Các thuốc điều trị bệnh đau mắt đỏ

Đau mắt đỏ là một bệnh lý rất phổ biến, do đó nhiều người bệnh mong muốn tìm hiểu về các thuốc điều trị đau mắt đỏ với mong muốn bệnh nhanh khỏi. Đau mắt đỏ bản chất là bệnh viêm kết mạc, cụ thể hơn là viêm lớp màng trong suốt trên bề mặt nhãn cầu và/hoặc phần kết mạc mi. Đau mắt đỏ rất phổ biến, gặp ở mọi đối tượng và đặc biệt có thể bùng phát thành ổ dịch do khả năng lây lan nhanh người bệnh sang người lành thông qua tiếp xúc trực tiếp.

Mặc dù viêm kết mạc hay đau mắt đỏ thường không quá nghiêm trọng, không gây di chứng và có thể khỏi hoàn toàn trong vòng 1 tuần nhưng rất dễ tái phát nhiều lần do cơ thể không có đáp ứng miễn dịch trọn đời với căn bệnh này.

Trước khi tìm hiểu về các thuốc điều trị bệnh đau mắt đỏ, chúng ta cần xác định những nguyên nhân gây ra bệnh lý này.

2.1. Virus

Virus là tác nhân thường gặp nhất gây bệnh đau mắt đỏ với tỷ lệ khoảng 80%. Đau mắt đỏ do virus thường xảy ra đồng thời với tình trạng nhiễm trùng hô hấp trên như viêm họng hay cảm cúm. Về tác nhân gây bệnh, các chuyên gia cho biết hay gặp nhất là Herpesvirus và Adenovirus.

Viêm kết mạc do virus lây lan rất nhanh khi tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết mắt của người bệnh, tuy nhiên đa số trường hợp đều nhẹ và tự khỏi sau vài ngày mà không cần điều trị. Một số bệnh nhân có chỉ định điều trị chỉ cần chú ý vệ sinh mắt sạch sẽ để phòng lây nhiễm cho người khác, đôi khi có thể giảm triệu chứng bằng nước mắt nhân tạo, chườm đá hoặc nhỏ mắt bằng dung dịch nước muối sinh lí NaCl 0.9%. Những trường hợp nặng sẽ được bác sĩ chỉ định dùng thuốc điều trị đau mắt đỏ có thành phần kháng virus, thậm chí là kháng sinh nhằm ngăn ngừa nguy cơ bội nhiễm.

2.2. Vi khuẩn

Một số chủng vi khuẩn thường gây đau mắt đỏ là tụ cầu vàng, phế cầu, lậu cầu, não mô cầu, Proteus hoặc Enterobacteriaceae... Khác với virus, triệu chứng đặc trưng của viêm kết mạc do vi khuẩn là mắt tiết nhiều mủ, đặc biệt vào sáng sáng, gây dính, chảy nước mắt và cộm xốn khó chịu. Các thuốc điều trị bệnh viêm kết mạc do vi khuẩn chủ yếu có thành phần kháng sinh (dạng dùng tại chỗ thông qua tra hoặc nhỏ mắt).

2.3. Dị ứng

Viêm kết mạc dị ứng thường xảy ra ở người có cơ địa dễ kích ứng mắt khi tiếp xúc với các tác nhân như phấn hoa, bụi, lông thú cưng, bào tử nấm... Chú ý, viêm kết mạc do dị ứng là thể bệnh duy nhất không lây lan, song bệnh nhân cần xác định yếu tố gây dị ứng để loại bỏ thì bệnh mới có thể được điều trị dứt điểm. Các thuốc điều trị viêm kết mạc dị ứng đa phần có thành phần kháng histamin.

3.1. Nước mắt nhân tạo

Loại thuốc đầu tiên xuất hiện trong hầu hết đơn thuốc điều trị đau mắt đỏ là nước mắt nhân tạo. Sản phẩm này hỗ trợ mắt phục hồi độ ẩm trong các trường hợp mắt bị viêm hoặc khô (như trong bệnh đau mắt đỏ).

3.2. Thuốc co mạch

Viêm kết mạc khiến mắt bị đỏ và sưng liên quan mật thiết đến cơ chế giãn mạch, do đó các thuốc điều trị đau mắt đỏ có tác dụng co mạch sẽ hỗ trợ làm giảm các triệu chứng này. Một số loại thuốc nhỏ mắt gây co mạch có thành phần bao gồm các hoạt chất như Naphazoline, Phenylephrine hoặc Tetrahydrozoline.

Tuy nhiên, thuốc điều trị đau mắt đỏ gây co mạch không được bác sĩ khuyến cáo dùng thường quy do việc sử dụng kéo dài và thường xuyên sẽ dẫn đến hiện tượng "nhờn thuốc". Thậm chí gây "đỏ mắt tái phát" do mạch máu thường giãn to hơn khi thuốc hết tác dụng. Do đó, bác sĩ nhãn khoa chỉ khuyến cáo bệnh nhân đau mắt đỏ dùng thuốc co mạch trong thời gian tối đa 72 giờ, dùng không quá 2 lần/ngày vào buổi sáng và trước thời điểm đi ngủ.

3.3. Thuốc điều trị đau mắt đỏ chống dị ứng

Với thể đau mắt đỏ do dị ứng, bệnh nhân có thể sử dụng các thuốc có thành phần chống dị ứng, thường gặp nhất là các kháng histamin H1 như: Clorpheniramin, Antazoline, Diphenhydramin...

