Mổ nội soi cắt u xơ mạch vòm mũi họng

Phẫu thuật nội soi cắt u xơ mạch vòm mũi họng là một trong những phương pháp tiên tiến trong điều trị các khối u xơ vòm mũi họng. Hiện nay, đây là một bệnh lý phổ biến ở tuổi dậy thì, gây ra cho bệnh nhân sự biến dạng về gương mặt và vẫn chưa xác định rõ nguyên nhân.

U xơ mạch vòm mũi họng là khối u lành tính với bản chất là sự tập trung của các sợi mạch. Tuy nhiên, khối u này có khả năng lan nhanh và phá hủy xương, thậm chí lan đến nội sọ, gây nguy hiểm đến tính mạng bệnh nhân nếu như không được điều trị kịp thời.

U xơ vòm mũi họng là một bệnh lý phổ biến ở tuổi dậy thì từ 15 tuổi đến 25 tuổi, gặp nhiều ở nam giới. Đến nay, nguyên nhân bệnh sinh vẫn chưa được xác định rõ ràng nhưng nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, sự hình thành khối u này có thể liên quan đến sự thay đổi nội tiết trong giai đoạn dậy thì.

Phẫu thuật cắt u xơ mạch vòm mũi họng là một phương pháp điều trị có sử dụng nội soi kết hợp với các dụng cụ phẫu thuật và vi phẫu mũi xoang nhằm bóc tách và loại bỏ khối u thông qua đường tự nhiên trong hốc mũi.

Phẫu thuật này sẽ được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng đã qua đào tạo chuyên sâu về phẫu thuật khối u đầu cổ - tai mũi họng.

Phẫu thuật mổ nội soi cắt u xơ vòm mũi họng được chỉ định trong các trường hợp bệnh nhân có u xơ mạch vòm mũi họng ở giai đoạn I và giai đoạn II. Lúc này, khối u thường có những đặc điểm chính sau:

• Khối u khu trú trong phạm vi ở cửa mũi sau, xoang hàm, vòm họng và hố chân bướm hàm.
• Chưa có sự lan tràn của khối u đến hố dưới của thái dương, đáy sọ, hốc mắt...

Phẫu thuật cắt u xơ vòm mũi họng không có chống chỉ định tuyệt đối.

Chuẩn bị

Các bác sĩ sẽ kiểm tra hồ sơ bệnh án của bệnh nhân trước khi gây mê, đồng thời bệnh nhân sẽ được chụp mạch và tắc mạch số hóa xóa nền nhằm giảm thiểu nguy cơ chảy máu khi phẫu thuật. Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng được kiểm tra thêm về thân nhiệt, bệnh mạch, huyết áp,...

Các kỹ thuật được sử dụng trong phẫu thuật u xơ mạch vòm mũi họng

• Thì 1: nội soi để kiểm tra bệnh tích và thực hiện co mạch bằng bấc tê có tẩm oxymetazolin, naphazolin hoặc lidocain, xylocain 3%. Sau khoảng 3 – 5 phút, rút bấc tê và tiêm Lidocain 2% gây tê ở vùng mỏm móc, cuốn giữa, dọc vách ngăn và vị trí lỗ ra của động mạch bướm khẩu cái phía sau.
• Thì 2: nội soi cắt cuốn giữa hoặc phần đuôi cuốn giữa tùy theo thể tích, kích thước cũng như mức độ lan của khối u. Dùng que thăm dò đầu tù thăm dò, đánh giá và dự đoán thể tích, độ dính của khối u, khả năng chảy máu và những cấu trúc cần loại bỏ.
• Thì 3: mở rộng lỗ thông xoang hàm và cắt bỏ một phần thành bên trong và sau xoang hàm.
• Thì 4: sử dụng đông điện lưỡng cực để đông điện ven đối với chân bám của khối u từ lần lượt từ trên xuống dưới, trước ra sau và từ ngoài vào trong. Chú ý đây là bước dễ chảy máu, do đó bác sĩ thực hiện phải có đủ khả năng xử lý những rủi ro có thể xảy ra. Trong quá trình đông điện, chân bám của khối u sẽ được tách dần ra khỏi khối u. Sau quá trình này, dùng đè lưỡi để kiểm tra và nhẹ nhàng lấy khối u theo đường họng miệng ra ngoài.
• Thì 5: kiểm tra hốc mổ, cầm máu bằng đông điện lưỡng cực và các kỹ thuật khác.
• Thì 6: đánh giá lượng máu bị mất, thời gian phẫu thuật và tiên lượng các biến chứng có thể xảy ra, từ đó lên kế hoạch theo dõi. Kết thúc phẫu thuật.

Theo dõi hậu phẫu thuật cắt u xơ mạch vòm mũi họng

Bệnh nhân sau khi thực hiện phẫu thuật sẽ vẫn còn mê man do tác dụng của thuốc. Bệnh nhân sẽ tỉnh lại trong vài giờ và ống thở sẽ được rút sau khi bệnh nhân đã tỉnh táo hoàn toàn cũng như không còn chảy máu.

Sau khoảng 48 giờ, các bác sĩ sẽ rút bấc mũi và lấy gelaspon nếu có. Ngoài ra, bệnh nhân sẽ được theo dõi tình trạng chảy máu, nhiễm trùng, sưng phù... để có phương pháp khắc phục phù hợp.

Khi đã an toàn hoàn toàn về vết mổ và cầm máu, bệnh nhân sẽ được chỉ định ra viện (thường khoảng 7 ngày sau mổ).

Tai biến trong gây mê

• Tụt ống thở.
• Tràn khí màng phổi.

Tai biến về chảy máu

Thường có liên quan đến động mạch bướm khẩu cái. Ngoài ra, các tai biến chảy máu nặng hơn thường có ở trường hợp khối u đã lan rộng đến đáy sọ và dính chặt vào nhánh nuôi u từ động mạch cảnh trong. Trường hợp này, bác sĩ phải lấy hết toàn bộ khối u thì mới có thể cầm máu diện bám bằng đông điện.

Các tai biến khác

• Tắc động mạch mắt.
• Rò dịch não tủy.
• Tụ máu ổ mắt...

Mổ nội soi cắt u xơ mạch vòm mũi họng là một phẫu thuật vi phẫu có tính phức tạp và đòi hỏi chuyên môn cao, tay nghề giỏi từ người thực hiện.