Chọn thức ăn công thức cho trẻ

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Phan Ngọc Hải - Bác sĩ Nhi - Sơ sinh - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Trong những năm gần đây, các mặt hàng sữa ngày càng phong phú và đa dạng. Với sự góp mặt của hầu hết các công ty sữa lớn trên thế giới và hàng trăm nhãn hiệu khác nhau phục vụ cho nhiều nhu cầu đa dạng của trẻ. Điều này khiến không ít các bà mẹ cảm thấy lúng túng trong việc lựa chọn loại sữa bột phù hợp với khả năng hấp thụ của trẻ cũng như tài chính của gia đình.

Mặc dù sữa mẹ được xem là nguồn dinh dưỡng tự nhiên tốt nhất cho trẻ nhưng vì một số lý do nào đó mà nhiều mẹ không thể cho con bú.

Nhằm tạo điều kiện cho sự phát triển tối ưu cho trẻ, các nhà khoa học và các chuyên gia y tế đã mất rất nhiều công sức để tạo ra các sản phẩm sữa công thức có hương vị và hàm lượng dinh dưỡng gần giống với sữa mẹ nhất.

Hầu hết các công thức được làm từ sữa bò hoặc đậu nành. Ngoài ra còn có các loại sữa công thức chuyên biệt dành cho trẻ dị ứng với sữa hoặc protein đậu nành, và cho trẻ sinh non hoặc nhẹ cân. Dù bạn chọn bất kỳ loại sữa công thức nào, trẻ cũng nên được bổ sung sắt để ngăn ngừa tình trạng thiếu máu.

Nhìn chung các loại sữa công thức được phân loại chủ yếu dựa vào loại protein và loại đường có trong sữa.

Thành phần protein sữa bò, chất béo được điều chỉnh và bổ sung thêm vi chất dinh dưỡng và khoáng chất như DHA, ARA... nhằm phù hợp với từng lứa tuổi.

Quyết định sử dụng loại sữa công thức nào cho trẻ cần dựa trên các tiêu chí chính gồm sức khỏe của trẻ, độ tuổi, nhu cầu dinh dưỡng và giá cả.

Mẹ cần lưu ý những điều quan trọng sau đây trước khi quyết định chọn một loại sữa công thức nào cho trẻ:

• Sữa công thức dành cho trẻ dưới 1 tuổi: có rất nhiều loại sữa dành cho trẻ dưới 1 tuổi. Trong những năm đầu đời, đây là độ tuổi cần nguồn dinh dưỡng cao để phát triển tốt nhất. Vì vậy, cần dựa vào cân nặng và sức khỏe của trẻ. Nếu là trẻ sinh non hoặc cân nặng không đủ chuẩn, mẹ nên lựa chọn những loại sữa chứa vitamin, protein và khoáng chất phù hợp với trẻ sinh non. Những loại sữa này cung cấp cho trẻ nguồn năng lượng cao hơn so với sữa bình thường.
• Sữa công thức dành cho trẻ dưới 6 tháng tuổi: Những loại sữa dành cho trẻ dưới 6 tháng tuổi là những loại dễ tiêu hóa và có tỉ lệ canxi/photpho là 2:1. Đây là tỷ lệ tối ưu cho trẻ nhỏ và giúp trẻ có khả năng hấp thụ canxi. Ngoài ra, sữa công thức nhóm này hoàn toàn có thể cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng khi trẻ bú được 1500ml/cân nặng/ ngày.

• Sữa dành cho trẻ từ 6 đến 12 tháng tuổi: trẻ sau 6 tháng tuổi cần có một chế độ ăn dặm đa dạng với đầy đủ 4 nhóm thực phẩm gồm chất béo, tinh bột, đạm, rau, củ quả. Cân nặng của trẻ không còn phụ thuộc hoàn toàn vào sữa như trước 6 tháng nữa. Chính vì vậy, lượng sữa bé ăn hàng ngày có thể trung bình từ 500-1000ml/ngày, tùy thuộc vào cân nặng và khả năng ăn dặm của trẻ tăng lên theo từng tháng.
• Sữa dành cho trẻ trên 1 tuổi: Những dòng sữa này có thể được chia thành sữa dành cho trẻ trên 3 tuổi và 6 tuổi, tùy theo nhu cầu ưu tiên chất dinh dưỡng theo lứa tuổi như cần nhiều canxi hơn, nhiều chất giúp tăng cường chống nhiễm khuẩn hơn... Tuy nhiên, nhìn chung sữa cho trẻ trên 1 tuổi không có quá nhiều sự khác biệt. Ở độ tuổi này, trẻ cần ăn các nguồn thực phẩm phong phú để nhận được dinh dưỡng từ thức ăn hơn là sữa. Vì vậy, mẹ chỉ cần chọn loại sữa bé thích uống, phù hợp với khả năng tiêu hóa của trẻ hoặc chuyển sang cho trẻ uống các loại sữa khác như sữa tươi, sữa đậu nành, sữa hạt. Trung bình, trẻ trong độ tuổi này cần ít nhất 300-500ml/ ngày nhưng không nên cho trẻ uống quá nhiều.

