Đau cơ xơ hóa và Mang thai - Hỏi và Đáp từ các chuyên gia

Bài viết được viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Bác sĩ nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Không phải mọi triệu chứng đau cơ xơ hóa ở phụ nữ có bầu em bé đều giống nhau. Tuy nhiên, hầu hết các phụ nữ mang thai thường bị đau tăng lên, đặc biệt là trong những tháng cuối thai kỳ. Đây là lúc ngay cả những phụ nữ khỏe mạnh cũng có xu hướng cảm thấy khó chịu hơn.

Đau cơ xơ hóa là một bệnh đa hệ thống. Do đó, phụ nữ mang thai bị đau cơ xơ hóa sẽ ảnh hưởng đến thai kỳ. Đau cơ xơ hóa thường liên quan đến:

• Hệ thống thần kinh và cơ bắp
• Hệ thống miễn dịch
• Một số kích thích tố khác nhau
• Kiểm soát thần kinh tự chủ của da, tim, mạch máu, đường tiêu hóa và bàng quang.

Các triệu chứng như đau dai dẳng, lan rộng và mệt mỏi nghiêm trọng thường kéo dài nhiều năm (nếu không muốn nói là vô thời hạn) là đặc điểm của bệnh này.

Đau cơ xơ hóa là căn bệnh gây ra nhiều hiểu lầm. Một trong những lầm tưởng đó là căn bệnh của phụ nữ trung niên và lớn tuổi. Tuy nhiên, ở trẻ em và nam giới cũng mắc phải. Đặc biệt, hơn một nửa số phụ nữ bị đau cơ xơ hóa dưới 40 tuổi và vẫn đang trong độ tuổi sinh sản.

Không phải mọi triệu chứng đau cơ xơ hóa ở phụ nữ có bầu em bé đều giống nhau. Tuy nhiên, hầu hết các phụ nữ mang thai thường bị đau tăng lên, đặc biệt là trong những tháng cuối thai kỳ. Đây là lúc ngay cả những phụ nữ khỏe mạnh cũng có xu hướng cảm thấy khó chịu hơn.

Tại thời điểm này trong thai kỳ, người phụ nữ sẽ cảm thấy:

• Tăng cân nhanh chóng.
• Thai nhi phát triển nhanh chóng
• Có sự gia tăng áp lực lên vùng thắt lưng, đây thường là một khu vực có vấn đề đối với những người bị đau cơ xơ hóa.

Mặt khác, các hóa chất như relaxin được giải phóng trong cơ thể khi mang thai, chúng giúp thư giãn cơ bắp. Điều này có thể có một số tác dụng có lợi. Tuy nhiên, hầu hết phụ nữ bình thường bị đau cơ xơ hóa sẽ nhận thấy cơn đau tăng lên ở vùng lưng và hông thấp.

Đau cơ xơ hóa thường không ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng sinh sản của phụ nữ. Tuy nhiên, phụ nữ cũng như nam giới bị đau cơ xơ hóa sẽ cảm thấy khó chịu trong quá trình hoạt động tình dục. Do đó, đây là nguyên nhân khiến họ ít tham gia vào các hoạt động tình dục hơn.

Một khi phụ nữ có bầu em bé, đau cơ xơ hóa có thể ảnh hưởng đến chính thai kỳ. Một nghiên cứu đã quan sát 112 phụ nữ mang thai bị đau cơ xơ hóa ở Israel. Kết quả cho thấy những phụ nữ này có nhiều khả năng:

• Sinh trẻ nhỏ hơn
• Sảy thai liên tục (khoảng 10% phụ nữ)phụ nữ mang thai bị đau cơ xơ hóa
• Lượng đường trong máu bất thường
• Nước ối nhiều

Tuy nhiên, họ cũng ít có khả năng sinh non hơn.

Rất ít loại thuốc được chấp thuận sử dụng trong thời kỳ mang thai, bất kể tình trạng mà chúng đang được sử dụng để điều trị. Một số loại thuốc có mục đích không được thử nghiệm trên phụ nữ mang thai. Do đó, có rất ít nghiên cứu về ảnh hưởng của chúng đối với thai kỳ.

