Hướng dẫn cách lấy phân xét nghiệm

Lấy mẫu phân xét nghiệm đúng quy trình là bước quan trọng có ảnh hưởng lớn đến kết quả của xét nghiệm giúp bác sĩ chẩn đoán bệnh lý đường tiêu hoá. Tuy nhiên trong thực tế có những người bệnh khi lấy mẫu phân không đúng cách dẫn đến việc người bệnh bị từ chối và phải lấy lại mẫu, hoặc ảnh hưởng đến chất lượng kết quả xét nghiệm. Sau đây là bài viết hướng dẫn cách lấy phân xét nghiệm đúng cách mà bạn có thể tham khảo.

Xét nghiệm phân có ý nghĩa quan trọng trong việc phát hiện sớm các bệnh đường tiêu hóa. Xét nghiệm phân áp dụng trên mọi đối tượng, thường được dùng để xét nghiệm tìm các bệnh lý tiêu hoá ở trẻ nhỏ.

Mục đích của xét nghiệm phân bao gồm;

• Tham gia chẩn đoán xác định một số bệnh về đường tiêu hóa, bệnh lý gan mật hoặc tuyến tụy (một số enzyme như trypsin, elastase có trong phân).
• Giúp tìm các nguyên nhân ảnh hưởng đến đường tiêu hóa khi người bệnh có triệu chứng tiêu chảy kéo dài, tiêu chảy kèm theo máu, đau bụng, sốt, chướng bụng, buồn nôn hoặc nôn, chán ăn, đầy hơi.
• Phát hiện bệnh lý ung thư đại tràng bằng việc xác định xem phân người bệnh có thấy máu kèm theo không.
• ​​​​Tìm các nguyên nhân gây nhiễm khuẩn, nhiễm trùng như nấm, vi khuẩn, hoặc virus, soi phân tìm ký sinh trùng gây bệnh như giun kim hoặc Giardia.

Giúp đánh giá khả năng hấp thụ những chất dinh dưỡng sau khi ăn qua đường tiêu hóa( như giúp đánh giá tình trạng kém hấp thu ở ruột).

Sau đây là những lưu ý trước khi người bệnh lấy mẫu để có thể giúp quy trình lấy mẫu phân đúng cách, tránh ảnh hưởng đến sai mẫu, chất lượng mẫu phân:

• Không dùng các thuốc như kháng sinh, thuốc cản quang, thuốc điều trị tiêu chảy, thuốc bảo vệ dạ dày bismuth, thuốc sắt, vitamin C, các thuốc kháng viêm không chứa steroid (NSAIDs), magie.
• Mẫu phân đạt để xét nghiệm phải đảm bảo không được lẫn nước tiểu, máu trong kinh nguyệt, máu từ ổ xuất huyết, các chất khác (như giấy vệ sinh hay chất tẩy rửa bồn cầu).
• Nếu gần đây người bệnh đã đi du lịch, xuất cảnh từ vài tuần đến vài tháng hãy thông báo cho bác sĩ, điều này giúp bác sĩ định hướng xác định ký sinh trùng, vi khuẩn, nấm hay virus khi có dấu hiệu bị nhiễm trùng.
• Người bệnh có thể cần tránh một số nhóm thực phẩm trong 2 đến 3 ngày trước khi tiến hành làm xét nghiệm.

Một mẫu phân sẽ được thu thập trong một cốc đựng sạch để gửi đến nơi xét nghiệm. Các kỹ thuật viên sẽ kiểm tra mẫu phân bằng soi trực tiếp dưới kính hiển vi, hoặc thực hiện các xét nghiệm sinh hoá, vi sinh.

Quy trình lấy mẫu phân như sau:

• Người bệnh đi vào nhà vệ sinh, tiến hành trải giấy/bịch nilon lên sàn nhà vệ sinh.
• Đi phân vào trong giấy/bịch nilon, không đi phân vào trong bồn cầu.
• Lấy que tăm bông, phết đầu tăm vào nhiều mặt của mẫu phân (các mặt phân chưa tiếp xúc với túi nilon) hoặc dùng muỗng trên nắp đựng múc một ít phân rồi đậy lại vào cốc.
• Buộc giấy/bịch nilon lại, bỏ vào thùng rác.
• Mang ngay mẫu phân vừa lấy tới phòng xét nghiệm trong vòng 2 tiếng. Nếu thời gian lâu hơn mẫu phân cần được sử dụng chất bảo quản.

Cách lấy phân xét nghiệm cho đối tượng trẻ nhỏ:

Đối với trẻ nhỏ có mặc tã, bỉm người nhà có thể lấy mẫu phân bằng cách sau:

• Lót tã bằng bọc túi nhựa.
• Cố định bọc túi nhựa nhằm tránh phân và nước tiểu bị trộn lẫn. Điều này cũng giúp thu được mẫu phân xét nghiệm tốt hơn.

Việc lấy mẫu phân xét nghiệm, người bệnh thường tự lấy mẫu, nên có những lưu ý khi người bệnh thực hiện quy trình lấy mẫu:

• Thông thường người bệnh được cấp phát bộ dụng cụ xét nghiệm đựng mẫu phân, sau khi lấy được mẫu, hãy cất ngay vào trong lọ sạch.
• Mẫu phân xét nghiệm cần được lấy đúng cách, không lẫn nước tiểu hay các dung dịch, nước, giấy vệ sinh...
• Với việc thu thập mẫu phân, người bệnh có thể đeo găng tay trong suốt quá trình thực hiện. Sau khi hoàn tất, cần vệ sinh tay sạch sẽ bằng dung dịch rửa tay hoặc xà phòng.

Lưu ý trong quá trình lấy xét nghiệm phân cho bé:

• Đối với trẻ bé, đôi khi khó biết được thời điểm khi nào bé sẽ đi vệ sinh, người nhà có thể bọc túi nilon vào miệng của bồn cầu để lấy mẫu hoặc khi đi hãy cho bé đi vào bô sạch.
• Không lấy phân có trong bỉm của bé.
• Nếu cần tìm giun kim, trứng giun thì người nhà có thể dùng tăm bông sạch cho vào hậu môn của trẻ ngoáy để soi tươi tìm ký sinh trùng.

Trên đây là những thông tin cần thiết hướng dẫn người bệnh cách lấy phân xét nghiệm. Khác với các xét nghiệm khác, việc lấy mẫu phân người bệnh có thể tự thực hiện lấy mẫu nên việc thực hiện đúng quy trình lấy mẫu là điều vô cùng quan trọng. Cách lấy mẫu phân đúng cách sẽ giúp người bệnh hạn chế việc lấy lại mẫu, và cho kết quả xét nghiệm chính xác nhất để chẩn đoán các bệnh đường tiêu hoá.