Siêu âm vùng cổ có tác dụng gì?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Lưu Thị Bích Ngọc - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City. Bác sĩ có 06 năm kinh nghiệm làm trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh.

Siêu âm vùng cổ là một biện pháp chẩn đoán hình ảnh hiện đại, sử dụng các sóng siêu âm để đánh giá hình ảnh các cơ quan và bộ phận bên trong vùng cổ. Đây là một biện pháp chẩn đoán an toàn, không xâm lấn và dễ thực hiện. Siêu âm vùng cổ nhằm chẩn đoán trong các vấn đề bệnh lý tại vùng cổ.

Siêu âm vùng cổ là một kỹ thuật sử dụng các sóng siêu âm để tạo ra hình ảnh các cơ quan và bộ phận bên trong vùng cổ. Vùng cổ bao gồm những cơ quan quan trọng bao gồm:

• Tuyến giáp
• Tuyến nước bọt
• Hạch cổ sâu
• Thực quản đoạn cổ
• Tổ chức cơ và phần mềm vùng cổ
• Hệ động- tĩnh mạch cảnh

Siêu âm vùng cổ được thực hiện bởi đầu dò của máy di chuyển trên vùng cổ thông qua một lớp gel chuyên dụng. Sóng âm được phát ra tại đầu dò siêu âm và đi vào các tổ chức bên trong. Khi gặp vật cản các sóng này được phản xạ lại và hiện thị rõ nét trên hình ảnh siêu âm. Vì vậy, siêu âm phản ánh tương đối chính xác các tổn thương hay những bất thường bên trong vùng cổ.

Siêu âm vùng cổ là biện pháp chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn, an toàn với người sử dụng và dễ thực hiện. Hơn nữa, chi phí cho dịch vụ hợp lý cho kết quả tương đối chính xác trong chẩn đoán và phát hiện một số bệnh. Tuy nhiên, trong một số trường hợp cần làm thêm một số biện pháp cận lâm sàng khác như: Chụp x-quang, chụp cộng hưởng từ (MRI), nội soi, xét nghiệm máu, sinh thiết lấy mẫu,... để xác định và chẩn đoán chính xác bệnh.

Siêu âm vùng cổ có thể phát hiện những bất thường ở vùng cổ hay một số bệnh lý tại đây. Một số tác dụng của biện pháp siêu âm vùng cổ bao gồm:

• Đánh giá tình trạng tuyến giáp: Về kích thước, sự xuất hiện các nhân giáp, kiểm tra phát hiện các tổn thương tại tuyến giáp, theo dõi và đánh giá mức độ tiến triển của bệnh lý tuyến giáp,...
• Kiểm tra đánh giá hạch: Đánh giá kích thước, bề mặt hạch, kiểm tra sự tăng sinh hạch, cấu trúc bên trong hạch. Việc kiểm tra đánh giá hạch rất có ý nghĩa trong chẩn đoán, bởi vì các thay đổi ở hạch thường là các bệnh đáng chú ý, cần làm thêm các xét nghiệm khác để phát hiện bệnh chính xác hơn.
• Phát hiện các bệnh lý tại tuyến nước bọt: viêm tuyến nước bọt,...
• Quan sát được thành thực quản đoạn cổ.
• Đánh giá tổ chức cơ và phần mềm
• Đánh giá hệ động- tĩnh mạch cảnh xem có bị hẹp/tắc do xơ vữa huyết khối hay không

Ngoài ra, kỹ thuật siêu âm vùng cổ có thể gợi ý và định hướng phát hiện ung thư vòm họng, thông qua sự thay đổi những bất thường của các hạch cổ và các tổ chức phần mềm xung quanh vùng cổ. Để có kết quả chính xác về căn bệnh này, bác sĩ phải chỉ định thực hiện thêm các kỹ thuật chẩn đoán khác như: nội soi tai mũi họng, sinh thiết, chụp cắt lớp vi tính,...

Trong những trường hợp có nghi ngờ gặp các bệnh lý tại vùng cổ thì nên đến các cơ sở y tế để được khám và thực hiện siêu âm cùng các kỹ thuật chẩn đoán khác. Siêu âm tại vùng cổ thường được chỉ định trong một số trường hợp sau:

• Hạch vùng cổ thay đổi về kích thước, màu sắc, cảm giác: Hạch cổ là một cơ quan quan trọng trong phản ánh các bệnh lý cục bộ và toàn thân.
• Vùng cổ to lên: Đây có thể là dấu hiệu của các bệnh lý tuyến giáp như ung thư tuyến giáp, u giáp lành tính, bướu cổ,... Do đó cần thực hiện siêu âm để chẩn đoán chính xác bệnh.
• Đau khi nuốt nước bọt: có thể mắc bệnh viêm tuyến nước bọt.
• Đau khi nói chuyện hoặc giọng nói thay đổi: Các vấn đề tổn thương tại dây thanh quản thường gây đau khi nói chuyện hoặc làm thay đổi giọng nói.
• Rối loạn hoạt động tai - mũi - họng: Tai, mũi, họng là những cơ quan gắn bó mật thiết với nhau, khi bệnh lý xuất hiện tại họng thì có thể sẽ ảnh hưởng đến tai và mũi.
• Với các bệnh nhân có tiền sử hút thuốc, tăng huyết áp để đánh giá hệ mạch cảnh xem có bị hẹp/ tắc hay không.

Siêu âm là một trong những thủ thuật xét nghiệm rất nhẹ nhàng, ít xâm lấn trong y khoa nên các bạn không cần quá căng thẳng trước khi tiến hành siêu âm. Tuy nhiên đến quá trình siêu âm đạt kết quả tốt nhất thì chúng ta vẫn nên ưu tiên một chế độ dinh dưỡng lành mạnh trước đó.

Trước khi thực hiện siêu âm vùng cổ họng bệnh nhân không cần phải nhịn ăn uống trước khi siêu âm cổ họng. Tuy nhiên, bạn cần phải kiêng:

• Các loại đồ uống có cồn, có ga hoặc có phẩm màu. Ngoài ra các chất kích thích như thuốc lá cũng cần được tạm thời cách ly.
• Tránh ăn các loại đồ ăn quá nóng hoặc quá lạnh gây hại cho cổ họng. Các dạng thức ăn nhiều muối hoặc lên men cũng cực kỳ có hại cho cổ họng vào thời điểm trước khi siêu âm.

Tóm lại, siêu âm vùng cổ là một biện pháp chẩn đoán hình ảnh hiện đại, sử dụng các sóng siêu âm để tạo ra hình ảnh các cơ quan và bộ phận bên trong vùng cổ. Đây là một biện pháp chẩn đoán an toàn, không xâm lấn, dễ thực hiện, cho ra kết quả tương đối chính xác mà chi phí lại rẻ. Siêu âm vùng cổ có thể phát hiện được các bất thường vùng cổ và hay một số bệnh lý về tuyến giáp, tuyến nước bọt, cơ- phần mềm, hạch, động/tĩnh mạch cảnh... Khi có bất thường tại vùng cổ hoặc có nghi ngờ mắc các bệnh lý nên đến cơ sở y tế để được thăm khám, bác sĩ sẽ chỉ định một số biện pháp cận lâm sàng phù hợp để chẩn đoán chính xác tình trạng mắc phải.