Vì vậy, phụ nữ mang thai cần phải thảo luận với bác sĩ về những lợi ích và rủi ro khác nhau của việc ngừng hoặc tiếp tục dùng thuốc điều trị đau cơ xơ hóa.

May mắn thay, thuốc không phải là phương pháp điều trị duy nhất được chứng minh hiệu quả đối với chứng đau cơ xơ hóa. Thiền, yoga và thuốc mỡ có thể hữu ích. Mát xa cũng có thể hữu ích, miễn là không quá mạnh bạo.

Liệu pháp bơi lội hoặc ngồi trong bồn nước nóng có thể hữu ích đối với những người bị đau lưng và ở giai đoạn cuối của thai kỳ. Tập thể dục cũng quan trọng nhưng phải phù hợp với khả năng và sức bền của từng cá nhân.

Nghỉ ngơi là điều tối quan trọng. Ngay cả những phụ nữ mang thai khỏe mạnh, nên ngồi hoặc nằm xuống để giảm áp lực lên lưng và chân của họ. Lên lịch giải lao 20 đến 30 phút trong ngày.

Phụ nữ bị đau cơ xơ hóa sẽ ảnh hưởng nhiều đến quá trình chuyển dạ và sinh nở so với những phụ nữ không mắc bệnh này. Tuy nhiên, không có bằng chứng nào cho thấy sự khác biệt đáng kể.

Như đã đề cập trước đó, đau cơ xơ hóa dường như không dẫn đến sinh non. Điều này cho thấy rằng, những phụ nữ bị đau cơ xơ hóa cũng cũng chịu được cơn đau trong quá trình chuyển dạ như những phụ nữ khác.

Nhiều người tin rằng chứng đau cơ xơ hóa của phụ nữ sẽ tiếp tục tồi tệ hơn trong một khoảng thời gian sau khi sinh. Những người bị đau cơ xơ hóa thường có giấc ngủ rất gián đoạn. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, giấc ngủ của họ bị ảnh hưởng thì cơn đau càng tăng lên, đặc biệt là vào buổi sáng.

Điều quan trọng là tâm trạng của người mẹ được theo dõi chặt chẽ, vì chứng trầm cảm sau sinh có thể bị bỏ sót hoặc hiểu sai là đau cơ xơ hóa.

Khi bạn đã quyết định mang thai là điều cả bạn và đối tác mong muốn, hãy đảm bảo rằng bạn có sự hỗ trợ thích hợp. Điều quan trọng là cần có một bác sĩ biết lắng nghe, một nhà trị liệu để hướng tới, một đối tác hỗ trợ cũng như sự giúp đỡ từ bạn bè và các thành viên trong gia đình.

Nuôi con bằng sữa mẹ là lý tưởng cho đứa trẻ, nhưng bạn có thể cần chọn cách cho trẻ bú bình nếu bạn phải tiếp tục dùng thuốc để kiểm soát các triệu chứng đau cơ xơ hóa.

Không có bằng chứng nào cho thấy việc trải qua thời kỳ mang thai sẽ khiến chứng đau cơ xơ hóa trở nên tồi tệ hơn trong vòng sáu tháng đầu sau khi sinh. Đến lúc đó, bạn đã có thể tiếp tục dùng bất kỳ loại thuốc nào để kiểm soát các triệu chứng. Tuy nhiên, bạn sẽ tiếp tục yêu cầu sự hỗ trợ của bạn đời và gia đình, bạn bè, giống như tất cả các bà mẹ đều làm.

Tài liệu tham khảo:

• Conversano C, et al. (2019). Potentially traumatic events, post-trauma stress disorder and post-traumatic stress spectrum in patients with fibromyalgia.
  ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29745889
• Karns M, et al. (n.d.). Fibromyalgia fixes: Treatments worth trying.
  arthritis.org/about-arthritis/types/fibromyalgia/articles/fibromyalgia-treatments.php

Zioni, T., Buskila, D., Aricha-Tamir, B., Wiznitzer, A., Sheiner, E. (2011). Kết quả mang thai ở bệnh nhân bị hội chứng đau cơ xơ hóa. Tạp chí