Chẩn đoán khả năng ác tính của polyp đại tràng qua hình ảnh nội soi

Bài viết được viết bởi ThS.BS Mai Viễn Phương - Bác sĩ nội soi tiêu hóa, Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Với sự ra đời của máy nội soi ống mềm, chúng ta đã có thể quan sát được bên trong dạ dày, đại tràng, chẩn đoán chính xác các bệnh lý lành tính, ác tính. Với sự tiến bộ của giải phẫu bệnh, xem xét bệnh phẩm dưới kính hiển vi, chúng ta có thể chẩn đoán chính xác bản chất mô học của mẫu mô hoặc tổn thương, phân biệt tổn thương là lành tính hoặc ác tính. Việc tiên đoán khả năng ác tính dựa vào độ di động của polyp, bề mặt polyp, hình dạng polyp, các đặc điểm về nhuộm màu và phóng đại.

Polyp đại tràng là một khối nhỏ các tế bào hình thành trên niêm mạc đại tràng (ruột già). Hầu hết các polyp đại tràng là vô hại nhưng qua thời gian, một số polyp đại tràng có thể phát triển thành ung thư đại tràng, gây tử vong khi được tìm thấy ở giai đoạn muộn của nó. Có thể có 1 hoặc nhiều polyp ở đại tràng. Bất cứ ai cũng có thể bị polyp đại tràng.

Polyp đại tràng thường không gây ra triệu chứng. Điều quan trọng là phải tầm soát thường xuyên, chẳng hạn như nội soi đại tràng bởi vì polyp đại tràng phát hiện ở giai đoạn sớm thường có thể được cắt bỏ hoàn toàn và an toàn. Việc phòng ngừa tốt cho ung thư đại tràng là tầm soát polyp thường xuyên.

Thành đại tràng chúng ta gồm các lớp niêm mạc, lớp dưới niêm mạc, lớp cơ và lớp thanh mạc. Theo các nghiên cứu, việc loại bỏ tổn thương khi tổn thương chưa xâm lấn lớp niêm mạc sẽ có tiên lượng rất tốt.

Đối với bác sĩ nội soi, khi phát hiện ra polyp, thay vì chuẩn bị dụng cụ để cắt polyp, thì ngày nay, bác sĩ nội soi phải đánh giá thật kĩ polyp trước khi cắt để tránh cắt những polyp quá chỉ định.

Trên thực tế, có những polyp rất nhỏ, chừng 5mm (thông thường polyp 5mm ít có khả năng hoá ác), nhưng đã có ung thư hoá bề mặt, và điều này chỉ được phát hiện sau khi đã có kết quả giải phẫu bệnh sau cắt trọn polyp. Đối với nhưng trường hợp như vậy, bệnh nhân phải làm thêm một số xét nghiệm như CT Scan bụng chậu, CEA, CA 19.9...để đánh giá giai đoạn tổn thương, và đôi khi phải tiến hành phẫu thuật cắt bỏ đoạn ruột chứa tổn thương ung thư, nếu polyp xâm lấn.

Như vậy, nếu đánh giá đúng tổn thương ngay từ đầu, bệnh nhân sẽ không phải trải qua thủ thuật cắt polyp, vừa tốn chi phí điều trị, thời gian, và các nguy cơ của phẫu thuật cắt polyp.

Đặc điểm của một số polyp nghi ung thư hóa: bề mặt có khuynh hướng lan rộng, bề mặt polyp có loét hoặc viêm trợt, các nếp niêm mạc ruột hội tụ về phía polyp, polyp dạng “đặc”, polyp dạng lõm với phần trung tâm nhô lên.

Nguồn: Endoscopic features of submucosal deeply invasive colorectal cancer with NBI characteristics, S Saito et al. Endoscopic images of early colorectal cancer, Clinical Journal of Gastroenterology volume 8, pages353–359(2015)

Đối với những dạng hình ảnh như vậy, bác sĩ nội soi cần cân nhắc trước khi cắt polyp, vì có thể mức độ ung thư xâm lấn của polyp đã đến lớp dưới niêm, và việc cắt polyp qua nội soi không đảm bảo an toàn mặt ung thư.

Ngày nay, với sự ra đời của các thế hệ máy nội soi tiên tiến hơn, với chế độ nhuộm màu tổn thương bằng điện tử (chức năng NBI), chức năng phóng đại tổn thương lên 10 lần, 40 lần, 100 lần... ta có thể phóng đại tổn thương để đánh giá chi tiết hơn.

