Tại sao rau bong non trong giai đoạn 3 tháng cuối rất nguy hiểm đối với mẹ và con

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Trần Thị Mai Hương - Khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Ba tháng cuối thai kỳ là giai đoạn quan trọng đối với mẹ và bé, nếu sản phụ bị đau bụng đột ngột kèm máu chảy rất có thể là hiện tượng của bệnh lý rau bong non. Đây là bệnh lý có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm cho mẹ và con.

Rau thai là cơ quan nối bào tử đang phát triển với thành tử cung, có nhiệm vụ cung cấp chất dinh dưỡng, đào thải chất thải cũng như trao đổi khí qua máu với mẹ.

Rau bong non là triệu chứng rau thai chưa trưởng thành tách một phần hay toàn bộ ra khỏi thành tử cung, làm gián đoạn quá trình cung cấp dưỡng chất cho thai nhi. Rau thai sau khi tách toàn bộ ra khỏi thành tử cung thì phải đưa thai nhi ra ngoài ngay vì không còn dòng máu để nuôi dưỡng thai nhi nữa.

Biến chứng rau bong non rất nguy hiểm đối với mẹ và bé, có tới 15% trường hợp tử vong thai nhi từ nguyên nhân căn bệnh này.

Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến chứng rau bong non là do các tổn thương mạch máu của niêm mạc tử cung nơi rau bám. Trong đó các yếu tố dẫn đến mạch máu bị tổn thương bao gồm:

• Các chấn thương trực tiếp tại vùng bụng sản phụ như tai nạn giao thông, tai nạn sinh hoạt hoặc bị ngã trong quá trình lao động.
• Do vết kim đâm thăm dò nước ối không đúng chỗ, gây tụ máu sau rau gây ra rau bong
• Mạch máu bị tổn thương do các bệnh lý rau tiền đạo, tiền sản giật, cao huyết áp, đái tháo đường... gây ra
• Do thủ pháp xoay thai của bác sĩ không đúng kỹ thuật làm kéo dây rốn cũng có khả năng làm rau bong non.

Rau bong non đặc biệt nguy hiểm, nhất là đối với sản phụ ba tháng cuối thai kỳ.

Nếu không điều trị kịp thời thì thai nhi sẽ bị thiếu dưỡng chất và oxi, gây nguy hiểm cho cả mẹ và bé. Biến chứng của rau bong non xảy ra rất nhanh, cần được xử lý ngay lập tức nếu không sẽ dẫn đến sảy thai hoặc sinh non.

Các biến chứng của bệnh bao gồm:

• Sốc mất máu: Tình trạng mất máu nhiều, xảy ra rất nhanh sau khi thai và rau ra ngoài làm sản phụ rơi vào tình trạng nguy kịch.
• Tình trạng rối loạn đông máu: Tình trạng chảy máu tiếp diễn do thiếu các yếu tố đông máu
• Vô niệu: Nguyên nhân gây ra chứng vô niệu là do chảy máu nhiều gây nên tình trạng choáng tụt huyết áp.
• Suy gan thận cấp, suy tuyến thượng thận, cao huyết áp... Các trường hợp rau bong non thể nặng nếu không được cứu chữa kịp thời thì thai nhi tỉ lệ tử vong là 100%. Sản phụ cũng có nguy cơ tử vong muộn do các biến chứng rau bong non gây ra.

Để hạn chế những biến chứng nguy hiểm của rau bong non, mẹ bầu cần hết sức lắng nghe cơ thể và theo dõi một số dấu hiệu sau:

4.1 Triệu chứng cơ năng

Thai phụ xuất hiện hiện tượng đau một cách đột ngột, cơn đau liên tục và kéo dài. Cơn đau bắt đầu từ tử cung và lan ra khắp bụng, bụng căng cứng... Thai phụ bị chảy máu loãng, không vón cục.

4.2 Triệu chứng toàn thân

Sản phụ có triệu chứng bị choáng, thở gấp, chân tay lạnh, da nhợt nhạt, huyết áp tăng rồi giảm nhẹ.

4.3 Triệu chứng thực thể

70% các trường hợp rau bong non có triệu chứng tiền sản giật, tử cung co cứng liên tục và bất thường, khó sờ nắn các phần của thai nhi qua thành bụng, tim thai thay đổi nhanh chóng hoặc không nghe thấy trong các trường hợp rau bong nặng, cổ tử cung giãn mỏng và cứng, bấm nước ối thấy màu hồng.

4.4 Chẩn đoán xác định dựa theo thể bệnh

• Thể ẩn: không phát hiện được trên lâm sàng trước khi đẻ, có thể phát hiện ra nhờ siêu âm trước đẻ.
• Thể nhẹ: Sản phụ ở trạng thái bình thường, chảy máu âm đạo ít hoặc không có, tim thai bình thường, siêu âm có thể thấy được khối máu tụ sau rau.
• Thể trung bình: Có hiện tượng xuất huyết âm đạo, mạch nhanh, có thể hạ huyết áp, cơn co tử cung bất thường, suy thai.
• Thể nặng: Có hiện tượng xuất huyết âm đạo nhiều, cơn co thắt tử cung mạnh và đau liên tục, không thấy tim thai, rối loạn đông máu nặng.

Để tránh xảy ra hiện tượng rau bong non, sản phụ nên đi khám thai định kỳ tại các cơ sở y tế uy tín. Trong thời kỳ mang thai phải được chăm sóc và nghỉ ngơi hợp lý, bổ sung axit folic trước và sau mang thai.

Đặc biệt ba tháng cuối thai kỳ việc theo dõi sức khỏe lại càng quan trọng hơn. Khi xuất hiện các dấu hiệu như xuất huyết âm đạo, đau bụng.. sản phụ phải đến bệnh viện kiểm tra ngay lập tức.