối loạn miễn dịch có thể là nguyên nhân gây dẫn đến polyp mũi. Nếu không được chữa trị, người mắc polyp mũi thường sẽ có thói quen thở bằng miệng nhiều hơn;
• Căng thẳng quá mức có thể dẫn đến thở bằng miệng thay vì mũi. Theo nhiều nghiên cứu, khi não bộ căng thẳng sẽ kích hoạt hệ thống thần kinh giao cảm dẫn đến nhịp thở nông, nhanh, bất thường.

Có thể thấy, nếu xác định được nguyên nhân thở bằng miệng, bệnh nhân nên tập trung chữa trị để dần loại bỏ thói quen xấu này. Thêm vào đó, các chuyên gia y tế còn cảnh báo những người ngủ thở bằng miệng nên nhanh chóng đến bác sĩ thăm khám để được chữa trị kịp thời. Một số phương pháp khắc phục chứng thở bằng miệng gồm: thiết bị giúp định hình răng miệng, dùng thuốc thông mũi, thuốc kháng histamin, trang bị thiết bị lọc không khí và máy tạo ẩm trong nhà.