Tiêm insulin cho bà bầu bị tiểu đường: Những điều cần biết

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng ThS. Bác sĩ Vũ Thị Duyên - Bác sĩ Thận - Nội tiết, Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Đái tháo đường thai kỳ là đái tháo đường được chẩn đoán trong 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối của thai kỳ và không có bằng chứng về đái tháo đường typ1, typ2 trước đó. Đa số bệnh nhân đái tháo đường thai kỳ đều kiểm soát tốt đường máu bằng điều chỉnh chế độ dinh dưỡng lành mạnh và hoạt động thể chất thường xuyên. Khi đường máu không kiểm soát được bằng điều chỉnh chế độ ăn, luyện tập thì khoảng 10-20% thai phụ bị đái tháo đường thai kỳ cần tiêm thêm insulin để kiểm soát đường máu tốt hơn để đảm bảo an toàn cho thai phụ và em bé.

Đái tháo đường xảy ra khi trong cơ thể thiếu insulin hoặc khiếm khuyết insulin hoặc insulin đề kháng không có tác dụng tốt với cơ thể. Tác dụng của insulin di chuyển glucose ra khỏi máu và vào các tế bào của cơ thể rồi chuyển thành năng lượng. Đái tháo đường thai kỳ là đái tháo đường được chẩn đoán trong 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối của thai kỳ và không có bằng chứng về đái tháo đường typ1, typ2 trước đó.

Khi cơ thể không sản xuất đủ insulin hoặc không đáp ứng với nó thì glucose không thể vào tế bào và thay vào đó vẫn tồn tại trong máu. Dẫn đến mức độ glucose trong máu tăng lên theo thời gian. Lượng đường trong máu cao có thể gây tổn hại cơ thể và gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như bệnh tim, bệnh thận.

Nếu đái tháo đường thai kỳ nếu không được kiểm soát tốt đường máu sẽ dẫn đến nguy cơ gia tăng các biến chứng xấu ảnh hưởng đến thai phụ và em bé. Dưới đây là những vấn đề có thể xảy ra ở những phụ nữ mắc bệnh tiểu đường:

• Dị tật bẩm sinh cho em bé.
• Cao huyết áp cho thai phụ.
• Đa ối : Đó là sự gia tăng của nước ối trong túi ối bao quanh thai nhi có thể dẫn đến sinh non hoặc gặp khó khăn trong lúc sinh.
• Thai to: Là hiện tượng thai nhi nhận được đường quá nhiều từ người mẹ dẫn đến phát triển quá lớn. Thai lớn ảnh hưởng đến việc sinh nở khó khăn hơn thậm chí làm tăng nguy cơ phải mổ lấy thai.

Trẻ sinh ra từ những bà mẹ bị đái tháo đường thai kỳ hay có nguy cơ bị bệnh về hô hấp như viêm phổi, suy hô hấp, hạ đường huyết và vàng da. Hầu hết trẻ sơ sinh đều khỏe mạnh sau khi sinh nhưng em bé cần có sự chăm sóc và theo dõi đặc biệt sau khi sinh một thời gian.

2.1. Nguyên nhân gây ra các biến chứng

Đái tháo đường thai kỳ là do sự thay đổi đáp ứng với insulin của cơ thể thai phụ trong suốt thai kỳ. Insulin là một hormone có tác dụng giúp di chuyển đường ra khỏi máu và di chuyển vào trong các tế bào của cơ thể nơi nó có thể được chuyển thành năng lượng.

Trong quá trình mang thai các tế bào của người phụ nữ sẽ tự nhiên trở nên đề kháng nhẹ lại tác động của insulin. Sự thay đổi này nhằm tăng mức độ đường trong máu của người mẹ để cung cấp nhiều chất dinh dưỡng hơn cho em bé. Cơ thể của người mẹ sẽ tạo nhiều insulin hơn để giữ cho mức đường huyết bình thường. Ở một số ít phụ nữ thậm chí sự gia tăng này còn không đủ để giữ cho lượng đường trong máu của họ trong giới hạn bình thường. Đây là cơ chế của hình thành bệnh đái tháo đường thai kỳ.

2.2 Đối tượng nguy cơ cao của bệnh

Đái tháo đường thai kỳ hay gặp hơn ở những đối tượng nguy cơ cao sau:

• Tuổi > 25.
• Béo phì, thừa cân.
• Tiền sử đái tháo đường thai kỳ trước đó.
• Tiền sử sinh con nặng cân > 4 cân.
• Có người thân bị bệnh đái tháo đường ( bố mẹ ruột và anh chị em ruột).
• Tiền sử có một thai chết lưu ở lần mang thai trước đó.
• Là người Mỹ gốc Phi, Mỹ Da Đỏ, người Mỹ gốc Á, Tây Ban Nha, Latin, hay Thái Bình Dương.

