Khi bạn bị đau đầu từng cơn, dữ dội (Cluster Headaches)

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Huỳnh An Thiên - Bác sĩ Nội thần kinh - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Đau đầu cụm (tên tiếng Anh là Cluster headaches) xảy ra theo chu kỳ hoặc theo cụm, đây là một trong những loại đau đầu gây khó chịu nhất. Đau đầu cụm thường đánh thức người bệnh vào giữa đêm với cơn đau dữ dội hoặc xung quanh một bên mắt.

Đau đầu từng đợt gần nhau được gọi là cụm, có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng. Sau đó, đau thuyên giảm thì sẽ không có cơn đau đầu xảy ra trong nhiều tháng và đôi khi thậm chí nhiều năm. May mắn là đau đầu cụm hiếm khi xảy ra và không nguy hiểm đến tính mạng.

Cơn đau đầu cụm, hay còn gọi là các cơn đau đầu từng cơn xuất hiện nhanh chóng, thường không có cảnh báo, các triệu chứng có thể cảnh báo trước gồm buồn nôn và nhìn thấy hào quang giống như đau nửa đầu. Các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến khi bị đau đầu bao gồm:

• Cơn đau dữ dội thường nằm ở trong, phía sau hoặc xung quanh một mắt, nhưng có thể tỏa ra các khu vực khác trên khuôn mặt như đầu và cổ
• Đau một bên của cơ thể
• Bồn chồn
• Mắt bên bị ảnh hưởng bị đỏ
• Nghẹt hoặc chảy nước mũi ở bên bị ảnh hưởng
• Trán hoặc mặt ở bên bị ảnh hưởng hay đổ mồ hôi
• Da nhợt nhạt, xanh xao hoặc mặt đỏ ửng
• Sưng quanh mắt ở bên bị ảnh hưởng
• Sụp mí ở bên bị bên ảnh hưởng.

Một số triệu chứng giống như đau nửa đầu bao gồm nhạy cảm với ánh sáng và âm thanh có thể xảy ra với người bệnh đau đầu cụm, mặc dù thường bị ở một bên.

Một giai đoạn đau đầu từng chuỗi thường kéo dài trong vài tuần đến vài tháng. Ngày bắt đầu và độ dài của từng giai đoạn cụm có thể nhất quán qua từng giai đoạn cụm khác nhau. Ví dụ, thời gian cụm có thể xảy ra theo mùa, chẳng hạn như chỉ xảy ra vào mùa xuân hoặc mùa thu.

Hầu hết người bệnh đều bị đau đầu từng cơn. Cơn đau đầu xảy ra từ một tuần đến một năm, sau đó là giai đoạn thuyên giảm không đau có thể kéo dài đến 12 tháng trước khi một cơn đau đầu của cụm khác xuất hiện.

Trong thời gian đau đầu cụm:

• Đau đầu thường xảy ra mỗi ngày, đôi khi nhiều lần trong ngày
• Mỗi lần có thể kéo dài từ 15 phút đến ba giờ
• Các đợt đau đầu thường xảy ra vào cùng một thời điểm mỗi ngày
• Hầu hết đau đầu thường xảy ra vào ban đêm, sau một đến hai giờ khi người bệnh đã ngủ
• Cơn đau thường kết thúc đột ngột với cường độ giảm nhanh, hầu hết người bệnh đều bị kiệt sức.

Gặp bác sĩ nếu bạn mới bắt đầu bị đau đầu cụm để loại trừ các bệnh khác và tìm cách điều trị hiệu quả nhất.

Đau đầu đôi khi có thể chỉ ra một số bệnh tiềm ẩn nghiêm trọng, chẳng hạn như khối u não hoặc vỡ mạch máu yếu (phình động mạch). Đến cơ sở Y tế khẩn cấp nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu và triệu chứng nào sau đây:

• Cơn đau đầu đột ngột, dữ dội, như sét đánh
• Nhức đầu kèm với sốt, buồn nôn hoặc nôn, cứng cổ, rối loạn tâm thần, co giật, tê hoặc khó nói, đây có thể dấu hiệu của một số bệnh như đột quỵ, viêm màng não, viêm não hoặc u não
• Đau đầu sau chấn thương đầu, ngay cả khi đó đó chỉ là ngã hoặc va chạm nhẹ, đặc biệt là nếu đau đầu trở nên tồi tệ hơn
• Đau đầu đột ngột, dữ dội không giống như bất kỳ loại đau đầu nào mà bạn trước đây đã bị
• Đau đầu trở nên tồi tệ hơn sau nhiều ngày và thay đổi tính chất, chu kỳ đau.

Nguyên nhân chính xác của đau đầu cụm hiện nay vẫn chưa tìm ra, nhưng các kiểu đau đầu cụm cho thấy những bất thường trong đồng hồ sinh học của cơ thể (vùng dưới đồi).

