Sự phát triển của trẻ ở tháng thứ 13 sau sinh

Bài viết được duyệt chuyên môn bởi Bác sĩ Nguyễn Thái Ngọc Châu - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc

Và Thạc sĩ, Bác sĩ Huỳnh Bảo Toàn - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang. Bác sĩ đã có 13 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Nhi khoa.

Ở độ tuổi tháng thứ 13, trẻ đã phát triển tốt về mặt trí tuệ và cả về mặt tình cảm. Bạn cũng có thể lo lắng về biếng ăn của trẻ, điều này hoàn toàn bình thường vì bây giờ trẻ muốn quyết định khi nào và những gì trẻ sẽ ăn. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp những thông tin hữu ích về sự phát triển của trẻ ở tháng thứ 13 sau sinh và những gì bố mẹ có thể giúp cho sự phát triển của bé.

Tháng thứ 13 sau sinh, nhà thám hiểm nhỏ của chúng ta ngày càng trở nên tò mò và tự lập hơn. Trẻ đã có thể lấy hết can đảm để tự bước đi những bước đầu tiên trên chính đôi chân của mình. Các bậc cha mẹ hay người trong giữ trẻ nên thường xuyên động viên và khích lệ trẻ để bé thấy thích thú và hào hứng hơn, thúc đẩy bé tiếp tục cố gắng tập đi và hoàn thiện các kỹ năng khác.

Hầu hết trẻ 13 tháng tuổi đã có thể cầm đồ chơi và thả chúng vào thùng đựng đồ chơi. Trẻ sẽ cảm thấy thực sự thích thú với công việc này và sẽ lặp đi lặp lại nhiều lần. Nhiều trẻ 13 tháng tuổi thậm chí đã có thể sử dụng bàn tay một cách thành thục để vẽ những nét nguệch ngoạc bằng bút chì.

Chắc chắn không cần phải lo lắng về điều này. Nếu em bé 13 tháng tuổi không thể tự đi lại mà vẫn cần phải bám vào những đồ vật khác để hỗ trợ bản thân, điều đó chỉ có nghĩa là việc trẻ tự đi bộ sẽ mất nhiều thời gian hơn. Trẻ có thể chập chững đi được vài bước khi có người khác dắt nhưng nếu không, đó cũng là điều hoàn toàn bình thường. Có những bé chưa đi được khi đã 17 hay 18 tháng tuổi hoặc thậm chí muộn hơn.

Cho dù trẻ đang bò, xáo trộn mọi đồ đạc xung quanh hay ném đồ chơi khắp nhà, điều đó cũng chứng tỏ bé đang di chuyển. Những đứa trẻ mới biết đi sẽ có thể tự đến nơi mà chúng muốn mà không cần sự hỗ trợ của người lớn. Thế giới như mở rộng ra với trẻ hơn. Điều đó thật thú vị, nhưng nó cũng đi kèm với một số nguy hiểm trẻ có thể gặp phải. Ngã hoặc va đập vào các đồ vật khác trong nhà là điều không thể tránh khỏi. Điều này khiến các bậc cha mẹ hoặc người chăm sóc trẻ cảm thấy một chút lo lắng.

Những em bé biết bò sớm thường có xu hướng tự đi được sớm hơn. Do đó nếu em bé của bạn chưa đi bộ được cũng đừng lo lắng, hãy cố gắng kiên nhẫn. Bé rồi cũng sẽ có thể tự đi lại được.

Hãy để trẻ tự mình di chuyển. Khoảng cách đi được chưa thật sự quan trọng trong trường hợp này. Đừng cố gắng áp đặt trẻ trong việc học cách đi bộ. Trẻ sẽ thích thú hơn nếu được người lớn động viên và luôn cố gắng đi xa nhất có thể. Đôi khi, bé cũng khiến chính bản thân và cha mẹ ngạc nhiên về quãng đường đã đi được.

Bé 13 tháng tuổi sẽ cảm thấy rất vui nếu được cha mẹ hỗ trợ trong việc tập đi. Cha mẹ và người thân của trẻ nên ngồi xuống, đưa 2 tay ra, mỉm cười và động viên để trẻ đi về phía mình. Mỗi lần hãy ngồi xa trẻ một chút để trẻ có thể tăng quãng đường đi được.

Khi trẻ đã đi vững, chúng có thể thích những loại đồ chơi có thể đẩy đi được. Chọn cho trẻ một chiếc xe tải đồ chơi và sắp xếp không gian trong phòng sao cho đủ rộng rãi, trẻ có thể chơi trò đẩy xe cả ngày không biết chán. Không nên sử dụng những loại xe tập đi cho trẻ. Những loại xe này rất dễ lật, vừa khiến trẻ bị thương vừa không hỗ trợ quá nhiều trong việc giúp bé tập đi.

