Nội soi phóng đại giúp chẩn đoán nguy cơ, phát hiện sớm ung thư tiêu hóa

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Đồng Xuân Hà - Bác sĩ Nội soi tiêu hoá - Khoa khám bệnh và Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Các tổn thương ung thư tiêu hóa ban đầu thường có kích thước nhỏ, vị trí không điển hình và thường dễ bị bỏ sót do nhầm lẫn trong vùng niêm mạc bình thường. Để khắc phục hạn chế này, các nhà cận lâm sàng đã thiết kế và cho ra đời phương tiện nội soi nhuộm màu và phóng đại giúp chẩn đoán nguy cơ, phát hiện sớm ung thư tiêu hóa.

Nội soi nhuộm màu và phóng đại là một kỹ thuật nội soi sử dụng cách thức nhuộm màu mẫu mô và quan sát dưới máy thu hình có độ phóng đại cao. Từ đó, những tổn thương trên niêm mạc đường tiêu hóa sẽ được nhìn thấy rõ hơn. Nói một cách khác, nội soi nhuộm màu và phóng đại có một ưu điểm vượt bậc so với phương tiện nội soi trước kia là làm nổi bật sự khác biệt ở niêm mạc cũng như những thay đổi loạn sản và ác tính không rõ ràng trong ánh sáng trắng.

Chính nhờ vậy, nội soi nhuộm màu và phóng đại đang từng bước được sử dụng để làm tăng tỷ lệ phát hiện các bệnh lý khác nhau trong khi nội soi (đặc biệt là các vấn đề về ung thư tiêu hóa). Cụ thể là nội soi nhuộm màu và phóng đại thường được sử dụng trong quan sát thực quản đối khi nghi ngờ có tổn thương thực quản Barrett, đánh giá polyp trong đại tràng và đánh giá chứng loạn sản trong bệnh viêm ruột mãn tính.

Video đề xuất:

Nội soi dạ dày có đau không - Xem ngay để biết

Nội soi nhuộm màu và phóng đại chủ yếu được chỉ định ở những bệnh nhân có các dấu hiệu nghi ngờ mắc phải bệnh lý. Đồng thời, phương tiện này còn nhằm giúp chẩn đoán sớm ung thư tiêu hoá. Đây chính là ưu điểm vượt trội của nội soi nhuộm màu và phóng đại so với các phương tiện nội soi trước kia.

Sau đây là các chỉ định thường gặp để thực hiện nội soi nhuộm màu và phóng đại:

• Tầm soát hay đánh giá tổn thương Barrett thực quản
• Khảo sát ung thư thực quản.
• Khảo sát các tổn thương dạ dày
• Khảo sát polyp đại tràng
• Khảo sát tổn thương đường ruột trong bệnh lý viêm đại tràng mãn tính nói chung

Đối với các chống chỉ định, nội soi nhuộm màu và phóng đại cũng tương tự như phương tiện nội soi thông thường, tức không nên được tiến hành trong một số trường hợp. Đó là khi tình trạng sức khỏe của người bệnh không có khả năng chịu đựng được quá trình nội soi, dị ứng với thuốc nhuộm màu từ trước đó.

Những việc chuẩn bị thông thường trước khi thực hiện nội soi đường tiêu hóa trên hoặc nội soi đại tràng hay nội soi nhuộm màu và phóng đại nói riêng cần được thực hiện theo quy trình đã được chuẩn hóa. Trong đó, bệnh nhân cần được thăm khám sức khỏe tổng quát trước đó nhằm đảm bảo khả năng hợp tác cũng như chức năng của hệ tuần hoàn, hệ hô hấp ổn định trong suốt quá trình nội soi. Ngoài ra, một điều quan trọng là bệnh nhân cũng cần được nhắc nhở không nên ăn uống gì ít nhất 12 giờ trước khi thực hiện nội soi.

Sau khi bệnh nhân được hướng dẫn tư thế nằm thuận lợi cho việc thực hiện thao tác thì sẽ được gây tê tại chỗ. Ống nội soi có gắn máy thu hình sẽ được đưa vào đường tiêu hóa trên qua đường miệng tới thực quản, dạ dày và vào tới khoảng đầu của ruột non và đường tiêu hóa dưới qua hậu môn. Trong suốt con đường đi của mình, nhờ vào máy thu hình rõ nét và khả năng phóng đại cao, các đặc điểm mặt trong ống tiêu hóa sẽ được quan sát kỹ lưỡng.