Dựa vào các mức độ biến dạng của bề mặt, biến dạng của mạch máu, các tác giả Nhật Bản đã có nhiều phân loại polyp: phân loại Sano, phân loại Hiroshima, phân loại Kudo, phân loại JNET, và thế giới cũng đã có phân loại NICE để đánh giá khả năng ác tính của polyp.

Đối với các polyp có vi bề mặt (quan sát trên nội soi phóng đại ) không đều, các vi mạch máu bề mặt dãn, xoắn, đứt đoạn, đường kính không đều... sẽ được phân loại vào dạng các polyp có nguy cơ xâm lấn xuống lớp dưới niêm, và việc cắt polyp qua nội soi sẽ không đảm bảo về phương diện ung thư.

Sự ra đời của máy siêu âm qua nội soi, mở ra nhiều hướng phát triển mới của nội soi. Trong kĩ thuật này, đầu dò siêu âm sẽ được tích hợp ở đầu ống soi và sẽ truyền dữ liệu về máy chủ.

Polyp ung thư hoá thường có khuynh hướng xâm lấn xuống các lớp phía dưới. Đầu dò siêu âm được đưa đến tổn thương, việc đánh giá mức độ xâm lấn đến lớp dưới niêm, lớp cơ của thành ống tiêu hoá, giúp tiên lượng khả năng cắt polyp được qua nội soi hay không.

Trong kĩ thuật cắt niêm mạc qua nội soi (EMR – Endoscopic Mucosal Resection), được sử dụng để cắt các polyp không cuống, một lượng dung dịch được tiêm vào lớp dưới niêm để nâng tổn thương ở lớp niêm mạc ra khỏi lớp dưới niêm, điều này giúp tránh biến chứng thủng ống tiêu hóa trong thủ thuật.

Tuy nhiên, nếu đã tiêm một lượng dung dịch, nhưng không nâng được tổn thương lên, thì rất có thể tổn thương polyp đã xâm lấn hoặc xơ hoá xuống lớp dưới niêm. Những trường hợp như vậy, hãy cẩn thận, vì có thể đây là polyp ung thư hoá.

Trên đây là một số kĩ thuật được sử dụng tại Hệ thống Bệnh viện Vinmec, được dùng để chẩn đoán khả năng ác tính của polyp trước khi cắt polyp. Đối với các polyp nghi ngờ ác tính, thay vì tiến hành cắt polyp, bác sĩ nội soi sẽ sinh thiết vùng nghi ngờ ác tính trên bề mặt polyp để có hướng xử trí tiếp theo.

Cùng với đội ngũ bác sĩ được đào tạo bài bản về chẩn đoán và điều trị ung thư sớm ống tiêu hóa, các bệnh lý polyp đại trực tràng, bệnh viện Vinmec Central Park có trang bị hệ thống máy nội soi tiêu hóa hiện đại nhất của hãng Olympus, một trong những hãng máy tốt hiện nay, trong đó có các máy đang được phục vụ điều trị như dàn máy nội soi Olympus CLV 190.

Ưu điểm của các máy nội soi là có dải tần ánh sáng hẹp (NBI), hình ảnh nội soi NBI có độ phân giải và độ tương phản cao nên dễ dàng hơn phát hiện và sàng lọc và chẩn đoán ung thư tiêu hóa ở giai đoạn sớm. Một khi tổn thương ung thư được phát hiện ở giai đoạn sớm, tùy theo tính chất polyp, sẽ được cắt theo phương pháp cắt niêm mạc (EMR), hoặc cắt bóc tách dưới niêm mạc (ESD) qua nội soi ống mềm, mà không phải trải qua phẫu thuật.

Không chỉ vậy, nhằm đảm bảo vô trùng các máy nội soi bệnh viện còn trang bị thêm máy rửa dây soi tự động và hệ thống lọc nước RO.

Khách hàng có thể trực tiếp đến Vinmec Central Park để thăm khám hoặc liên hệ hotline 0283 6221 166 để được hỗ trợ.

Nếu có nhu cầu tư vấn và thăm khám tại các Bệnh viện Vinmec khác thuộc hệ thống Y tế trên toàn quốc, Quý khách vui lòng đặt lịch trên website để được phục vụ.