Tương tự như việc có thể sử dụng đôi chân để đi lại, trẻ 13 tháng tuổi cũng khả năng sử dụng tay thành thục. Bé có thể tự lấy thìa để xúc thức ăn và đưa vào miệng, mặc dù những động tác chưa chính xác và khiến thức ăn vương vãi. Điều này khiến các bậc cha mẹ gặp nhiều khó khăn khi cố gắng cân bằng giữa việc để con tự do khám phá những vẫn đảm bảo chúng được cung cấp đủ chất dinh dưỡng để phát triển

Trẻ 13 tháng tuổi sau khi kiểm tra xong những món ăn trong khẩu phần có thể vui vẻ chấp nhận để bạn giúp bé đưa thức ăn vào miệng. Nếu trẻ đòi tự ăn, hãy chế biến những loại thức ăn để bé có thể tự cầm và đưa vào miệng. Bên cạnh đó cần chú ý đến những loại thực phẩm bé thích ăn và không thích ăn để có sự điều chỉnh trong chế độ ăn cho phù hợp.

Thói quen ăn uống tốt hiện nay kéo dài suốt đời vì vậy hãy nhắm đến ba bữa ăn cân bằng mỗi ngày cộng với một vài bữa ăn nhẹ lành mạnh và các loại vitamin A, vitamin C và vitamin D thông thường.

Chế độ ăn mỗi ngày của con bạn cần bao gồm thực phẩm từ 4 nhóm thực phẩm chính: thực phẩm giàu tinh bột, thực phẩm giàu protein, trái cây và rau quả, và sữa/thực phẩm từ sữa. Thực phẩm giàu tinh bột bao gồm bánh mì, gạo, mì ống và khoai tây. Mỗi bữa ăn nên chứa thức ăn từ nhóm này. Bao gồm ít nhất năm phần (khoảng 40g một loại) trái cây và rau quả khác nhau mỗi ngày. Các sản phẩm sữa bao gồm sữa, phô mai và sữa chua và con bạn nên được cung cấp 3 phần sữa mỗi ngày. Trẻ em dưới 2 tuổi phải luôn được cung cấp sữa béo và các sản phẩm từ sữa vì nhu cầu năng lượng của chúng lớn hơn.

Thực phẩm giàu protein bao gồm thịt, cá, trứng, đậu lăng, đậu và đậu phụ. Một phần của những thực phẩm này nên được cung cấp cho con bạn như là một phần của mỗi bữa ăn chính.

Cung cấp nước cho bé 13 tháng tuổi với các bữa ăn, đồ ăn nhẹ và ở giữa và tránh bất kỳ đồ uống ngọt nào. Tránh cho con bạn ăn những thực phẩm chứa nhiều đường và chất béo như khoai tây chiên giòn, kẹo, socola và bánh ngọt. Những thứ này chỉ nên thỉnh thoảng được cung cấp vì chúng có lượng calo cao nhưng cung cấp ít chất dinh dưỡng cho con nhỏ của bạn. Thực phẩm có đường cũng là nguyên nhân gây sâu răng.

Có rất nhiều điều bạn có thể làm trong những năm đầu tiên này để giúp con nhỏ của bạn phát triển mối quan hệ lành mạnh với thực phẩm, ví dụ như tránh cho chúng ăn như một phần thưởng hoặc để làm dịu. Cố gắng ngồi xuống cùng nhau như một gia đình để ăn, nếu có thể quanh bàn, thay vì ăn cùng với các hoạt động khác, chẳng hạn như xem TV.

Những đứa trẻ trong độ tuổi này thường đã có thể hiểu và bập bẹ nói được những từ đơn giản như ba, mẹ hoặc bà và một số từ khác trẻ có thể nghe thấy từ người lớn. Trẻ 13 tháng tuổi không cần vốn từ vựng quá phong phú để diễn tả những mong muốn của chúng. Khi chúng muốn đi xuống hay đi lên, chúng sẽ chỉ tay theo hướng tương ứng. Khi bé muốn được bố mẹ chú ý hơn, chúng sẽ kéo áo của bố hay mẹ. Trẻ trong độ tuổi này cũng có thể hiểu được hầu hết những từ ngữ đơn giản mà cha mẹ hay người trông giữ trẻ sử dụng hàng ngày.

