Bị rối loạn kinh nguyệt sau khi ngừng thuốc tránh thai

Rối loạn kinh nguyệt sau khi ngừng thuốc tránh thai là tình trạng khá thường gặp, nhất là khi ngừng sử dụng các biện pháp tránh thai bằng nội tiết tố. Trong phần lớn các trường hợp, người phụ nữ có thể mất đến 3 tháng để chu kỳ kinh nguyệt và khả năng sinh sản phục hồi trở lại bình thường. Bên cạnh đó, các nguyên nhân gây rối loạn kinh nguyệt có thể gặp phải cũng cần kịp thời điều chỉnh để nhanh chóng lấy lại khả năng mang thai.

Theo các bác sĩ sản phụ khoa, việc có kinh trễ, kinh không đều hay bị rối loạn kinh nguyệt sau khi ngừng thuốc tránh thai, nhất là thuốc tránh thai nội tiết tố là điều bình thường. Thời gian này có thể mất vài tuần hoặc đôi khi vài tháng để kinh nguyệt trở lại đều đặn như trước kia.

Theo đó, hai nguyên nhân phổ biến nhất giải thích cho hiện tượng rối loạn kinh nguyệt sau khi ngừng thuốc tránh thai, ngoài việc đã mang thai, có thể gặp phải là:

• Chậm rụng trứng trở lại

Các phương pháp ngừa thai bằng nội tiết tố, chẳng hạn như thuốc viên, que cấy, dụng cụ tử cung (vòng tránh thai) và thuốc tiêm có tác dụng tránh thai theo một số cơ chế khác nhau. Một trong những cơ chế hoạt động của chúng là làm cho khả năng rụng trứng ít hơn.

Khi người phụ nữ không còn sử dụng biện pháp tránh thai bằng nội tiết tố, sự rụng trứng thường xảy ra một lần trong mỗi chu kỳ kinh nguyệt. Nếu tinh trùng không thụ tinh với trứng, sự thay đổi nồng độ hormone sẽ kích hoạt, gây bong tróc lớp nội mạc tử cung và hình thành kinh nguyệt.

Bởi vì các phụ nữ từng sử dụng biện pháp tránh thai bằng nội tiết tố thường không rụng trứng, cơ thể sẽ đòi hỏi một khoảng thời gian để quá trình rụng trứng bình thường trở lại. Cho đến khi điều này xảy ra, người phụ nữ có thể không có kinh nguyệt tạm thời.

• Thiếu nội tiết tố

Một số phương pháp ngừa thai bằng nội tiết tố, chẳng hạn như thuốc viên kết hợp, có thể giúp điều chỉnh kinh nguyệt của phụ nữ. Điều này có nghĩa là ngay cả khi không rụng trứng, phụ nữ dùng thuốc vẫn có thể bị ra máu vào những thời điểm đều đặn trong tháng.

Các bác sĩ gọi đây là hiện tượng chảy máu khi cai thuốc, vì chỉ xảy ra khi ngừng uống thuốc tránh thai. Vì không còn thuốc trong máu, các hormone nội sinh của cơ thể phải bắt đầu tự điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt và hệ sinh sản có thể mất khoảng thời gian nhất định để cơ thể thích nghi với việc này một cách tự nhiên.

Ngoài ra, ngay cả những người có kinh nguyệt không đều trước khi bắt đầu sử dụng biện pháp tránh thai bằng nội tiết tố, sau khi ngưng thuốc, họ vẫn có thể chu kỳ kinh lặp lại là không đều.

2.1. Tác dụng phụ tạm thời

Một số phụ nữ có thể gặp phải tác dụng phụ sau khi ngừng sử dụng các thuốc tránh thai. May mắn là những biểu hiện này thường cải thiện theo thời gian:

• Ra máu âm đạo giữa các kỳ kinh.
• Căng ngực.
• Thay đổi da hoặc tóc.
• Đau đầu.

2.2. Tác dụng có lợi

Một số phụ nữ có thể thấy rằng việc ngừng sử dụng thuốc tránh thai có thể đem lại những tác dụng có lợi, đặc biệt nếu các thuốc kiểm soát sinh sản đã sử dụng mang lại những tác dụng phụ không mong muốn.

• Tăng ham muốn tình dục.
• Bớt đau đầu.
• Cải thiện tâm trạng.
• Bớt buồn nôn.

2.3. Các triệu chứng trước đây quay trở lại

Nếu từng phải sử dụng các loại thuốc tránh thai để kiểm soát các triệu chứng liên quan đến kỳ kinh, những triệu chứng đó có thể trở lại sau khi ngừng thuốc, bao gồm:

• Thống kinh.
• Kinh nguyệt không đều, đây là nguyên nhân gây rối loạn kinh nguyệt.
• Cường kinh.
• Rong kinh.
• Thay đổi tâm trạng.
• Da mụn hoặc da dầu.
• Đau nửa đầu liên quan kinh nguyệt.

Tương tự, những phụ nữ đã sử dụng thuốc tránh thai để kiểm soát các tình trạng sức khỏe nhất định có thể thấy các triệu chứng bệnh lý quay trở lại, như:

• Hội chứng tiền kinh nguyệt.
• Rối loạn khó thở tiền kinh nguyệt.
• Hội chứng buồng trứng đa nang.

