Tìm hiểu về các dị dạng sinh dục nữ

Dị dạng sinh dục nữ là tình trạng bộ phận sinh dục bất thường về cấu trúc. Nguyên nhân là do các bộ phận sinh dục bị rối loạn quá trình biệt hóa khi còn là bào thai. Dị dạng sinh dục nữ thường gặp ở những cơ quan như vòi trứng, tử cung, âm đạo,... và có thể gây khó khăn trong quan hệ tình dục hoặc sinh sản ở nữ giới.

Âm hộ hay còn được gọi là cửa mình, một phần của cơ quan sinh dục nằm phía ngoài cùng, bên ngoài âm đạo, bao gồm các cơ quan sinh dục nữ khác là môi lớn, môi bé, lỗ niệu đạo, cửa vào âm đạo và âm vật.

Dị dạng sinh dục nữ liên quan đến âm hộ gồm có:

• Màng trinh không bị thủng: Đây là dị dạng màng trinh bị chít hẹp lại khiến cho các chất tiết từ âm đạo không đưa ra bên ngoài được. Có thể phát hiện màng trinh không thủng ở bé gái sơ sinh, đó là giữa 2 môi bé có một lớp màng mỏng màu trắng phồng ra. Đối với phái nữ, màng trinh bình thường có những lỗ nhỏ, không kín để đến chu kỳ kinh nguyệt máu kinh thoát ra bên ngoài. Màng trinh không thủng sẽ gây ra tình trạng là không thấy máu kinh, mặc dù các biểu hiện của chu kỳ kinh nguyệt như căng ngực, đau bụng dưới và lưng vẫn có. Vì vậy, nếu đến 18 tuổi mà bạn gái vẫn chưa thấy có kinh nguyệt thì cần đến cơ sở y tế để kiểm tra phát hiện bộ phận sinh dục nữ bất thường không. Nếu có, có thể tiến hành phẫu thuật “tạo lỗ” màng trinh để máu kinh thoát ra bên ngoài.
• Dính môi sinh dục: Đây là dị dạng toàn bộ hoặc một nửa mép của 2 môi bé dính vào nhau, làm che âm đạo và gây khó khăn trong quan hệ tình dục, đồng thời chức năng sinh sản cũng bị ảnh hưởng.

Âm đạo là một phần của cơ quan sinh dục nữ nằm ở bên trong, ngay phía sau âm hộ. Âm đạo là một ống dài từ 7 đến 15cm, nối âm hộ với cổ tử cung. Dị dạng sinh dục nữ liên quan đến âm đạo gồm có:

• Teo âm đạo bẩm sinh: Một số trường hợp cấu tạo buồng trứng, vòi trứng và tử cung ở nữ giới vẫn bình thường và đầy đủ, vẫn có phần trên của âm đạo nhưng phần dưới lại bị teo và bịt kín lại. Dị dạng này cũng khiến máu kinh không thể thoát ra ngoài vào kỳ kinh nguyệt hàng tháng, ứ đọng lâu ngày trong bụng làm to bụng dưới và gây đau bụng. Khi đó, cần phẫu thuật mở đường âm đạo mới.
• Không có âm đạo: Một số trường hợp nữ giới vẫn có buồng trứng và tử cung bình thường nhưng lại hoàn toàn không có âm đạo, vì vậy dẫn đến tình trạng là máu kinh không thoát ra bên ngoài được vào kỳ kinh nguyệt, đồng thời bị đọng lại bên trong tử cung, sau đó tràn lên sừng tử cung. Loại dị dạng sinh dục nữ này cần được phẫu thuật để tạo hình âm đạo và sau đó có thể quan hệ tình dục, sinh sản được (với điều kiện buồng trứng, tử cung bình thường). Tuy nhiên, không thể sinh con bằng ngã âm đạo mà phải sinh mổ.
• Âm đạo kép, âm đạo có vách ngăn: Dị dạng này được chia làm 2 loại là vách ngăn ngang và vách ngăn dọc. Đối với trường hợp vách ngăn ngang, có thể xuất hiện ở đoạn 1/3 phía trên hoặc giữa. Vách ngăn này có thể thủng hoặc không thủng. Nếu không thủng thì cũng tương tự như dị dạng màng trinh không thủng. Âm đạo có vách ngăn ngang là dị dạng sinh dục nữ chỉ được phát hiện khi tiến hành quan hệ tình dục đưa dương vật vào âm đạo, với điều kiện vách ngăn có thủng. Đối với trường hợp vách ngăn dọc, có thể xuất hiện suốt chiều dài của âm đạo hoặc một phần kèm theo dị dạng tử cung. Dị dạng này gây khó khăn trong quan hệ tình dục hoặc không thể giao hợp được vì gây đau, do đó ảnh hưởng đến chức năng sinh sản ở nữ giới. Nữ giới bị dị dạng âm đạo có vách ngăn cần được phát hiện và phẫu thuật tạo hình để âm đạo bình thường, nhờ đó có thể quan hệ tình dục và sinh sản được.
• Có 2 âm đạo: Đây là dị dạng sinh dục nữ rất hiếm gặp và có thể kèm theo dị dạng không có tử cung hoặc có 2 tử cung. Trường hợp này phụ nữ vẫn mang thai và sinh con tuy nhiên, nguy cơ bị sảy thai hoặc sinh non rất cao.