2.3 Kiểm soát đường máu ở bệnh nhân đái tháo đường thai kỳ bằng Insulin

Khi được chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ thì bác sỹ nội tiết bao giờ cũng tư vấn kiểm soát đường máu bằng điều chỉnh đường máu bằng điều chỉnh hế độ ăn và luyện tập trong vòng 2 tuần mà không đạt thì cần phải chuyển sang kiểm soát đường máu bằng thuốc tiêm insulin.

Insulin là một loại hormone do tuyến tụy tiết ra. Loại insulin này được sử dụng để điều trị kiểm soát đường máu được gọi là insulin tổng hợp. Việc điều trị bằng insulin nhằm mục đích làm giảm nồng độ đường trong máu của người bị đái tháo đường thai kỳ bằng với nồng độ đường của phụ nữ bình thường.

Bác sĩ nội tiết sẽ hướng dẫn cách tiêm insulin (được kiểm chứng là an toàn với thai nhi) và bệnh nhân sẽ phải tiêm nhiều mũi trong ngày. Ngoài ra thai phụ cũng cần xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh và hợp lý. Để làm được điều này tốt hãy chú ý đến lượng carbohydrate (như các chất đường, bột) và sử dụng các loại thực phẩm khi ăn vào ít làm thay đổi nồng độ đường trong máu ví dụ như các loại ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, rau củ.

Đái tháo đường thai kỳ khi nào thì cần tiêm insulin? Liệu pháp tiêm insulin là một phương thức điều trị hiệu quả nhưng quá trình tiêm insulin cho thai phụ đòi hỏi phải được hướng dẫn và theo dõi cẩn thận. Thai phụ cần xét nghiệm glucose máu mao mạch ít nhất 4 lần 1 ngày (sử dụng bộ dụng cụ thử đường huyết tại nhà) và ghi chú lại kết quả để theo dõi quá trình điều trị.

Ngoài ra bệnh nhân cũng cần phải ghi chép lại số đơn vị insulin đã sử dụng cụ thể trong mỗi lần tiêm và tổng liều tiêm trong ngày. Nhu cầu liều insulin cho phụ nữ có thai sẽ tăng theo tuổi thai. Nếu việc điều trị mang lại hiệu quả thì nồng độ đường trong máu sẽ nằm trong giới hạn bình thường. Dù vậy nồng độ đường huyết có thể thay đổi nhanh chóng trong suốt thai kỳ. Vậy nên kể cả khi bệnh nhân đang có kết quả tốt đi chăng nữa thì vẫn cần tiếp tục kiểm tra nồng độ đường theo lời dặn của bác sĩ.

Nếu thai phụ cảm thấy tình trạng đương máu ổn định và bác sĩ hài lòng với kết quả kiểm tra đường huyết thì đây là dấu hiệu có thể an tâm vì việc điều trị đang diễn ra rất tốt.

Đái tháo đường thai kỳ có thể làm cho thai nhi phát triển hơn mức bình thường. Vì vậy bác sĩ có thể sẽ phải thường xuyên kiểm tra tốc độ tăng trưởng của thai. Bạn có thể cần phải thực hiện siêu âm để xác định kích thước của bé là bao nhiêu.

Nếu cần phải sử dụng thuốc để kiểm soát đường huyết, bạn sẽ cần phải làm xét nghiệm nonstress test cho thai nhi vào khoảng tuần thứ 32 của thai kỳ. Đây là một loại xét nghiệm an toàn giúp bác sĩ kiểm tra các dấu hiệu để biết được liệu thai nhi có nhận được đủ máu nuôi qua nhau thai hay không.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec mang đến Chương trình chăm sóc thai sản trọn gói cho các sản phụ ngay từ khi bắt đầu mang thai từ những tháng đầu tiên với đầy đủ các lần khám thai, siêu âm 3D, 4D định kỳ cùng các xét nghiệm thường quy để đảm bảo người mẹ luôn khỏe mạnh và thai nhi phát triển toàn diện.

Sản phụ sẽ được tư vấn và kiểm tra sức khỏe dưới sự theo dõi sát sao của các Bác sĩ Sản khoa giàu kinh nghiệm, chuyên môn, giúp các bà mẹ có thêm kiến thức để bảo vệ sức khỏe trong thai kỳ cũng như giảm thiểu những biến chứng ảnh hưởng tới mẹ và con.

Xem thêm : Hướng dẫn chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