Các nguyên nhân gây viêm loét sinh dục

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa II Trần Thị Mai Hương - Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Có nhiều nguyên nhân gây viêm loét sinh dục, trong đó chủ yếu là các tác nhân nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục.

Hội chứng loét sinh dục có thể gặp ở cả nam và nữ. Đây là tình trạng có các viêm loét bộ phận sinh dục nữ hoặc nam, hậu môn gây nên bởi các tác nhân nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục. Ở nam dễ phát hiện viêm loét bộ phận sinh dục nam còn ở nữ thường được phát hiện qua triệu chứng đau rát tự nhiên hoặc đau rát khi đi tiểu.

Mô hình bệnh loét sinh dục thay đổi theo các khu vực khác nhau trên thế giới trong đó herpes sinh dục, giang mai và hạ cam là những bệnh hay gây ra loét.

Tác nhân gây loét sinh dục thường gặp:

• Xoắn khuẩn giang mai gây bệnh giang mai.
• Trực khuẩn hạ cam gây bệnh hạ cam: Hạ cam là một bệnh cấp tính, lây truyền qua đường tình dục và có thời gian ủ bệnh ngắn 2-5 ngày. Biểu hiện đặc trưng của bệnh là một vết loét đau nơi vi khuẩn xâm nhập - thường là sinh dục ngoài và gây viêm hạch bẹn mủ.
• Virus herpes (Herpes Simplex Virus-HSV) có 2 loại HSV-1 và HSV-2, nhưng herpes sinh dục chủ yếu do HSV-2 gây ra.

Các triệu chứng thường gặp ở các bệnh lý gây viêm loét sinh dục như:

• Có một hay nhiều vết loét ở vùng sinh dục - hậu môn, môi, lưỡi, họng... có thể đau hoặc không đau.
• Hạch to, hạch bẹn một bên hoặc hai bên di động hoặc không, đau hoặc không đau, mưng mủ rồi vỡ gây loét hoặc không.
• Toàn trạng: Bình thường hoặc có sốt nhẹ, mệt mỏi.

Với từng bệnh lý, đặc điểm vết loét cũng có những đặc điểm khác nhau:

• Vết loét do giang mai (hay săng giang mai thời kỳ I): Là vết trợt nông, hình tròn hoặc bầu dục, ranh giới rõ ràng, không có bờ, đáy phẳng, thâm nhiễm cứng, không ngứa, không đau, không điều trị cũng sẽ tự khỏi sau 6-8 tuần, thường có một vết. Kèm theo viêm hạch vùng lân cận, thường là hạch bẹn một bên, di động, không đau, không mưng mủ.
• Vết loét do hạ cam: Thường nhiều vết loét do tự lây nhiễm (kissing ulcers). Vết loét có đáy lởm chởm, nhiều mủ, bờ nham nhở, rất đau, hạch bẹn to một bên. Sau một vài tuần hạch vỡ mủ, tạo thành ổ áp xe hoặc lỗ dò.
• Vết loét do herpes: Thường bắt đầu bằng đám mụn nước nhỏ như hạt tấm, hạt đậu xanh, cụm lại thành đám như chùm nho, sau đó dập vỡ tạo thành các vết trợt nông, mềm, bờ có nhiều cung kèm theo cảm giác rát hoặc ngứa, vết trợt tự khỏi, nhưng rất hay tái phát. Có thể sưng hạch một bên hoặc hai bên bẹn, đau, không làm mủ.

Đối với viêm loét sinh dục, nếu được điều trị đúng nguyên nhân, vết loét sẽ lành và không để lại biến chứng gì, không ảnh hưởng đến khả năng có con sau này.

Nếu không điều trị, vết loét có thể tự lành hoặc bội nhiễm thêm vi khuẩn khác, hiếm khi để lại biến chứng, riêng giang mai sẽ chuyển sang thời kỳ tiềm ẩn hoặc giang mai 3.

Đối với những bệnh có nguyên nhân sẽ có thuốc điều trị đặc hiệu, ngoài ra còn điều trị hỗ trợ như giảm đau, giảm viêm, thuốc thoa tại chỗ...

• Người bệnh cần tuân thủ đầy đủ phác đồ điều trị, đặc biệt đối với bệnh giang mai và hạ cam để đề phòng các biến chứng của bệnh và cắt đứt nguồn lây.
• Nên khám lại theo lịch hẹn của bác sĩ.
• Loét sinh dục tạo điều kiện cho HIV lây truyền dễ hơn và các nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục khác. Hạ cam, herpes sinh dục và giang mai hay gặp ở những nơi tỉ lệ lưu hành HIV cao và việc phòng chống các bệnh này là thành phần rất quan trọng của phòng chống HIV.
• Nhiễm HIV có thể làm thay đổi hình thể lâm sàng của loét sinh dục làm cho chẩn đoán bệnh chứng khó hơn. Do đó cần nhấn mạnh sự cần thiết phải điều trị sớm, đặc biệt ở những người nhiễm HIV.
• Ngoài nguy cơ nhiễm HIV, herpes sinh dục còn nguy cơ lây nhiễm cao cho thai nhi, đặc biệt ở giai đoạn chuyển dạ đẻ.
• Hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu đối với herpes sinh dục, người bệnh phải mang bệnh suốt đời và rất hay tái phát. Người bị herpes sinh dục dễ dàng làm lây nhiễm cho bạn tình cho nên việc đề phòng lây nhiễm là rất cần thiết.
• Bệnh giang mai có thể lây truyền từ mẹ sang thai qua bánh rau gây: Sảy thai, thai chết lưu, giang mai bẩm sinh...
• Tình dục an toàn và sử dụng bao cao su đúng cách và thường xuyên. Cần chú ý đối với các vết loét do herpes sinh dục, bao cao su không có tác dụng bảo vệ nếu không che phủ hết các vết loét.
• Khi được chẩn đoán mắc viêm loét sinh dục, cần thông báo cho vợ/chồng hoặc bạn tình và việc điều trị cần áp dụng cho cả bạn tình.