Không giống như chứng đau nửa đầu và nhức đầu do căng thẳng, đau đầu cụm thường không liên quan đến các yếu tố kích thích, chẳng hạn như thực phẩm, thay đổi nội tiết tố hoặc căng thẳng.

Tuy nhiên, khi giai đoạn cụm bắt đầu, nếu người bệnh uống rượu, thì có thể nhanh chóng gây ra đau đầu như búa bổ. Vì lý do này, người bị đau đầu cụm nên tránh uống rượu trong khoảng thời gian bị đau theo cụm.

Tác nhân có thể kích thích đau đầu cụm là thuốc nitroglycerin, đây là thuốc dùng để điều trị bệnh tim.

Các yếu tố nguy cơ gây đau đầu cụm bao gồm:

• Giới tính: Đàn ông có nhiều khả năng bị đau đầu cụm hơn so với phụ nữ.
• Tuổi tác: Hầu hết những người bị đau đầu cụm xảy ra ở độ tuổi từ 20 đến 50, mặc dù bệnh này có thể phát triển ở mọi lứa tuổi.
• Hút thuốc: Nhiều người bị đau đầu cụm có hút thuốc lá. Tuy nhiên, nếu bỏ thuốc lá thường sẽ không có tác dụng giảm những cơn đau đầu.
• Sử dụng rượu: Nếu bạn bị đau đầu cụm, uống rượu trong thời gian cụm có thể làm tăng nguy cơ bị đau đầu nặng hơn.
• Tiền sử gia đình: Có cha mẹ hoặc anh chị em ruột bị đau đầu cụm sẽ làm tăng nguy cơ bạn cũng mắc tình trạng tương tự.

Không có cách chữa khỏi hoàn toàn đau đầu cụm. Mục tiêu của điều trị là giảm mức độ nghiêm trọng của cơn đau đầu theo đợt, rút ngắn thời gian đau đầu và ngăn chặn các đợt đau tiếp theo. Do cơn đau đầu cụm xuất hiện đột ngột và có thể giảm nhanh trong một thời gian ngắn, nên đau đầu cụm khó có thể đánh giá và điều trị chính xác, vì vậy người bệnh thường cần các loại thuốc có tác dụng nhanh. Một số loại thuốc cấp tính có thể giúp giảm đau nhanh chóng.

Các phương pháp điều trị được liệt kê dưới đây đã được chứng minh là có hiệu quả nhất trong điều trị cấp tính và phòng ngừa đau đầu cụm.

6.1 Thuốc

Phương pháp điều trị tấn công cấp tính:

• Triptans: Những loại thuốc này là một trong những cách tốt để điều trị cơn đau gồm Sumatriptan (Alsuma, Imitrex, Sumavel) hoặc Zolmitriptan (Zomig)
• Dihydroergotamine (D.H.E. 45)
• Lidocaine: Đây là một loại thuốc giảm đau, dưới dạng thuốc xịt mũi.

Thở oxy qua mặt nạ trong 15 phút.

Thuốc phòng ngừa thường có thể ngăn chặn cơn đau đầu trước khi bắt đầu, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để rút ngắn thời gian của cụm cũng như giảm bớt mức độ nghiêm trọng của đau đầu, bao gồm:

• Corticosteroid, như prednison được sử dụng trong một thời gian ngắn
• Sodium (Depakene, Depakote)
• Ergotamine tartrate (Cafergot, Ergomar)

6.2 Phong bế thần kinh chẩm ( Occipital Nerve Block)

Bác sĩ sẽ tiêm hỗn hợp thuốc gây mê và steroid vào dây thần kinh chẩm nằm ở đáy hộp sọ, do đây thường là điểm bắt đầu cho những cơn đau đầu. Đây chỉ là phương pháp điều trị tạm thời cho đến khi các biện pháp khác được sử dụng hiệu quả với người bệnh.

6.3 Kích thích thần kinh

Một số người không phản ứng với thuốc có thể sử dụng phương pháp:

• Kích thích dây thần kinh chẩm: Bác sĩ sẽ cấy ghép một thiết bị dùng để gửi xung điện đến dây thần kinh chẩm ở đáy hộp sọ để ngăn chặn cơn đau đầu.
• Neuromodulation: Những thiết bị không xâm lấn gồm cefaly và gammaCore đã được FDA chấp thuận sử dụng điều trị cơn đau đầu cụm.

6.4 Thay đổi lối sống

• Giữ lịch trình ngủ đều đặn.
• Không uống rượu bia, rượu vang, do đây đều là các tác nhân có thể gây ra cơn đau đầu khi bạn trong giai đoạn cụm.

Nguồn tham khảo: webmd.com; mayoclinic.org

XEM THÊM:

• Thường xuyên bị đau đầu, buồn nôn, chóng mặt có nguy hiểm không?
• Những yếu tố có thể kích hoạt cơn đau nửa đầu
• Đau nửa đầu giật giật theo nhịp mạch đập kéo dài: Phải làm sao?