Các thuốc điều trị bệnh đau mắt đỏ này đa phần chỉ có tác dụng trong thời gian ngắn nên bệnh nhân cần sử dụng ít nhất 4 lần/ngày, tuy nhiên không dùng quá 2-3 ngày liên tục vì có nguy cơ gây tăng kích ứng. Những bệnh nhân đeo kính áp tròng cần tháo kính và đợi khoảng 10 phút sau nhỏ thuốc có kháng histamin rồi mới đeo lại

3.4. Thuốc kháng sinh

Thuốc điều trị đau mắt đỏ bao gồm các kháng sinh trong thành phần có hiệu quả với thể viêm kết mạc do vi khuẩn hoặc do virus kèm theo bội nhiễm. Khi tác nhân gây bệnh bị tiêu diệt thì các triệu chứng đau mắt đỏ sẽ hồi phục.

3.5. Vitamin

Các thuốc nhỏ mắt có chứa thành phần như vitamin nhóm B, vitamin A hay E... khi sử dụng sẽ cung cấp cho mắt các dưỡng chất tốt để cải thiện các triệu chứng bất thường, bao gồm các triệu chứng của bệnh đau mắt đỏ.

3.6. Một số lưu ý khi dùng thuốc điều trị đau mắt đỏ

• Tuân thủ đơn thuốc điều trị đau mắt đỏ của bác sĩ, đảm bảo đúng loại và đúng liều lượng. Tùy mức độ và tình trạng cụ thể mà bác sĩ sẽ chỉ định các thuốc điều trị đau mắt đỏ phù hợp như kháng dị ứng, kháng sinh, nước mắt nhân tạo...;
• Dùng thuốc tra mắt đúng cách, trong đó lưu ý không để đầu ống thuốc chạm trực tiếp vào mắt. Với thuốc tra dạng mỡ hoặc gel thì bệnh nhân cần bôi khoảng 1cm thuốc vào cùng đồ mi dưới còn với thuốc nước thì nhỏ 1 - 2 giọt;
• Để bác sĩ thuận tiện và dễ dàng theo dõi diễn biến đau mắt đỏ thì bệnh nhân cần tái khám thường xuyên theo lịch hẹn của bác sĩ. Những bệnh nhân đã dùng thuốc điều trị đau mắt đỏ theo đúng chỉ định nhưng các triệu chứng vẫn không giảm hay thậm chí nặng hơn cần liên hệ ngay với bác sĩ để xử lý kịp thời;
• Những trường hợp xuất hiện các triệu chứng bất thường nên nhanh chóng gặp bác sĩ chuyên khoa mắt để thăm khám và điều trị kịp thời, tránh để lại những biến chứng nghiêm trọng;
• Đặc biệt, bệnh nhân viêm kết mạc tuyệt đối không tự ý điều trị theo các phương pháp truyền miệng như nhỏ sữa mẹ, đắp hành củ, xông lá trầu... Ngoài ra, khi chưa có đơn thuốc điều trị đau mắt đỏ của bác sĩ thì người bệnh cũng không được tự mua thuốc vì có thể dẫn đến những hậu quả không mong muốn.

Viêm kết mạc là bệnh cấp tính với các triệu chứng rầm rộ, lây lan nhanh nhưng đa phần là lành tính và không để lại di chứng. Tuy nhiên, đau mắt đỏ lại ảnh hưởng nhiều đến thói quen sinh hoạt, học tập và lao động của người bệnh, và ghi nhận một số ít trường hợp để lại di chứng ảnh hưởng đến thị lực nên chúng ta vẫn cần có ý thức phòng bệnh và có biện pháp xử trí kịp thời khi không may mắc bệnh.

Các chủng vi khuẩn hay virus gây đau mắt đỏ tồn tại được ở môi trường bình thường trong vài ngày và người bệnh vẫn có thể là nguồn lây sau 1 tuần dù bệnh đã khỏi hoàn toàn. Do đó, biện pháp phòng bệnh viêm kết mạc tốt nhất là vệ sinh mắt và cách ly người bệnh, cụ thể như sau:

• Khi không có dịch đau mắt đỏ:
  • Đảm bảo vệ sinh cá nhân, rửa tay bằng xà phòng và nước sạch thường xuyên;
  • Sử dụng khăn, gối và chậu rửa mặt riêng;
  • Giặt giũ khăn mặt sạch sẽ bằng xà phòng, sau sử dụng nên phơi khăn ngoài nắng mỗi ngày;
  • Hạn chế động tác dùng tay dụi mắt;
• Khi đang có dịch đau mắt đỏ: Ngoài việc thực hiện các biện pháp trên, người dân cần lưu ý bổ sung các biện pháp sau:
  • Rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn;
  • Vệ sinh mắt hàng ngày bằng nước muối sinh lý, ít nhất 3 lần vào buổi sáng, trưa và tối;
  • Không sử dụng chung thuốc nhỏ mắt hay đồ đạc với bệnh nhân đau mắt đỏ;
  • Hạn chế việc tiếp xúc trực tiếp với người bệnh đau mắt đỏ;
  • Hạn chế đến những khu vực đông người, đặc biệt là những nơi chứa nhiều tác nhân gây bệnh như bệnh viện...;
  • Hạn chế tiếp xúc với nguồn nước ô nhiễm, bao gồm việc đi bơi trong mùa dịch.

Hy vọng những thông tin trong bài viết trên đã giúp độc giả hiểu rõ về các loại thuốc điều trị bệnh đau mắt đỏ. Nếu có bất kỳ triệu chứng nguy hiểm nào cần đến ngay các trung tâm y tế để thăm khám và điều trị.