Quan hệ tình dục sau sinh: Những thay đổi nên biết

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS, Bs.Trịnh Thị Thanh Huyền - Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Mang thai và sinh nở dẫn tới rất nhiều thay đổi trên cơ thể cũng như đời sống tình dục. Mô âm đạo mỏng và nhạy cảm hơn do thay đổi nồng độ nội tiết và pH âm đạo, khiến quan hệ sau sinh bị đau rát. Âm đạo, tử cung và cổ tử cung chưa trở lại kích thước bình thường dẫn đến tình trạng giảm ham muốn tình dục.

Quan hệ tình dục sau sinh sẽ mang đến nhiều sự khác biệt. Một nghiên cứu nhỏ tiến hành năm 2005 cho thấy 83% phụ nữ gặp vấn đề về tình dục trong 3 tháng sau lần sinh nở đầu tiên. Nhưng theo thời gian thì mọi chuyện sẽ dần cải thiện tốt hơn. Các vấn đề phổ biến ảnh hưởng đến quan hệ tình dục sau sinh bao gồm:

1.1. Khô âm đạo

Nội tiết tố đóng một vai trò lớn trong việc phục hồi thể chất, cũng như khả năng trở lại hoạt động tình dục bình thường. Trong những ngày đầu ngay sau khi sinh con, estrogen giảm xuống bằng mức trước khi mang thai, hoặc xuống thấp hơn nếu bà mẹ cho con bú. Estrogen giúp tạo nên chất bôi trơn tự nhiên trong âm đạo, do đó lượng hormone này thấp sẽ khiến âm đạo bị khô hơn và nhạy cảm hơn trong những tuần đầu sau sinh.

1.2. Mô âm đạo mỏng

Cơ âm đạo mỏng hơn dễ dẫn đến rách, kích ứng hoặc chấn thương khi quan hệ tình dục, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Âm đạo thậm chí có thể bị viêm và sưng tấy, nên việc chảy máu không phải là hiếm gặp.

1.3. Cơ "lỏng lẻo", mất tính đàn hồi trong âm đạo

Sinh thường tạm thời làm kéo căng ống âm đạo, vì vậy các cơ này cần thời gian để phục hồi sức mạnh và sự ổn định.

1.4. Rách hoặc cắt - khâu tầng sinh môn

Sản phụ bị rách hoặc cắt - khâu tầng sinh môn để mở rộng ống âm đạo khi chuyển dạ có thể phải đợi lâu hơn. Quan hệ tình dục trở lại quá sớm có thể làm tăng nguy cơ biến chứng, chẳng hạn như xuất huyết sau sinh và nhiễm trùng tử cung.

1.5. Chảy máu

Trong những tuần ngay sau khi sinh con, bạn có thể sẽ bị chảy máu thường xuyên do tử cung đang trong quá trình lành lại. Quan hệ tình dục có thể làm mất máu thêm. Nếu tình trạng này không dừng lại trong vòng 4 - 6 tuần hoặc ngày càng nặng hơn, thì bạn hãy đến gặp bác sĩ để được điều trị.

1.6. Đau rát khi quan hệ tình dục

Quan hệ sau sinh mổ cũng có thể ảnh hưởng đến cảm giác âm đạo. Các vấn đề suy giảm hormone tương tự có thể làm cho các mô âm đạo khô và mỏng, dẫn đến cảm giác quan hệ sau sinh bị đau rát. Ngoài ra, sản phụ sinh mổ cần thời gian hồi phục phẫu thuật vùng bụng. Vì vậy, cần đảm bảo vết mổ đã lành hẳn trước khi quan hệ tình dục trở lại.

1.7. Mệt mỏi, ham muốn thấp

Các hormone estrogen và progesterone rất quan trọng đối với sự phát triển khỏe mạnh của em bé trong thai kỳ, cũng như tác động lớn đến ham muốn tình dục của bạn. Mức độ của những hormone này tăng rất cao trong thai kỳ, nhưng sau khi em bé được sinh ra sẽ giảm đáng kể. Điều này khiến bạn không cảm thấy ham muốn trong vài tuần.

Bởi vì việc cho con bú khiến lượng estrogen ở mức thấp, nên có thể phải mất nhiều thời gian để ham muốn tình dục của bạn trở lại. Tuy nhiên, các chuyên gia không khuyến khích phụ nữ đang cho con bú bổ sung estrogen vì có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất sữa.

Bên cạnh việc thay đổi nội tiết tố, sự mệt mỏi khi chăm sóc một đứa trẻ sơ sinh có thể khiến cả hai vợ chồng không còn cảm giác thân mật như trước. Đến lúc cơ thể bạn thích nghi với trạng thái bình thường mới hoặc ngừng cho con bú, các hormone sẽ bắt đầu hoạt động trở lại, từ đó ham muốn tình dục cũng dần xuất hiện. Một nghiên cứu cho thấy 89% phụ nữ đã tiếp tục hoạt động tình dục trong vòng 6 tháng sau khi sinh con.

Nhìn chung, cơ thể bạn cần một thời gian nghỉ ngơi sau khi sinh. Không có mốc thời gian cụ thể để trở lại quan hệ tình dục sau sinh. Tuy nhiên, hầu hết các bác sĩ khuyên phụ nữ nên đợi sau 6 tuần sau khi sinh thường.