Khi bác sĩ nội soi phát hiện bất thường, bước tiếp theo là vùng mô nghi ngờ sẽ được nhuộm màu tại chỗ. Các tác nhân tạo màu thường được sử dụng trong nội soi là màu sắc ký từ tự nhiên hay có sẵn trên thị trường và không gây tốn kém, như dung dịch Lugol, xanh methylen, đỏ congo và đỏ phenol. Các ống thông gắn vào đầu nội soi sẽ phun một màn sương mịn lên niêm mạc và sau đó khoảng niêm mạc có màu sắc mới. Tại đây, vùng niêm mạc sẽ có phản xạ hấp thụ, tương phản hoặc tạo phản ứng với thuốc nhuộm. Với những đặc tính đã biết trước, cách tương tác của vùng mô với thuốc nhuộm chuyên biệt sẽ cho nhận định tình trạng hiện tại của vùng mô này. Kết quả ghi nhận được sẽ thu phát trên màn hình và qua đó, bác sĩ nội soi sẽ kết luận là bình thường, viêm loét cấp hay mạn tính hoặc là tổn thương ác tính trên đường ống tiêu hóa, thậm chí là ung thư tiêu hóa.

Cần lưu ý là tiền căn dị ứng với thuốc nhuộm màu có thể là chống chỉ định của nội soi nhuộm màu.

Thực vậy, nhiều bằng chứng đã cho thấy lugol iodine có thể gây viêm thực quản hoặc viêm dạ dày dù chỉ trong những trường hợp hiếm gặp. Theo đó, nếu bệnh nhân mắc phải bệnh cường giáp hoặc quá mẫn cảm với iốt thì không được sử dụng tác nhân này. Bên cạnh đó, xanh methylene có thể sẽ gây ra sự đổi màu của nước tiểu và phân. Tuy nhiên, may mắn là nhìn chung là không có tác dụng phụ nghiêm trọng nào của thuốc nhuộm gây ra đối với sức khỏe người bệnh sau khi nội soi nhuộm màu và phóng đại. Dù vậy, sự phòng ngừa nguy cơ này vẫn là một điều cần thiết.

Hơn thế nữa, khi áp dụng một số chất nhuộm màu trong quá trình nội soi nhuộm màu và phóng đại, khi kết thúc thủ thuật thì người bệnh cần chỉ định dùng các chất làm tan mỡ như N-acetylcystein để loại bỏ chất nhầy từ biểu mô, cho phép đường ruột mau đào thải các sắc tố này.

Ngoài ra, những khó chịu nhất định do nội soi cách thức này gây ra cũng giống như các phương tiện nội soi tiêu hóa kinh điển. Dù vậy, quá trình này kết thúc sẽ là lúc người bệnh sẽ được trở lại với mọi sinh hoạt bình thường trong này, bao gồm cả nhu cầu ăn uống. Các chất màu nhuộm sẽ tự đào thải theo cách tự nhiên dần dần trong những ngày tiếp theo.

Khuyến cáo mới nhất của hội nội soi Nhật Bản năm 2020 chính thức công nhận và đề xuất áp dụng nội soi phóng đại trong việc chẩn đoán ung sớm dạ dày.

Hội nội soi Nhật Bản nhấn mạnh thực hành nội soi tỉ mỉ: Bệnh nhân được chuẩn bị chất khử bọt kết hợp với chất tiêu nhầy để cải thiện tầm nhìn; kiểm tra dạ dày một cách cẩn thận và có hệ thống; và lấy ảnh có độ nét quang rộng (> 25 hình ảnh cho 25 vị trí); thời gian soi dạ dày tối thiểu 7 phút/ca

Tóm lại, nội soi nhuộm màu và phóng đại giúp chẩn đoán nguy cơ, phát hiện sớm ung thư tiêu hóa. Mặc dù đây không phải là một kỹ thuật nội soi tiên tiến và không khó học về mặt kỹ thuật, dưới ống nội soi nhuộm màu và phóng đại, các vùng niêm mạc ác tính sẽ được làm cho hiện rõ hơn, giúp chẩn đoán bệnh sớm, điều trị kịp thời và cải thiện tiên lượng lâu dài cho người bệnh.

XEM THÊM:

• Vai trò của nội soi tiêu hóa trong chẩn đoán ung thư sớm
• Vì sao nội soi tiêu hóa có vai trò lớn trong sàng lọc sớm ung thư tiêu hóa?
• Nội soi đại tràng - chìa khóa phát hiện sớm ung thư đại tràng

Video đề xuất:

Tầm soát ung thư tiêu hóa: Phương pháp phát hiện sớm bệnh, giảm chi phí điều trị và tỷ lệ tử vong do ung thư tiêu hóa