Siêu âm ổ bụng có chất tương phản

Bài viết bởi Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Thị Mai - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc

Siêu âm ổ bụng có chất tương phản (CEUS) là sự kết hợp siêu âm vùng bụng và vùng chậu với một loại chất tương phản tĩnh mạch đặc biệt để cải thiện hình ảnh của mạch máu và các cơ quan. Kỹ thuật siêu âm này giúp bác sĩ nhìn thấy những bất thường trong các cơ quan hoặc mạch máu. Chất tương phản tương tự đã được sử dụng để đánh giá tim tốt hơn trong nhiều năm.

Siêu âm là phương pháp chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn giúp bác sĩ chẩn đoán, xác định tình trạng và điều trị các bệnh lý khác nhau. Theo đó, siêu âm tăng cường chất tương phản trong ổ bụng (CEUS) là sự kết hợp siêu âm vùng bụng và / hoặc vùng chậu với một loại chất tương phản tĩnh mạch đặc biệt để cải thiện hình ảnh của mạch máu và các cơ quan. Kỹ thuật này giúp bác sĩ siêu âm nhìn thấy những bất thường trong các cơ quan hoặc mạch máu. Chất tương phản tương tự đã được sử dụng để đánh giá tim tốt hơn trong nhiều năm.

Trong siêu âm ổ bụng có chất tương phản, một lượng nhỏ chất tương phản được tạo thành từ các viên nhỏ chứa đầy khí được tiêm qua đường truyền tĩnh mạch (IV) vào cơ thể trước khi siêu âm. Những vi hạt nhỏ này di chuyển trong máu đến các cơ quan. Các vi hạt siêu nhỏ cải thiện hình ảnh của các cơ quan và mạch máu trong cơ thể chúng ta giống như các dạng chất cản quang tĩnh mạch khác được sử dụng trong chụp CT và MRI.

Trong siêu âm ổ bụng có chất tương phản rất hữu ích cho những bệnh nhân có thể bị suy thận, vì các vi hạt nhỏ có thể được sử dụng một cách an toàn cho tất cả các bệnh nhân kể cả những bệnh nhân bị bệnh thận nặng hoặc những bệnh nhân đang lọc máu. Bên cạnh đó, chất tương phản microbubble cho siêu âm ổ bụng có chất tương phản cũng an toàn để sử dụng cho những bệnh nhân có tiền sử dị ứng với các chất tương phản khác như những chất được sử dụng trong CT và MRI. Trong thời gian siêu âm ổ bụng có chất tương phản sẽ cho phép bác sĩ siêu âm kiểm tra nhiều tổn thương hoặc nhiều cơ quan trong cùng một lần nếu cần thiết.

Siêu âm ổ bụng có chất tương phản dùng để đánh giá các tạng trong ổ bụng như: Gan, thận, lách, tuyến tụy, ruột, bàng quang, mạch máu của ổ bụng. Cụ thể, phương pháp này dùng để chẩn đoán nhiều bệnh lý vùng bụng / vùng chậu, chẳng hạn như:

• Tổn thương gan được phát hiện khi siêu âm định kỳ
• Bất thường lưu lượng máu trong gan.
• Bệnh xơ gan
• Tổn thương thận
• Chấn thương vùng bụng
• Tổn thương của lá lách

Siêu âm có tăng cường chất tương phản (CEUS) chống chỉ định trong trường hợp sau:

• Người bệnh mắc hội chứng giảm chức năng hô hấp người già
• Người có tiền sử nhồi máu cơ tim
• Có luồng thông tim phải- trái
• Nhịp nhanh tim không khống chế được
• Tăng áp lực động mạch phổi có triệu chứng
• Tăng huyết áp không khống chế được

Chống chỉ định tạm thời siêu âm có tăng cường chất tương phản (CEUS) với các trường hợp phụ nữ có thai, phụ nữ đang cho con bú và trẻ em.

4.1. Những lợi ích khi thực hiện siêu âm ổ bụng có chất tương phản

• Siêu âm đôi khi có thể không thoải mái, nhưng hiếm khi làm người bệnh bị đau
• Siêu âm phổ biến rộng rãi, dễ sử dụng và ít tốn kém hơn các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác.
• Hình ảnh siêu âm an toàn và không sử dụng bất kỳ bức xạ nào.
• Siêu âm quét cho hình ảnh rõ ràng của nhiều cơ quan không hiển thị tốt trên phim chụp X-quang thông thường.
• Siêu âm có chất tương phản ở bụng có thể loại bỏ sự cần thiết của các xét nghiệm khác như CT và / hoặc MRI. Điều này có thể đặc biệt hữu ích đối với những bệnh nhân mắc chứng sợ lồng kín hoặc khó nằm yên.

4.2. Rủi ro khi thực hiện siêu âm ổ bụng có chất tương phản

Các chất tương phản được sử dụng trong CEUS ở bụng thường chứa nguy cơ phản ứng dị ứng rất nhỏ. Nguy cơ này thấp tương tự như nguy cơ dị ứng với nhiều loại kháng sinh và thấp hơn nguy cơ phản ứng dị ứng với chất cản quang được sử dụng trong chụp CT và MRI.

Sóng siêu âm bị gián đoạn bởi không khí, do đó siêu âm có thể bị hạn chế khi nhìn ruột nếu nó đầy hơi. Bên cạnh đó, hình ảnh siêu âm bên trong phổi có thể không rõ nét vì lý do tương tự.

Những bệnh nhân có thể trạng to lớn hoặc béo phì sẽ khó cho hình ảnh rõ nét bằng siêu âm vì lượng mô lớn hơn sẽ làm suy yếu sóng âm thanh khi chúng truyền vào cơ thể.

Thông thường, mỗi lần tiêm chỉ có thể khám một vùng trên cơ thể và chỉ một vài vùng có thể khám trong một lần tiêm. Do đó, CEUS không phải lúc nào cũng thích hợp để xem xét nhiều cơ quan cùng một lúc.

Tùy thuộc vào dấu hiệu cũng như tình trạng bệnh mà bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện siêu âm ổ bụng có chất tương phản.

Hiện nay, để phục vụ nhu cầu thăm khám và điều trị bệnh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã trang bị đầy đủ hệ thống máy siêu âm đạt chuẩn quốc tế. Theo đó, quá trình siêu âm được thực hiện cẩn thận bởi các bác sĩ siêu âm, chẩn đoán hình ảnh giàu kinh nghiệm, có chuyên môn cao, được đào tạo bài bản ở cả trong và ngoài nước có thể cung cấp hình ảnh chi tiết, rõ nét, phát hiện những hình ảnh bất thường rất nhỏ. Phát hiện bệnh và các dấu hiệu gây bệnh sớm sẽ giúp ích rất nhiều cho quá trình điều trị sau này.