Hướng điều trị các loại vô sinh

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ nội trú Nguyễn Thị Tâm Lý - Bác sĩ lâm sàng - Trung tâm Hỗ trợ sinh sản - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Vô sinh xảy ra khi một cặp vợ chồng chung sống với nhau một năm không áp dụng một phương pháp tránh thai nào mà người vợ vẫn không có thai. Đây là tình trạng khá phổ biến khi có đến 10 – 15% các cặp vợ chồng không thể có thai một cách tự nhiên. Tuy vậy, với sự phát triển của Y học hiện đại, vấn đề này không còn là nỗi ám ảnh nếu cả hai người đều đồng thuận thăm khám và cùng nhau điều trị.

Để việc mang thai và có con mau chóng đạt được, cả hai vợ chồng đều phải biết cách giao hợp tự nhiên có hiệu quả. Đó là khi cả người nam và người nữ có lối sống khỏe mạnh, không mắc các bệnh lý phụ khoa, nội khoa nặng, không đang điều trị thuốc có nguy cơ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và việc thực hiện diễn ra trong tâm trạng thoải mái, hợp tác, tư thế thích hợp.

Việc giao hợp cần duy trì tần suất mỗi 2-3 ngày một tuần, sau 6 đến 12 chu kỳ kinh nguyệt sẽ đem lại khả năng có thai. Đặc biệt, tại khoảng thời gian xung quanh thời điểm dự đoán phóng noãn, việc giao hợp sẽ cho cơ hội có thai tự nhiên cao nhất. Theo đó, để biết được thời điểm rụng trứng, người phụ nữ cần được hướng dẫn cách theo dõi chu kỳ kinh nguyệt (thường rơi vào ngày thứ 14 đối với một chu kỳ kinh đều 28 ngày), cách theo dõi thân nhiệt và tính chất huyết trắng trước – sau rụng trứng hay dùng que thử xét nghiệm nước tiểu, đánh giá nang noãn qua siêu âm... Càng áp dụng nhiều phương pháp, độ chính xác sẽ càng cao.

Ngoài ra, việc hỗ trợ bơm tinh trùng đã lọc rửa vào buồng tử cung sẽ xem xét áp dụng cho các trường hợp không thể giao hợp tự nhiên, do các dị tật tại cơ quan sinh dục nữ hay khả năng xuất tinh, số lượng, chất lượng tinh trùng hạn chế.

Các cách điều trị vô sinh chuyên sâu sẽ được trình bày sau đây. Nhìn chung, việc điều trị sẽ chia thành hai nhóm lớn gồm điều trị vô sinh không rõ nguyên nhân và điều trị vô sinh có nguyên nhân. Chi tiết từng phương pháp sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân, bệnh lý gây hạn chế khả năng sinh sản hay đôi khi không tìm được lý do. Tuy nhiên, dù có là trường hợp nào, việc giao hợp có hiệu quả vẫn là cách làm tự nhiên, dễ chấp nhận. Chính vì vậy, các cặp vợ chồng cần luôn được củng cố tâm lý, kiên nhẫn áp dụng phương pháp này, song song với các phương pháp hỗ trợ khác nhằm tăng khả năng có thai.

Việc điều chỉnh chất nhầy cổ tử cung nhằm tăng điều kiện thuận lợi cho sự xâm nhập của tinh trùng.

Nếu việc xét nghiệm huyết trắng, dịch phết âm đạo trước đó có thấy viêm nhiễm, người phụ nữ cần phải được điều trị dứt điểm trước khi điều trị điều chỉnh chất nhầy cổ tử cung.

Vi phẫu trên phần phụ nhằm mở ra lối thoát cho những tắc nghẽn đơn ổ, nằm ở vị trí đoạn xa ống dẫn trứng tạo điều kiện cho tinh trùng bơi đến gặp trứng, tăng khả năng có thai tự nhiên.

