Sai lầm khi sơ cứu trẻ bị ngạt nước

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Bùi Thị Hà - Bác sĩ Nhi - Sơ Sinh - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Trẻ bị ngạt nước là tình trạng nguy hiểm đặc biệt là trẻ sơ sinh bị ngạt nước. Các triệu chứng điển hình của tình trạng này là trẻ bị ngừng tim ngừng phổi. Giai đoạn vàng cho cấp cứu là 5 phút đầu su khi trẻ bị ngạt nước, nếu được cấp cứu kịp thời sẽ tránh được các di chứng sau này.

Trường hợp trẻ trong tình trạng hôn mê, nên hà hơi thổi ngạt cho trẻ ngay ở dưới nước. Sau vài nhịp trẻ sẽ đáp ứng, rồi nhanh chóng đưa trẻ lên bờ. Quan sát lồng ngực của trẻ, nếu thấy di động tức là còn thở (trẻ vẫn trong tình trạng hôn mê) nên để trẻ nằm nghiêng trên mặt phẳng sau đó di chuyển nhanh đến bệnh viện. Nếu thấy lồng ngực của trẻ bất động (ngưng thở), nên tiến hành hồi sức cấp cứu ngay kết hợp với gọi cấp cứu để được hỗ trợ kịp thời.

Trường hợp trẻ tỉnh cần di chuyển lên bờ, để trẻ nằm trên mặt phẳng ở nơi khô ráo và thoáng khí. Sau đó nhanh chóng di chuyển trẻ đến trung tâm y tế gần nhất. Các bạn nhỏ trong trường hợp này đa phần sẽ giãy dụa, hoảng loạn,...vì vậy nên nhờ đến sự trợ giúp của người đã được huấn luyện đưa nạn nhân đuối nước lên bờ. Khi cấp cứu ở dưới nước cần để đầu trẻ nhô lên khỏi mặt nước kết hợp với động tác trấn tĩnh cho trẻ.

Lưu ý khi tiến hành sơ cấp cứu

• Có một người: Cần ấn tim ngoài lồng ngực từ 15-30 nhịp/phút và 2 lần thổi ngạt. Lặp đi lặp lại chu kỳ này cho đến khi tuần hoàn của nạn nhân trở lại.
• Có 2 người: Một người ấn tim, người còn lại thổi ngạt. Thực hiện đến khi bệnh nhân tỉnh hoặc cho đến khi có sự trợ giúp từ y tế.

Sau khi cấp cứu tại hiện trường có nhiều trường hợp thấy trẻ đã tỉnh lại sẽ đưa bé về nhà nghỉ ngơi, tuy nhiên điều này là không nên và vẫn cần đưa trẻ đến bệnh viện để kiểm tra xem có bị phù phổi hay không. Các dấu hiệu của phù phổi cấp như:

• Khó thở
• Đau ngực kèm theo ho
• Cơ thể mệt mỏi
• Thay đổi hành vi

Các triệu chứng này rất khó để phát hiện, đặc biệt là trẻ nhỏ. Nếu tình trạng này để lâu, không được phát hiện kịp thời tỷ lệ tử vong sẽ rất cao.

Sau khi đưa trẻ lên bờ nhiều người sẽ có thói quen dốc ngược, ấn bụng, hơ lửa hay vác trên vai,... Nhưng đây đều là những quan niệm sai lầm do 5 phút đầu là thời gian quý báu để cấp cứu, nếu làm việc này sẽ gây tốn thời gian và không hiệu quả. Ngoài ra nước ở trong phổi chỉ cần sơ cấp cứu đã có thể tống ra ngoài và khi trẻ tỉnh lại.

Di chứng chứng của trẻ bị ngạt điển hình nhất là chết tế bào não nguyên nhân do thiếu oxy kéo dài. Để tránh tình trạng này xảy ra bạn không ép tim, thổi ngạt khi đang di chuyển nạn nhân đến bệnh viện. Chính vì vậy nên cấp cứu thổi ngạt khi đã đưa nạn nhân lên bờ và đặt ở nơi thoáng khí.

• Không nên để trẻ chơi đùa gần sông, hồ, kênh, rạch
• Không để trẻ nhỏ ở nhà một mình
• Không nên để các bệnh nhân động kinh đi bơi
• Nên cho trẻ tham gia các khóa học bơi từ sớm
• Không nên đột ngột nhảy xuống nước lạnh. Việc làm này dễ gây chuột rút đặc biệt là vào những ngày nắng nóng
• Trước khi bơi nên vận động trước, cho cơ thể quen dần với nhiệt độ của nước (nhúng tay, chân và cuối cùng là thân mình) để tránh trường hợp sốc nhiệt
• Không nên ăn no hay sử dụng đồ uống có cồn trước khi xuống nước
• Trẻ nhỏ khi đi bơi cần có sự giám sát của người lớn
• Các lu, vại. thùng nước trong nhà cần được đậy kín

Trong những ngày hè nắng nóng các gia đình có xu hướng đi du lịch nhiều hơn, trẻ em ở miền quê cũng hay có thói quen tắm sông, ao, hồ,... Chính vì vậy, số lượng các ca đuối nước trong những ngày này là cao hơn bình thường. Ngoài việc thường xuyên để ý đến trẻ nhỏ, các bậc phụ huynh nên trang bị cho các bé kiến thức để tự bảo vệ mình.