Tháo lồng ruột dưới X quang tăng sáng ở trẻ em diễn ra như thế nào ?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Hồng Hải - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City. Bác sĩ có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh.

Bệnh lồng ruột một khi được phát hiện cần theo dõi và tiến hành điều trị ngay. Tháo lồng dưới X quang tăng sáng là một phương pháp tháo lồng ruột ở trẻ em thường được sử dụng với hiệu quả cao hơn khi so sánh với bệnh lồng ruột người lớn, phương pháp này ít xâm lấn và hạn chế được sự can thiệp của một cuộc phẫu thuật lên trẻ.

Bệnh lồng ruột là bệnh lý trong đó một đoạn ruột trượt vào lòng của đoạn ruột kế cận khác. Búi lồng cản trở sự lưu thông của dịch tiêu hóa và tuần hoàn đến nuôi dưỡng ruột, dẫn đến thủng, nhiễm trùng và hoại tử ruột. Bệnh lồng ruột là bệnh cảnh gây tắc ruột thường gặp nhất ở trẻ dưới 3 tuổi, tập trung ở những trẻ từ 6 tháng đến 2 tuổi. Lồng ruột thường xảy ra với kiểu lồng hồi manh tràng.

Nguyên nhân gây lồng ruột ở trẻ em trong hầu hết các trường hợp thường không rõ. Bối cảnh đặc trưng của bệnh lồng ruột ở trẻ em là bệnh xảy ra ở những trẻ khỏe mạnh với triệu chứng đau bụng đột ngột và khóc thét. Đau bụng thường xuất hiện theo từng cơn, mỗi đợt cách nhau khoảng 15 đến 20 phút. Trẻ có thể có tư thế gập chân vào ngực để giảm đau. Một số biểu hiện lâm sàng khác có thể gặp là đi phân nhầy máu, nôn mửa, sờ thấy khối ở bụng, sốt. Ở trẻ em, tháo lồng ruột dưới X quang tăng sáng là biện pháp điều trị có hiệu quả.

Tháo lồng ruột dưới X quang tăng sáng là phương tiện có khả năng vừa chẩn đoán và điều trị bệnh lồng ruột. Người ta bơm dung dịch hoặc khí vào ruột thông qua một ống thông nhỏ được đặt ở trực tràng. Thao tác này tạo ra một áp lực vừa đủ mạnh để tháo búi lồng và giải phóng hai đoạn ruột bị lồng. Dung dịch được lựa chọn chứa chất cản quang sẽ tráng lòng ruột và cho hình ảnh khác rõ ràng về cấu trúc và các bất thường ở ruột.

Tháo lồng ruột dưới X quang tăng sáng được chỉ định trong các trường hợp sau:

• Bệnh lồng ruột xảy ra ở trẻ em, ưu tiên với những trẻ nhỏ hơn 3 tháng tuổi và trẻ trên 5 tuổi. Tháo lồng ruột ở trẻ em có hiệu quả lớn hơn với người lớn.
• Lống ruột diễn tiến kéo dài trên 48 giờ
• Trẻ có biểu hiện đại tiện phân nhầy máu trên lâm sàng
• Nghi ngờ có biến chứng tắc ruột non.

Tháo lồng ruột dưới X quang tăng sáng chỉ có hiệu quả với bệnh lồng ruột ở trẻ em đến sớm, chưa có biến chứng. Chống chỉ định của tháo lồng ruột dưới X quang màn hình tăng sáng bao gồm:

• Bệnh nhân có biểu hiện mất nước nặng
• Nghi ngờ đã xảy ra các biến chứng nghiêm trọng như viêm phúc mạc, nhiễm trùng huyết, sốc. Những trường hợp này là các bối cảnh cấp cứu, người bệnh cần được ưu tiên thực hiện phẫu thuật mới đảm bảo an toàn tính mạng.
• Bệnh nhân có thể trạng suy kiệt, có mắc các bệnh lý nền kèm theo như bệnh nội khoa mãn tính.

Trước khi thực hiện tháo lồng ruột dưới X quang tăng sáng, người bệnh cần lưu ý tuân thủ các yêu cầu sau:

• Nhịn ăn nhịn uống trước lúc thực hiện thủ thuật ít nhất 6 giờ
• Thụt tháo sạch ruột trước khi vào phòng tháo lồng ruột. Bước này được thực hiện bởi người nhà bệnh nhân hoặc nhân viên y tế.
• Lắng nghe các giải thích của nhân viên y tế về quy trình và các bước thực hiện tháo lồng ruột.
• Cần giữ bình tĩnh, không nên lo lắng. Trong trường hợp bệnh nhân quá kích, không hợp tác, bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định sử dụng thêm các thuốc an thần.
• Cần mang theo hồ sơ bệnh án và các giấy tờ có liên quan để xác minh trước khi bắt đầu tiến hành thủ thuật.

Thực hiện tháo lồng ruột dưới X quang tăng sáng bao gồm các bước sau:

• Chuẩn bị phương tiện bao gồm máy X quang, đồ bảo hộ như áo chì và các dụng cụ ngăn ngừa tia X.
• Chuẩn bị thuốc và vật tư y tế bao gồm thuốc cản quang, thuốc an thần, thuốc gây mê nếu có chỉ định, nước muối sinh lý, paraphin bôi trơn, dung dịch thụt tháo, bơm tiêm các loại, găng tay, ...
• Thăm khám kỹ người bệnh trước khi tiến hành tháo lồng để loại trừ các chống chỉ định.
• Sau khi thụt tháo sạch, tiến hành bôi trơn và đặt ống thông vào trực tràng.
• Nối ống thông trực tràng với hệ thống bơm thuốc hoặc bơm khí.
• Bơm thuốc cản quang hoặc bơm hơi từ từ
• Theo dõi hình ảnh búi lồng ruột dưới màn hình tăng sáng đến khi búi lồng được tháo hoàn toàn.
• Lưu ý quan sát mức áp lực hiển thị.
• Khi áp lực tăng lên ở mức cao nhưng búi lồng chưa tháo được, cần dừng lại và cân nhắc lựa chọn các phương pháp điều trị khác như phẫu thuật.
• Sau tháo, cần chụp phim X quang kiểm tra, đảm bảo không có khí trong ổ bụng để loại trừ biến chứng thủng ruột do tháo lồng.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec với hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế hiện đại cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm trong khám điều trị bệnh, người bệnh hoàn toàn có thể yên tâm thăm khám và điều trị tại Bệnh viện.