Chỉ định của phương pháp chụp cộng hưởng từ mạch máu (MRA)

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ nội trú, Bác sĩ chuyên khoa I Trịnh Lê Hồng Minh - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Chụp cộng hưởng từ mạch máu là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh nhằm khảo sát những mạch máu cung cấp đến các cơ quan trong cơ thể có gặp phải tình trạng hẹp hay tắc mạch không, từ đó có những chẩn đoán và điều trị kịp thời cho các bệnh lý liên qua.

Chụp cộng hưởng từ mạch máu hay còn có tên gọi khác là chụp MRI mạch máu là phương pháp sử dụng năng lượng từ trường cùng với sóng vô tuyến để khảo sát hình ảnh mạch máu trong cơ thể mà những phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác như chụp X quang, siêu âm không thể mang lại. Kết quả chụp MRI mạch máu có thể cho biết được vấn đề giảm lưu lượng máu cung cấp ở bệnh nhân và tình trạng bất thường của thành mạch máu. Chụp cộng hưởng từ mạch máu thường được áp dụng trên các bộ phận như não, thận hoặc chi dưới.

Chụp cộng hưởng từ mạch máu thường được chỉ định trong những trường hợp sau:

• Nghi ngờ có khối phình động mạch, huyết khối hoặc tích tụ chất béo, calci từ những mảng bám trong mạch máu não
• Phình động mạch hay bóc tách động mạch chủ
• Hẹp mạch máu nuôi dưỡng các cơ quan như tim, phổi, thận, chân.

Trước khi chụp cộng hưởng từ mạch máu bệnh nhân cần phải báo cho bác sĩ điều trị nếu có một trong những tình trạng như:

• Bị dị ứng với thuốc tương phản dùng trong chụp MRI mạch máu
• Phụ nữ đang mang thai
• Từng phẫu thuật cấy ghép vật liệu bằng kim loại vào cơ thể
• Từng đặt stent mạch vành, đặt máy tạo nhịp tim nhân tạo, thay van tim kim loại...
• Từng đặt những vật liệu như chân giả, tay giả, niềng răng...
• Từng thực hiện đặt dụng cụ tử cung tại chỗ hoặc đặt vòng tránh thai.
• Có hội chứng sợ buồng kín, sợ khi ở trong không gian nhỏ.
• Mắc phải những tình trạng bệnh lý như thiếu máu hồng cầu liềm, bệnh lý liên quan đến thận

Quy trình chụp cộng hưởng từ mạch máu được thực hiện theo những trình tự sau đây:

• Nếu bệnh nhân có cài đặt vật liệu kim loại trong cơ thể ở vùng cần khảo sát thì cần gỡ bỏ trước khi tiến hành chụp MRI mạch máu
• Cởi áo quần và những phụ kiện mang trên người
• Có thể cho bệnh nhân sử dụng thuốc an thần để bệnh nhân bớt lo lắng và căng thẳng.
• Đặt bệnh nhân nằm ngửa trên bàn chụp
• Phần đầu, ngực và cánh tay được giữ lại bằng dây để cố định bệnh nhân
• Không gian chứa từ trường được đưa qua người bệnh nhân ở vị trí cần khảo sát mạch máu có thể là vùng đầu, vùng tay hoặc vùng chân, hoặc có trường hợp toàn bộ cơ thể của bệnh nhân sẽ được đưa vào khu vực có từ trường này.
• Bệnh nhân có thể sẽ phải nín thở trong một khoảng thời gian ngắn trong khi chụp.

Những bất thường có thể thấy trong phim chụp MRI mạch máu đó là:

• Hình ảnh tắc nghẽn một phần hay toàn phần mạch máu
• Hình ảnh cục máu đông trong mạch máu
• Tích tụ chất béo và calci trong lòng mạch
• Hình ảnh phình động mạch hoặc tổn thương thành mạch.

Trong chụp cộng hưởng từ mạch máu thì chụp cộng hưởng từ mạch máu não là một ứng dụng rất quan trọng và cần thiết để đánh giá tình trạng mạch máu cung cấp đến não có gặp phải tình trạng tắc nghẽn hay hẹp không, từ đó đánh giá được nguy cơ đột quỵ cũng như bệnh lý phình động mạch máu não ở bệnh nhân. Trước khi chụp cộng hưởng từ mạch máu não thì bệnh nhân sẽ được bơm thuốc cản quang vào mạch máu ở não thông qua một kim luồng ở tĩnh mạch ngoại vi.

Trên lâm sàng, không phải bất cứ bệnh nhân nào có những dấu hiệu nghĩ nhiều đến tắc động mạch máu não để cần chụp cộng hưởng từ mạch máu não vì nó có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh nên phương pháp này thường được chỉ định trong một số bệnh lý như sau:

• Vỡ vách động mạch não
• Hẹp động mạch não
• Dị dạng động mạch não
• Viêm mạch máu não
• U não
• Huyết khối mạch máu não
• Rách lớp nội mạc của động mạch máu não

Một số lưu ý khi chụp mạch não bằng phương pháp cộng hưởng từ đó là cần cân nhắc với những bệnh nhân mắc phải những bệnh lý nền như suy thận, đái tháo đường, mất nước thì cần bổ sung nước và dự phòng cho bệnh nhân trước khi tiến hành chụp mạch não bằng cách dùng ít chất tương phản hơn hoặc bù nước cho bệnh nhân cũng như thực hiện một số xét nghiệm kiểm tra chức năng thận cho bệnh nhân bao gồm Creatinin máu hoặc Ure máu.

Một số điểm bất thường có thể quan sát được trên kết quả chụp cộng hưởng từ mạch máu não đó là:

• Hẹp động mạch do tích tụ chất béo, calci hoặc huyết khối trong lòng mạch máu não
• Khối u não khiến mạch máu không nằm đúng vị trí theo cấu trúc giải phẫu
• Phình động mạch máu não tại một vị trí nhất định
• Dị dạng mạch máu não có thể do khối u não chèn ép
• Chất cản quang tràn ra khỏi mạch máu có thể nghĩ đến tình trạng thủng mạch máu não
• Mạch máu não phân nhánh một cách bất thưởng là một tình trạng bệnh lý về dị tật bẩm sinh

Chụp cộng hưởng từ mạch máu là một kỹ thuật cận lâm sàng tiên tiến, giúp người bệnh sớm chẩn đoán cũng như theo dõi quá trình điều trị một số bệnh lý liên quan đến mạch máu trong cơ thể người, có thể là mạch máu vùng đầu, tay hoặc chân. Trong đó, chụp mạch não bằng phương pháp chụp MRI mạch máu là một phương tiện rất hữu ích để phát hiện kịp thời những bất thường trong các mạch máu não, góp phần chẩn đoán sớm bệnh lý tai biến mạch máu não hoặc phình động mạch máu não.