Ngược lại, với các tổn thương đa ổ, nhất là các ổ ở đoạn gần của ống dẫn trứng, các thương tổn kéo dài, lan tỏa, kết hợp tắc nghẽn với sự teo mỏng niêm mạc ống dẫn trứng, thành ống dầy cứng, bít tắc lỗ loa, dây dính..., việc can thiệp ngoại khoa, kể cả phẫu thuật, sẽ cho kết quả khá nghèo nàn. Các trường hợp này nên có chỉ định thụ tinh trong ống nghiệm.

Nếu nguyên nhân vô sinh được xác định là do những tắc nghẽn trên đường bài xuất, ống dẫn tinh ở nam giới thì các can thiệp vi phẫu sẽ cho kết quả rất khích lệ.

Đối với trường hợp tinh hoàn lạc chỗ, cần được phẫu thuật đưa tinh hoàn về vị trí bình thường càng sớm càng tốt, thậm chí ngay từ lúc trẻ vừa chào đời. Điều này nhằm giúp bảo tồn khả năng sinh tinh khi trưởng thành cũng như phòng ngừa ung thư tinh hoàn về sau.

Đối với các trường hợp vô sinh có nguyên nhân từ phía nữ như do bất thường chất nhầy cổ tử cung hay về phía nam như thiểu sản, dị dạng tinh trùng nhưng vẫn còn khả năng di động khá tốt thì không nên chỉ định thực hiện thụ thai trong ống nghiệm ngay.

Thay vào đó, bác sĩ sẽ can thiệp bằng cách tiến hành bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) với các chu kỳ tự nhiên hay chu kỳ có kích thích phóng noãn. Để làm được như vậy, tinh trùng cần được thu thập trước, tuyển lựa và chuẩn bị. Không được dùng tinh dịch thô chưa qua rửa và sửa soạn vì có nguy cơ lây nhiễm hay dẫn đến các phản ứng nguy hiểm, thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng.

Mỗi chu kỳ kinh nguyệt bình thường sẽ có buồng trứng một bên phóng thích ra một nang noãn trưởng thành, sẵn sàng cho sự thụ tinh. Việc can thiệp kích thích phóng noãn sẽ được áp dụng trong các trường hợp theo dõi sau vài chu kỳ thấy khó phóng noãn, không phóng noãn hay cả có phóng noãn nhưng chất lượng của nang noãn kém.

Điều trị phóng noãn có thể tiến hành nội khoa với các hormone tổng hợp kích thích buồng trứng nuôi trứng và rụng trứng.

Kích thích phóng đơn noãn có thể áp dụng với phương pháp giao hợp tự nhiên nếu tinh trùng đồ bình thường hoặc kết hợp với bơm tinh trùng vào buồng tử cung bằng chính tinh trùng của người chồng đã được lọc rửa.

Đây là phương pháp có mức độ can thiệp xâm lấn cao nhất trên khả năng sinh sản ở con người. Tuy nhiên, tỷ lệ có thai khi thụ tinh trong ống nghiệm vẫn sẽ bị hạn chế khi tuổi người vợ tăng, đặc biệt sau 35 tuổi hay người chồng hoặc người vợ có tiếp xúc với khói thuốc lá.

Sau một lần kích thích buồng trứng thu thập được nhiều noãn và cho thụ tinh trong ống nghiệm với tinh trùng đã được lọc rửa sẽ tạo được nhiều phôi. Các phôi này dùng để cấy vào buồng tử cung, phần còn lại sẽ được đông lạnh dữ trữ cho các lần sau nếu lần đầu bị thất bại. Số lượng phôi được chuyển cấy thường là 1-2 phôi.

Nói tóm lại, điều trị vô sinh là một chuyên khoa sâu và cao cấp. Các cặp vợ chồng cần có hiểu biết về vấn đề này, xây dựng tâm lý, sự chuẩn bị vững vàng cùng với sự lựa chọn trung tâm hiếm muộn tin cậy, chất lượng để được khám và điều trị hỗ trợ sinh sản đúng cách, mau chóng đạt được ước nguyện mang thai và có con.

Nguồn tham khảo: Hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản - Bộ Y tế