Các bậc cha mẹ cũng có thể giúp trẻ 13 tháng tuổi bằng cách nói chuyện với bé nhiều nhất có thể. Dạy cho bé cách sử dụng ngôn ngữ thông qua cách chỉ ra tên của các đồ vật sử dụng hàng ngày hay tên và màu sắc của những loại trái cây hoặc rau củ được chuẩn bị cho bữa ăn hay đếm các bước cầu thang mỗi khi leo lên chúng. Tóm lại cần liên tục giao tiếp với trẻ để hỗ trợ bé phát triển tối đa kỹ năng về ngôn ngữ.

Tất cả những thứ trẻ 13 tháng tuổi khám phá, phát triển và suy nghĩ có thể khiến cơ thể bé mệt mỏi. Trẻ sẽ cần ngủ trung bình 14 tiếng mỗi ngày và 11 tiếng trong số đó nên là vào ban đêm. Điều này đồng nghĩa với việc những đứa trẻ trong độ tuổi này vẫn cần một đến hai giấc ngủ ngắn mỗi ngày để có thể sạc lại năng lượng.

Các bậc cha mẹ và người chăm sóc trẻ nên cố gắng duy trì thói quen ngủ vào mỗi khoảng thời gian cố định trong ngày kể cả khi không ở nhà. Những việc hỗ trợ cho thói quen ngủ đúng giờ của trẻ có thể là tắm, mặc đồ ngủ, đọc truyện hay ôm ấp trẻ... Những hành động này có thể khiến trẻ dễ dàng bước vào giấc ngủ. Trong một thế giới có rất nhiều điều thú vị và mới mẻ, việc dự đoán khi nào và làm thế nào hay điều gì đó sẽ xảy ra có thể giúp các bậc cha mẹ giữ an toàn cho bé trong giai đoạn này.

Di chuyển

Cho trẻ đi bộ sớm có thể đi về phía trước hoặc đi một chút trong khi nắm tay bạn, hoặc có thể tự mình bước một hoặc hai bước. Học cách tự giữ thăng bằng là một phần quan trọng của việc đi bộ, vì vậy hãy cố gắng đừng vội vã giúp khi con nhỏ của bạn ngã, trừ khi trẻ bị tổn thương. Khuyến khích trẻ tự đứng lên trên đôi chân của bé để chúng phát triển sự tự tin. Mặc dù vậy, không có gì phải vội vàng và hầu hết các em bé đều có thể làm điều này.

Các giác quan, giao tiếp và cảm xúc

Những trẻ nói chuyện sớm có thể phát âm 1 - 2 từ. Hầu hết trẻ chưa đạt được cột mốc này mặc dù giao tiếp phi ngôn ngữ của trẻ sẽ nhiều hơn - ví dụ như trẻ sẽ kéo quần áo của bạn để thu hút sự chú ý của bạn, chỉ vào những gì trẻ muốn, đẩy ra những gì trẻ không muốn, hoặc vẫy tay và hét lên với sự thất vọng cho đến khi bạn đoán chính xác. Trẻ cũng sẽ tiếp tục thử nghiệm các chuỗi âm thanh của các âm tiết khác nhau và kết hợp âm thanh với cử chỉ.

Bước sang năm thứ hai trong quá trình phát triển sau khi sinh, trẻ đã có thể chập chững bước đi trên chính đôi chân của mình. Ham muốn khám phá và tìm hiểu về thế giới cũng theo đó tăng lên. Trong giai đoạn này trẻ cũng dần phát triển những kỹ năng về ngôn ngữ, do đó các bậc cha mẹ nên dành nhiều thời gian nhất để có thể trò chuyện với bé. Thực tế là bé có thể hiểu được hầu hết những từ ngữ thông thường mà cha mẹ hay nói với chúng và phản ứng lại bằng cử chỉ cũng như nét mặt. Giấc ngủ đối với trẻ 13 tháng tuổi cũng rất quan trọng. Nó giúp trẻ có đủ năng lượng để tiếp tục phát triển về thể chất cũng như trí tuệ.

Để giúp trẻ 13 tháng tuổi phát triển trí tuệ và thể chất tốt, cha mẹ nên bổ sung cho trẻ các sản phẩm hỗ trợ có chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B giúp đáp ứng đầy đủ nhu cầu về dưỡng chất ở trẻ. Đồng thời các vitamin thiết yếu này còn hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường khả năng hấp thu dưỡng chất, giúp cải thiện tình trạng biếng ăn, giúp trẻ ăn ngon miệng, phát triển toàn diện.

Hãy thường xuyên truy cập website Vinmec.com và cập nhật những thông tin hữu ích để chăm sóc cho bé và cả gia đình nhé.

Nguồn tham khảo: babycentre.co.uk; emmasdiary.co.uk; parents.com