Sữa công thức dành cho trẻ có nhu cầu đặc biệt:

• Sữa không có đường lactose: loại sữa này thường dùng cho trẻ có ruột bị kích thích, đầy hơi, tiêu lỏng do nhạy cảm với đường lactose. Dựa vào nguồn đạm có trong sữa, nhóm này được phân làm 2 loại chính là nhóm sữa có gốc động vật và các loại sữa có gốc thực vật
• Sữa thủy phân: là loại sữa không chứa đường lactose và protein sữa bò đã bị thủy phân nên dễ tiêu hóa, được dùng cho trẻ bị dị ứng sữa bò. Ngoài ra, loại sữa này có thể dùng cho trẻ từ sơ sinh vốn bị rối loạn tiêu hóa, ăn uống dễ bị tiêu chảy, không dung nạp được thức ăn do tiêu chảy kéo dài, suy dinh dưỡng... Do đó, nếu trẻ bị dị ứng với sữa bò thì mẹ nên chọn sữa đậu nành hoặc sữa thủy phân dành cho trẻ.
• Sữa dành cho trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản: Một số loại sữa công thức có thể bổ sung thêm tinh bột gạo hoặc bổ sung thêm chất gôm thiên nhiên có đặc tính làm đặc sữa, giúp trẻ giảm nôn trớ và là môi trường nuôi dưỡng các vi khuẩn có ích trong ruột, làm tăng thể tích độ dẻo của phân, ngăn ngừa táo bón và các cơn co thắt.

Các loại sữa công thức được thiết kế dành riêng cho trẻ từng giai đoạn. Các loại sữa công thức dành cho trẻ ăn dặm chứa nhiều canxi, sắt, protein và calo hơn sữa công thức dành cho trẻ sơ sinh.

Các bác sĩ khuyến khích cha mẹ nên cho trẻ ăn thức ăn đặc (ngũ cốc, thịt xay nhuyễn, trái cây và rau) cho trẻ từ 6 tháng thay vì cho trẻ ăn sữa công thức.

Tuy nhiên, nó phụ thuộc vào thể trạng của từng đứa trẻ. Những trẻ bị dị ứng thực phẩm, những trẻ rất nhạy cảm với các loại thực phẩm khác nhau và những trẻ có tiền sử tăng trưởng kém nên sử dụng sữa công thức. Tham khảo với bác sĩ về những gì tốt nhất cho con bạn.

Các chuyên gia khuyến cáo rằng nếu bạn có ý định bổ sung thêm sữa công thức cho trẻ, nên bổ sung khi trẻ được 4 tuần tuổi. Lúc bấy giờ, bạn đã tạo thói quen trong việc cho trẻ bú, tuy nhiên, ban đầu trẻ có thể vẫn còn lạ lẫm với núm vú mới.

Nếu bạn đang có ý định sử dụng sữa công thức làm thức ăn cho trẻ nhưng không muốn ảnh hưởng đến nguồn sữa mẹ hiện tại, đừng cho trẻ uống nhiều hơn một bình sữa trong 24 giờ.

Nếu không, việc tiết sữa của bạn có thể bị giảm xuống. Nếu bạn sắp đi làm trở lại và dự định nhờ người chăm sóc cho trẻ uống sữa công thức khi bạn đi vắng và trẻ bú mẹ khi bạn ở nhà, hãy giúp trẻ làm quen với bú bình bằng cách cứ 3 đến 4 ngày lại cho trẻ bú bình một lần.

Để trẻ khỏe mạnh, phát triển tốt cần có một chế độ dinh dưỡng đảm bảo về số lượng và cân đối chất lượng. Nếu trẻ không được cung cấp các chất dinh dưỡng đầy đủ và cân đối sẽ dẫn đến những bệnh thừa hoặc thiếu chất dinh dưỡng ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển toàn diện của trẻ cả về thể chất, tâm thần và vận động.

Trẻ 7 tháng tuổi cần 5mg kẽm nguyên tố/ngày để trẻ ăn ngon, đạt chiều cao và cân nặng đúng chuẩn và vượt chuẩn. Kẽm đóng vai trò tác động đến hầu hết các quá trình sinh học diễn ra trong cơ thể, đặc biệt là quá trình phân giải tổng hợp axit nucleic, protein... Các cơ quan trong cơ thể khi thiếu kẽm có thể dẫn đến một số bệnh lý như rối loạn thần kinh, dễ sinh cáu gắt,... Vì vậy cha mẹ cần tìm hiểu về Vai trò của kẽm và hướng dẫn bổ sung kẽm hợp lý cho bé.

Ngoài kẽm, cha mẹ cũng cần bổ sung cho trẻ các vitamin và khoáng chất quan trọng khác như lysine, crom, vitamin nhóm B,... giúp con ăn ngon, có hệ miễn dịch tốt, tăng cường đề kháng để ít ốm vặt.

Bài viết tham khảo nguồn: babycenter.com