Siêu âm thai: Sự khác nhau giữa siêu âm 2D, 3D và 4D

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Siêu âm thai là công cụ giúp các bác sĩ sản khoa theo dõi thai kỳ. Siêu âm có thể tiến hành nhiều thời điểm khác nhau nhằm đánh giá sự phát triển của bé yêu trong bụng mẹ. Cùng với sự tiến bộ của khoa học – kỹ thuật, siêu âm đã trở nên rất phổ biến và ngày càng phản ánh rõ cấu trúc bên trong với hình ảnh 2D, 3D và 4D. Hãy theo dõi bài viết dưới đây để cùng tìm hiểu sự khác nhau và vai trò của từng kỹ thuật siêu âm 2D, 3D và 4D.

Bản chất của siêu âm là một chuỗi các sóng cao tần. Tương tự như loài dơi, bay trong bóng đêm, chúng có khả năng phát ra một dải sóng có tần số cao, sau đó cảm nhận tín hiệu dội lại để định hướng không gian, con đường di chuyển. Đầu dò được xem là bộ phận quan trọng nhất của hệ thống máy siêu âm, vừa có chức năng phát sóng và vừa có chức năng thu nhận sóng phản lại. Tín hiệu sau đó được truyền vào máy tính và bằng cách phân tích tốc độ, số lượng sóng nhận lại được so với lượng sóng phát ra, tín hiệu sẽ chuyển đổi thành hình ảnh, phản ánh bề mặt cũng như cấu trúc bên trong hiện lên trên màn hình.

Trong các chuyên khoa của Y học nói chung, siêu âm là phương tiện hình ảnh học cơ bản đầu tiên cần thực hiện để đánh giá cấu trúc, bản chất của một cơ quan. Trong sản khoa nói riêng, siêu âm ngày càng phát huy vai trò chủ đạo của mình hơn nữa khi các phương tiện hình ảnh học khác, như x-quang, hầu như là chống chỉ định.

Ngày nay, nhờ áp dụng các thành tựu của khoa học, kỹ thuật siêu âm đã có nhiều bước tiến vượt bậc so với trước đây. Tuy nhiên, siêu âm 2D (siêu âm 2 bình diện – 2D viết tắt từ chữ “dimension”) luôn là bước thực hiện cơ bản. Hình ảnh hiện lên trên màn hình chính là hình ảnh mặt cắt của chùm tia trên cấu trúc cơ quan. Trong đó, vùng nào chứa nước, dịch, máu là những khoảng tối đen còn cấu trúc mô cơ thể được thể hiện bằng màu xám đến trắng, màu càng sáng chứng tỏ cấu trúc càng đặc và ngược lại.

Siêu âm 3D là bước tiến trên thành quả của siêu âm 2D. Hình ảnh được thể hiện thêm một chiều nữa trong không gian, giúp người xem thấy được dễ dàng các cấu trúc như hình chụp thật, thay vì là hình mặt cắt xuyên qua như siêu âm 2D.

Đối với siêu âm 4D, cấu trúc bên trong cơ thể không chỉ được thể hiện về mặt hình ảnh và còn cho thấy các chuyển động như xem một đoạn băng ghi hình. Theo đó, hệ thống máy cung cấp chùm tia nhiều hơn và tốc độ thu phát sóng cũng trở nên nhanh chóng hơn.

Chính vì bản chất của từng loại siêu âm là khác nhau, các bác sĩ sản khoa sẽ ứng dụng từng loại tại từng thời điểm thích hợp của thai kỳ, chứ hoàn toàn không có loại nào thể hiện tính ưu việt cao hơn hẳn.

Siêu âm thai 2D được xem là “thủ tục” không thể bỏ qua. Nếu như các mẹ bầu có thể phát hiện mình có thai tại nhà bằng que thử nước tiểu thì siêu âm thai 2D chính là bước tiếp theo cần thực hiện tại bệnh viện nhằm xác định lại chính xác là có thai thực sự hay không, vị trí thai trong hay ngoài tử cung, số lượng thai, tuổi thai và ngày dự sanh. Đồng thời, tại thời điểm này, siêu âm thai 2D còn giúp đánh giá phần phụ của mẹ có gì bất thường về tử cung, buồng trứng hay không, bởi lẽ các bộ phận này cũng có tác động ít nhiều đến sự phát triển của bào thai trong thời gian sắp tới. Những tam cá nguyệt sau đó, siêu âm thai 2D vẫn được lặp lại trong mỗi lần khám thai để đánh giá sự phát triển của bé yêu qua các chỉ số chiều dài xương đùi, vòng đầu, xác định ngày sinh cũng như chất lượng và số lượng nước ối còn lại. Mặc dù siêu âm thai 2D cho hình ảnh trên mặt phẳng, chỉ có hai màu đen và trắng cơ bản nên sẽ gây khó khăn cho mẹ bầu hình dung ra con yêu của mình, phương tiện này chỉ chiếu chùm tia rất thấp nên có thể xem là an toàn nhất nhưng vẫn cung cấp được những thông tin đầy đủ, hữu ích.

So với kỹ thuật 2D, siêu âm thai 3D hiển nhiên sẽ cung cấp hình ảnh chân thực hơn, cho phép mẹ bầu quan sát trên màn hình thấy gương mặt, tay chân, cơ thể con yêu hiện ra qua nhiều góc độ. Theo đó, giới tính của thai nhi cũng được xác định chính xác hơn. Tuy nhiên, dưới góc độ chuyên môn, siêu âm 3D là công cụ hữu ích để bác sĩ tìm kiếm các dị dạng, cấu trúc nghi ngờ bất thường bẩm sinh như tật sứt môi, chẻ vòm, hở hàm ếch, hội chứng Down, tật tay chân ngắn hay các bệnh lý tim bẩm sinh.

Đối với siêu âm thai 4D, ngoài hình ảnh 3 chiều, cha mẹ còn có thể biết được thiên thần nhỏ đang làm gì trong thế giới bí mật của mình. Từ đó, một số phụ huynh còn lưu giữ lại như những thước phim đầu đời cho con; trong đó, nếu may mắn sẽ tình cờ thấy bé mỉm cười, ngáp to, mút ngón tay cái hay đưa chân chuẩn bị đạp vào thành bụng mẹ.

Tóm lại, tùy theo mục đích và từng giai đoạn của thai kỳ, các kỹ thuật siêu âm sẽ được thực hiện với vai trò khác nhau.

Các gói Thai sản trọn gói tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đều có siêu âm 2D, 3D và 4D, giúp phát hiện những vấn đề bất thường trong thai kỳ, bảo vệ sức khỏe mẹ và bé. Tùy vào từng giai đoạn mang thai, thai phụ sẽ được bác sĩ tư vấn siêu âm thai phù hợp để kiểm tra tình trạng phát triển của con yêu.