Chẩn đoán hình ảnh trong đánh giá dị dạng bạch huyết (LM)

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ nội trú Trần Đức Tuấn - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park. Bác sĩ đã có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh và can thiệp nội và ngoại mạch máu.

Dị dạng hệ bạch huyết là tình trạng mạch bạch huyết bị biến dạng. Chất lỏng bị mắc kẹt tạo thành túi hoặc u nang. Kích thước của LM có thể gây áp lực lên các cơ quan lân cận. Siêu âm hoặc MRI toàn thân là cách để chẩn đoán và đánh giá tình trạng bệnh. Không phải tất cả các LM đều cần phải điều trị. Nếu cần điều trị, các lựa chọn bao gồm kháng sinh, liệu pháp xơ hóa, phẫu thuật, liệu pháp laser và liệu pháp nén.

Hệ bạch huyết là một phần của hệ thống miễn dịch, giúp hỗ trợ chống lại nhiễm trùng và giữ cân bằng chất lỏng trong cơ thể. Hệ bạch huyết là một mạng lưới các mạch nhỏ tỏa trên khắp cơ thể để thu nhận chất lỏng (gọi là bạch huyết) và mang nó đến các hạch bạch huyết, cuối cùng trở lại tuần hoàn máu.

Mạch bạch huyết có hình dạng không ổn định, chứa chất lỏng bạch huyết được gọi là dị dạng bạch huyết (LM-Lymphatic Malformations). LM làm cho chất lỏng bạch huyết bị mắc kẹt tạo thành một túi hoặc u nang, có thể lớn dần theo thời gian. Máu từ các mạch gần đó cũng có thể đi vào u nang, làm cho khu vực xung quanh LM sưng lên. Khi kích thước LM lớn có thể gây áp lực lên các cơ quan lân cận.

LM có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể. Nhưng phổ biến nhất ở cổ, mặt và nách. Chúng cũng có thể xuất hiện bên trong các cơ quan của cơ thể hoặc xương. LMs là bẩm sinh tức là dị tật đã có ngay từ khi trẻ mới sinh ra. LM có thể được tìm thấy ở thai nhi trong thời kỳ mang thai. Một số người bị LM có thể được phát hiện muộn hơn, khi nó xuất hiện dưới dạng một cục u chứa đầy chất lỏng.

Có hai loại LM. Các LM vĩ mô có thể bao gồm một hoặc nhiều nang rộng hơn hoặc bằng 1 cm. Chúng có thể ở bất cứ đâu trên cơ thể nhưng thường được tìm thấy nhiều nhất ngay dưới da trên cổ hoặc ngực và khi chạm vào thì có cảm giác mềm. Chúng có thể phát triển lớn hơn do nhiễm trùng hoặc chảy máu bên trong u nang. LM vi nang là một nhóm các u nang nhỏ hơn LM vĩ mô và có thể cảm thấy rắn khi chạm vào. Hai loại LM có thể xuất hiện cùng trên một cơ thể.

LM rất dễ bị nhiễm trùng vì các mạch máu lân cận cũng có thể chảy vào điểm bất thường này khiến nó sưng lên. Nếu LM trở phát triển lớn hoặc gây cảm giác đau thì bệnh nhân nên đến gặp bác sĩ để thăm khám.

LM không có đặc tính di truyền và không liên quan đến bất kỳ tình trạng y tế nào khác. Tuy nhiên, LM xảy ra khá phổ biến ở những trẻ em có các đặc điểm như bị hội chứng Down, Noonan, hội chứng Turner, hội chứng phát triển quá mức.

Các triệu chứng của LM thường phụ thuộc vào kích thước của dị tật và vị trí của nó. Các triệu chứng có thể bao gồm:

• Xuất hiện một lớp da mềm, mịn và không đổi màu. Nó có thể được tìm thấy ở bất cứ đâu trên cơ thể bao gồm cổ, đầu, miệng, lưỡi, mắt, ngực, bụng, cánh tay, chân, bìu và dương vật.
• Xuất hiện một cục và chúng lớn lên nhanh chóng.
• Xuất hiện một khối u có dấu hiệu nhiễm trùng, bao gồm đỏ, ấm, đau, sưng và tiết dịch (hiếm gặp).
• Xuất hiện các vết sưng nhỏ mãn tính, mụn nước hoặc lớp vảy có máu trên bề mặt da có thể vỡ ra và rỉ máu hoặc dịch bạch huyết trong suốt.
• Kho bị một LM ở vùng đầu, cổ hoặc lưỡi có thể khiến bệnh nhân khó thở hoặc khó nuốt.
• Khi bị LM ở cánh tay hoặc chân có thể gây sưng và đau khắp toàn bộ chi.

Trước khi sinh ra, một LM có thể được tìm thấy trong quá trình siêu âm sản khoa, Siêu âm sản khoa cung cấp hình ảnh của thai nhi trong tử cung của phụ nữ. Qua siêu âm này. Chúng ta có thể tìm thấy LM trên da của thai nhi. Các phương thức chẩn đoán bằng hình ảnh rất cần thiết để xác nhận dị tật bên ngoài và để chẩn đoán LM bên trong cơ thể. Để chẩn đoán LM, bệnh nhân có thể sẽ được đề xuất thực hiện một hoặc cả hai xét nghiệm hình ảnh sau:

• Siêu âm: Đây là hình thức sử dụng sóng âm thanh để tạo ra hình ảnh bên trong cơ thể. Đây là một phương pháp thăm khám không xâm lấn và cho nhiều thông tin gợi ý cao để chẩn đoán các bệnh của hạch bạch huyết. Siêu âm không chỉ xác nhận hoặc loại trừ sự hiện diện của khối, mà còn có thể gợi ra bản chất của bệnh dựa vào cơ sở các dấu hiệu trên siêu âm.
• Chụp cộng hưởng từ cơ thể MRI: MRI là cách sử dụng từ trường mạnh, xung tần số vô tuyến và máy tính để tạo ra hình ảnh chi tiết về cấu trúc bên trong cơ thể. Đặc tính của chụp cộng hưởng từ là hình thức thăm khám không thâm nhập, không sử dụng bức xạ (tia x) nên không phơi nhiễm phóng xạ. và cho hình ảnh có độ phân giải cao 3 chiều.

Kỹ thuật chụp cộng hưởng từ bạch huyết cho phép đánh giá được hạch bạch huyết. Cộng hưởng từ bạch mạch có tiêm chất thuốc đối quang từ cho phép nhận ra đường dẫn lưu và hạch bạch huyết canh gác làm mục tiêu để sinh thiết. Ngoài ra nó còn cung cấp những thông tin về tình trạng chức năng vận chuyển dòng bạch mạch về mạch bạch huyết. MRI bạch mạch hiện nay được xem là phương pháp thường quy, tối ưu trong đánh giá phù bạch huyết ở lâm sàng.

Nguồn tham khảo: radiologyinfo.org