Chính vì vậy, trong một số trường hợp, việc sử dụng các biện pháp tránh thai nội tiết tố vô tình cũng có thể làm trì hoãn chẩn đoán các tình trạng này, đặc biệt nếu đã bắt đầu sử dụng biện pháp tránh thai từ tuổi thiếu niên. Tuy nhiên, nếu người phụ nữ vẫn gặp các triệu chứng dai dẳng hoặc nghiêm trọng sau khi đã ngừng thuốc tránh thai, điều này có thể cho thấy một bệnh lý thực thể hơn là chức năng.

Khoảng thời gian để chu kỳ kinh nguyệt sẽ đều đặn trở lại sau khi ngừng thuốc tránh thai là khác nhau ở mỗi người, dựa trên một số yếu tố. Căng thẳng, tập thể dục, thay đổi trọng lượng cơ thể và sức khỏe tổng thể đều có thể ảnh hưởng đến thời điểm kinh nguyệt xuất hiện trở lại cũng như mức độ đều đặn.

Tuy nhiên, trong phần lớn các trường hợp, nếu không có tình trạng sức khỏe nào khác, khả năng sinh sản bình thường, bao gồm cả rụng trứng và chu kỳ kinh nguyệt đều đặn thường sẽ tái lập trở lại trong vòng 3 tháng.

Đồng thời, đối với hầu hết các phụ nữ, khả năng mang thai cũng trở lại bình thường trong khoảng thời gian 1 năm và cũng có thể sớm hơn.

Các nguyên nhân khác dẫn đến rối loạn kinh nguyệt sau khi ngừng thuốc tránh thai bao gồm:

• Đang mang thai.
• Hội chứng buồng trứng đa nang.
• Tiền mãn kinh.
• Thường xuyên căng thẳng.
• Có trọng lượng cơ thể thấp.
• Rối loạn ăn uống, chẳng hạn như chán ăn hoặc ăn vô độ.
• Có bệnh lý tuyến giáp, chẳng hạn như cường giáp.
• Rối loạn chức năng tuyến yên hoặc vùng dưới đồi.
• Suy buồng trứng sớm.
• Có một số tình trạng sức khỏe mãn tính, chẳng hạn như bệnh viêm ruột.

Hầu hết các phụ nữ sẽ có chu kỳ kinh nguyệt trở lại bình thường ngay sau khi ngừng sử dụng các biện pháp tránh thai. Do đó, họ thường không cần các can thiệp cụ thể nào để giúp cơ thể điều chỉnh trở lại. Tuy nhiên, có một số phụ nữ cần được hỗ trợ cân bằng hormone, giúp tái lập lại chu kỳ kinh nguyệt như trước kia, bao gồm:

• Quản lý căng thẳng

Chịu đựng căng thẳng kéo dài đôi khi có thể gây ra tình trạng vô kinh hoặc bị rối loạn kinh nguyệt. Nếu một người thường xuyên cảm thấy căng thẳng hoặc lo lắng, cần phải được hướng dẫn các kỹ thuật thư giãn, thậm chí tìm kiếm sự hỗ trợ từ nhà trị liệu.

• Xây dựng một chế độ ăn uống cân đối

Thay đổi chế độ ăn uống đột ngột hoặc kiêng khem quá mức có thể làm gián đoạn chu kỳ kinh nguyệt. Thay vào đó, hãy cố gắng lựa chọn một chế độ ăn uống cân bằng và vừa phải, duy trì ổn định cũng như đầy đủ các loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng. Tránh thực phẩm nhiều đường, vì theo thời gian, điều này có thể làm tăng nguy cơ kháng insulin và hình thành bệnh đái tháo đường type 2.

• Duy trì cân nặng vừa phải

Cả trọng lượng cơ thể cao hay thấp đều có thể ảnh hưởng đến các hormone sinh sản. Một chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên có thể hữu ích. Tuy nhiên, nếu người phụ nữ cảm thấy khó đạt được cân nặng lý tưởng thì có thể mắc một bệnh lý tiềm ẩn, chẳng hạn như hội chứng buồng trứng đa nang. Tương tự, nếu cảm thấy khó kiểm soát suy nghĩ về việc ăn uống, tập thể dục hoặc giảm cân, người phụ nữ có thể cần điều trị chứng rối loạn ăn uống.

• Theo dõi tình trạng nội tiết tố

Những phụ nữ đang có kế hoạch mang thai hoặc muốn theo dõi chu kỳ kinh nguyệt của mình có thể tự kiểm tra và theo dõi tại nhà với bộ công cụ dự đoán rụng trứng, theo dõi progesterone hoặc ứng dụng theo dõi các triệu chứng trong suốt chu kỳ.

Tóm lại, hiện tượng trễ kinh, không có kinh hoặc rối loạn kinh nguyệt sau khi ngừng thuốc tránh thai là điều thường thấy, đôi khi còn có thể là hệ quả do ảnh hưởng của cân nặng, sức khỏe, căng thẳng, tập thể dục và các tình trạng như hội chứng buồng trứng đa nang. Đối với hầu hết các phụ nữ, chu kỳ kinh nguyệt sẽ trở lại bình thường sau vài tuần hoặc vài tháng. Tuy nhiên, một kỳ kinh vắng mặt cũng là dấu hiệu tiềm ẩn của việc mang thai. Vì vậy, trước khi kết luận là rối loạn kinh nguyệt sau khi ngừng thuốc tránh thai, người phụ nữ nên thử thai nếu kinh nguyệt không trở lại sau 4 tuần.