Sau thời gian này, bạn vẫn cần phải thực hiện các hoạt động tình dục từ từ. Ngoài phục hồi thể chất, bạn cũng sẽ phải thích nghi với thành viên mới trong gia đình, ngủ ít hơn và thay đổi thói quen thường ngày.

Khả năng mang thai trở lại sau khi sinh con có thể xuất hiện sớm hơn bạn nghĩ. Một nghiên cứu cho thấy lần rụng trứng đầu tiên đối với những phụ nữ không cho con bú là khoảng 6 tuần. Nếu bạn đang cho con bú, hormone có thể kiểm soát sinh đẻ “tự nhiên” trong 4 - 6 tháng đầu tiên sau khi sinh. Cụ thể, cho con bú để kiểm soát sinh sản có hiệu quả 98% ở những phụ nữ:

• Dưới 6 tháng sau khi sinh
• Vẫn cho bé bú mẹ hoàn toàn
• Chưa bắt đầu hành kinh

Tuy nhiên, chỉ khoảng 1/4 phụ nữ sử dụng phương pháp vô kinh cho con bú (lactational amenorrhea method - LAM), hoặc cho con bú hoàn để tránh thai, làm đúng cách. Chính điều này đã làm tăng nguy cơ mang thai của họ.

Nếu bạn dự định quan hệ tình dục sau sinh con, nhưng không muốn sớm mang thai thêm lần nữa, hãy lên kế hoạch áp dụng phương pháp ngừa thai an toàn. Chẳng hạn như bao cao su, que cấy hoặc đặt vòng tránh thai cũng có thể được sử dụng. Lưu ý, các thuốc tránh thai nội tiết tố có thể ảnh hưởng đến sữa mẹ và đi kèm với một số rủi ro nhất định, bao gồm tăng nguy cơ đông máu. Vì thế, hãy hỏi ý kiến bác sĩ về lựa chọn tránh thai phù hợp nhất với bạn.

Mang thai quá sớm sau khi vừa sinh con làm tăng nguy cơ sinh non hoặc dị tật bẩm sinh. Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe khuyến khích phụ nữ nên giữ khoảng cách giữa các lần mang thai, ít nhất là từ 12 - 18 tháng. Nếu bạn đang mong muốn có thêm một em bé nữa, hãy nhờ chuyên gia y tế, người hiểu rõ nhất về lịch sử sức khỏe của bạn, đưa ra khuyến nghị thích hợp.

Bạn vẫn có thể quan hệ tình dục lành mạnh và viên mãn sau khi sinh con bằng cách:

Không vội vàng

Trong những tuần đầu tiên bắt đầu quan hệ tình dục trở lại, cơ thể bạn vẫn chưa sẵn sàng để thực hiện các hoạt động như trước khi mang thai. Vì vậy nên bắt đầu chậm và tăng dần mức độ mỗi ngày. Thử các động tác thân mật để hâm nóng tình cảm, chẳng hạn như massage.

Chú trọng màn dạo đầu

Đây là thời gian để âm đạo tự sản xuất chất bôi trơn tự nhiên. Nên kéo dài màn dạo đầu, kích thích lẫn nhau hoặc thực hiện các động tác khơi gợi trước khi thâm nhập, giao hợp thực sự.

Sử dụng chất bôi trơn

Bạn có thể cần một chút chất bôi trơn hỗ trợ khi các hormone chưa điều chỉnh ổn định. Nên lựa chọn chất bôi trơn gốc nước vì các loại gốc dầu để tránh làm hỏng bao cao su và gây kích ứng các mô nhạy cảm.

Tập Kegel

Bài tập Kegel giúp làm săn chắc cơ sàn chậu, từ đó giải quyết các vấn đề phổ biến sau sinh, như tiểu không kiểm soát. Tập thể dục các cơ cũng có thể giúp bạn lấy lại sức mạnh và cảm giác trong âm đạo.

Sắp xếp thời gian riêng tư

Khi có em bé mới trong nhà, cả hai vợ chồng sẽ không còn nhiều thời gian riêng tư để thân mật. Hãy chủ động sắp xếp thời gian thoải mái để ở bên nhau, đảm bảo cả hai không phải vội vàng hay lo lắng.

Tâm sự với người bạn đời

Đời sống tình dục sau khi sinh chắc chắn có nhiều khác biệt, nhưng sẽ không theo chiều hướng tệ hơn. Những điều mới mẻ có thể mang đến nhiều thú vị. Điều quan trọng là bạn nên nói chuyện cởi mở với nửa kia về những điều tích cực lẫn tiêu cực, thích và không thích. Việc này sẽ giúp bạn có hứng thú trở lại với tình dục, tránh âm thầm chịu đựng quan hệ sau sinh bị đau rát.

Mang thai và sinh nở khiến cơ thể bạn thay đổi rất nhiều, vì vậy nên dành khoảng 6 tuần phục hồi trước khi quan hệ tình dục trở lại. Trong giai đoạn này, tử cung sẽ co lại, nội tiết tố trở lại mức như trước đây, cơ sàn chậu lấy lại sức mạnh và ổn định. Khi đã sẵn sàng, hãy nhớ dành thời gian cho chuyện ấy một cách chỉn chu. Nếu gặp bất kỳ cơn đau hoặc triệu chứng bất thường nào, hãy nói với bác sĩ. Quan hệ sau sinh bị đau rát có thể là dấu hiệu của các bệnh lý khác không liên quan đến quá trình hồi phục hậu sản.

Nguồn tham khảo: healthline.com