Dị dạng sinh dục nữ liên quan đến tử cung gồm có:

• Hoàn toàn không có tử cung: Nếu không có tử cung thì không thể có kinh nguyệt, vì vậy không thể mang thai và sinh con được. Cho đến nay, y học vẫn chưa thể tiến hành phẫu thuật ghép tử cung nhân tạo được.
• Có 2 tử cung: Hay còn gọi là tử cung đôi, tức là có đến 2 tử cung ở trong tiểu khung và chung với nhau một âm đạo hoặc mỗi tử cung nối với một âm đạo riêng. Nếu một trong 2 tử cung bình thường thì vẫn có khả năng mang thai, nhưng dị dạng sinh dục nữ này rất khó phát triển bình thường được. Vì vậy, cần được phát hiện, thăm khám để đánh giá tình trạng và chức năng của mỗi tử cung. Điều trị chủ yếu là phẫu thuật cắt bỏ tử cung kém phát triển, bị thoái hóa và giữ lại tử cung phát triển hoàn thiện.
• Tử cung có vách ngăn: Đây là dạng bộ phận sinh dục nữ bất thường hay gặp, là tình trạng có vách ngăn giữa tử cung tạo thành hai tử cung dính với nhau hoàn toàn hoặc không hoàn toàn. Dị dạng này có thể phát hiện được qua chụp X-quang, siêu âm, nội soi ổ bụng. Nữ giới bị tử cung có vách ngăn có thể gặp khó khăn trong quá trình mang thai, nguy cơ thai kém phát triển hoặc sảy thai cao. Tuy nhiên, có thể chữa trị bằng cách phẫu thuật tạo lại hình dạng bình thường của tử cung.
• Tử cung nhỏ: Dị dạng sinh dục nữ này còn gọi là tử cung nhi tính, là tình trạng tử cung kém phát triển, chỉ lớn bằng tử cung của trẻ gái và thường kèm theo những bất thường như không có âm đạo, không có buồng trứng, dẫn đến không có khả năng mang thai và sinh sản. Trường hợp tử cung nhỏ nhưng chức năng buồng trứng hoàn toàn bình thường thì vẫn có khả năng sinh con bằng phương pháp thụ tinh ống nghiệm.
• Tử cung một sừng: Đây là tình trạng chỉ có 1 vòi trứng và 1 buồng trứng ở một bên. Dị dạng này khiến khả năng mang thai ở nữ giới khó hơn.

Dị dạng sinh dục nữ liên quan đến buồng trứng và vòi trứng gồm có:

• Không có buồng trứng: Nữ giới có thể chỉ có 1 buồng trứng ở một bên và có thể có vòi trứng hoặc không, hoặc hoàn toàn không có buồng trứng nào. Nếu có buồng trứng và chức năng bình thường thì vẫn có khả năng mang thai, nhưng không có buồng trứng thì không có khả năng sinh sản. Ngược với tình trạng không có buồng trứng là thừa buồng trứng.
• Buồng trứng nằm ở vị trí bất thường: Buồng trứng có thể nằm ở vùng thắt lưng hoặc bẹn.
• Thừa vòi trứng, loa vòi trứng: Cấu tạo bình thường thì mỗi buồng trứng tương ứng với 1 vòi trứng, còn khi bộ phận sinh dục nữ bất thường thì có thể thừa vòi trứng, tức là 1 buồng trứng nhưng có đến 2 vòi trứng. Tương tự, mỗi vòi trứng tương ứng với 1 loa vòi, nhưng dị dạng là 1 vòi trứng lại có đến 2 loa vòi trứng.
• Không tương thích giữa cơ quan sinh dục bên trong và bên ngoài: Đây là tình trạng cơ quan sinh dục trong và ngoài phát triển không tương thích nhau trong quá trình biệt hóa. Chẳng hạn như nữ giới có tử cung, buồng trứng bình thường, tuy nhiên lại gặp phải dị dạng là âm vật phát triển phù đại, to lớn như dương vật, môi lớn phát triển và chảy xệ trông giống bìu ở nam giới nhưng lại không có tinh hoàn bên trong. Hoặc trường hợp bộ phận sinh dục nữ bất thường bên trong như không có buồng trứng, tử cung, tuy nhiên lại có tinh hoàn trong bìu và cấu tạo bên ngoài lại có hình dáng trông giống với nữ giới.

Dị dạng sinh dục nữ thường phát triển từ khi còn là bào thai và tiếp tục phát triển sau khi trẻ sinh ra, làm ảnh hưởng đến xác định giới tính cũng như khả năng sinh sản. Do đó cần được phát hiện sớm để phẫu thuật kịp thời, giúp trẻ phát triển và sinh hoạt bình thường.