Hội chứng hoạt hóa đại thực bào (MAS)

Hội chứng hoạt hóa đại thực bào MAS là tình trạng hiếm gặp ở bệnh tự miễn nhưng có tỷ lệ tử vong cao nếu không được điều trị kịp thời. Các dấu hiệu thường gặp là sốt, tăng ferritin và hình ảnh thực bào máu ở tủy xương là cận lâm sàng quan trọng để chẩn đoán bệnh hoạt hóa đại thực bào.

Đại thực bào có tên tiếng anh là macrophage, chúng là những tế bào bạch cầu, phân nhóm thực bào và có nguồn gốc từ tủy xương. Đại thực bào thường phân bố ở những cơ quan thường xảy ra sự đột nhập của các tác nhân gây bệnh. Tuy nhiên, ở mỗi cơ quan khác nhau, đại thực bào lại có một tên gọi khác nhau như ở phổi gọi là đại thực bào phế nang hay tế bào bụi, ở gan là tế bào kuffer, ở tổ chức liên kết là mô bào, ở thần kinh là tế bào đệm nhỏ, ở xương là hủy cốt bào, ở lách là tế bào lót xoang, ở dưới da là tế bào langerhans...

Vòng đời của đại thực bào bắt đầu từ tủy xương, chúng được biệt hóa từ các monocyte và vượt qua nội mô mạch máu rồi đi vào các tổ chức bị tấn công và trải qua nhiều biến đổi quan trọng thành đại thực bào.

Chức năng chính của đại thực bào là loại bỏ các thành phần hoại tử và bụi trong phổi, loại bỏ tế bào chết do viêm để làm sạch tổ chức.

Đại thực bào có vai trò quan trọng đối với cơ thể trong miễn dịch tự nhiên, miễn dịch đặc hiệu và vai trò sinh lý bệnh:

• Vai trò trong miễn dịch tự nhiên: Đại thực bào được hoạt hóa khi các tác nhân gây bệnh xuất hiện và phóng thích cytokine bao gồm Interleukin-1,6,8,12 và yếu tố hoại tử khối u α.
• Vai trò trong miễn dịch đặc hiệu: Đại thực bào tiến hành bắt giữ và tiêu hóa các tác nhân gây bệnh, sau đó trình diện kháng nguyên và sản xuất các kháng thể đặc hiệu.
• Vai trò sinh lý bệnh của đại thực bào: Gây ra một số bệnh lý do miễn dịch như hội chứng đáp ứng viêm hệ thống, nhiễm trùng huyết..., đại thực bào có thể trở thành ổ chứa của virus gây bệnh.

3.1 Hội chứng hoạt hóa đại thực bào MAS là gì?

Hội chứng hoạt hóa đại thực bào MAS là hội chứng thực bào máu thứ phát liên quan đến bệnh tự miễn, các bệnh xương khớp và biến chứng của nhiều loại nhiễm trùng do các loại virus như EBV và cytomegalovirus (CMV) gây ra.

Bệnh hoạt hóa đại thực bào là tình trạng nghiêm trọng, tỷ lệ tử vong cao nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Tỷ lệ tử vong do MAS ở người lớn là từ 20-30%, ở trẻ em là từ 8-20% ca bệnh.

3.2 Triệu chứng bệnh hoạt hóa đại thực bào và cách điều trị

Các triệu chứng lâm sàng ở người bệnh hoạt hóa đại thực bào bao gồm:

• Sốt;
• Gan to;
• Lách to;
• Hạch to;
• Các triệu chứng thần kinh;
• Dấu xuất huyết;
• Vàng da.

Các triệu chứng cận lâm sàng ở người bệnh hoạt hóa đại thực bào bao gồm:

• Giảm các dòng tế bào máu;
• Giảm fibrinogen máu;
• Tăng triglycerid;
• Tăng ferritin;
• Tăng LDH;
• Tăng men gan;
• Rối loạn đông máu;
• Hình ảnh thực bào máu trong tủy xương;
• Giảm albumin máu.

Hiện nay, chưa có phác đồ chuẩn để điều trị hội chứng hoạt hóa đại thực bào MAS, lựa chọn hàng đầu của bác sĩ để điều trị hội chứng này là đơn trị liệu steroid hoặc bổ sung liệu pháp ức chế miễn dịch.

Điều trị nhiễm trùng khởi phát bằng cách sử dụng glucocorticosteroid liều cao, etoposide, cyclosporin, IVIG... Ngoài ra, việc sử dụng liệu pháp sinh học cho thấy nhiều kết quả khả quan khi điều trị hội chứng MAS.

Tóm lại, để được chẩn đoán chính xác và có phác đồ điều trị hiệu quả, người bệnh cần đến bệnh viện uy tín để tiến hành thăm khám và điều trị ngay khi có dấu hiệu của hội chứng hoạt hóa đại thực bào (MAS).

Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện được đông đảo người bệnh tin tưởng thăm khám và điều trị bệnh. Không chỉ có hệ thống cơ vật chất, trang thiết bị hiện đại: 6 phòng siêu âm, 4 phòng chụp X- quang DR (1 máy chụp toàn trục, 1 máy tăng sáng, 1 máy tổng hợp và 1 máy chụp nhũ ảnh), 2 máy chụp Xquang di động DR, 2 phòng chụp cắt lớp vi tính đa dãy đầu thu (1 máy 128 dãy và 1 máy 16 dãy), 2 phòng chụp Cộng hưởng từ (1 máy 3 Tesla và 1 máy 1.5 Tesla), 1 phòng chụp mạch máu can thiệp 2 bình diện và 1 phòng đo mật độ khoáng xương....Vinmec còn là nơi quy tụ đội ngũ các y, bác sĩ giàu kinh nghiệm sẽ hỗ trợ phần nhiều trong việc chẩn đoán và phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường của cơ thể người bệnh. Đặc biệt, với không gian được thiết kế hiện đại, Vinmec đảm bảo sẽ mang đến cho người bệnh sự thoải mái, thân thiện, yên tâm nhất.