Hướng dẫn theo dõi nhịp thở phát hiện viêm phổi

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Nam Phong - Bác sĩ Nhi - Khoa Nhi - Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc

Biết cách đếm nhịp thở có thể giúp phát hiện viêm phổi một cách nhanh chóng, chính xác để có phương án điều trị, can thiệp kịp thời, đề phòng biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra. Đặc biệt là với đối tượng trẻ sơ sinh thường có sự hít vào thở ra theo chu kỳ thì việc theo dõi nhịp thở của trẻ phát hiện viêm phổi là rất cần thiết.

Đối với trẻ sơ sinh, biểu hiện thở nhanh chính là dấu hiệu sớm nhất cảnh báo bệnh viêm phổi. Nhiều trường hợp, trẻ có thể ngừng thở lâu hơn 5 giây cũng không có gì đáng lo ngại, hiện tượng này là bình thường và có thay đổi khi trẻ lớn dần.

Nhịp thở bình thường của trẻ sơ sinh dưới 1 tháng tuổi trung bình khoảng 40 – 60 lần/phút và trẻ dưới 6 tháng tuổi là khoảng 35 – 40 lần/phút. Tương tự, các bậc phụ huynh có thể theo dõi nhịp thở bình thường hay bất thường của con thông qua các chỉ số nhịp thở sau:

• Trẻ < 2 tháng tuổi: Nhịp thở > 60 lần/phút;
• Trẻ từ 2 tháng – 11 tháng tuổi: Nhịp thở > 50 lần/phút;
• Trẻ từ 12 tháng tuổi – 60 tháng tuổi: Nhịp thở > 40 lần/phút.

Ngoài nhịp thở của trẻ, nếu trẻ có những triệu chứng như ho, sốt nhẹ, rút lõm lồng ngực khi hít vào, cơ thể tím tái, thở mệt, thở khò khè hay thở rít, ngủ li bì khó đánh thức hay thở rít... thì rất có khả năng trẻ đã mắc phải bệnh viêm phổi, cần thăm khám sớm để có biện pháp điều trị kịp thời.

Các bậc phụ huynh có thể theo dõi nhịp thở của trẻ giúp phát hiện viêm phổi bằng cách:

• Nghe: Mẹ có thể đặt tai của mình lên cạnh miệng và mũi của trẻ rồi lắng nghe âm thanh của bé khi thở ra, hít vào;
• Nhìn: Nhân lúc trẻ nằm yên lặng, không quấy khóc, mẹ có thể ôm con vào trong lòng rồi sau đó vén áo trẻ lên quá phần ngực, quan sát vị trí bụng và ngực của trẻ rồi bắt đầu đếm trong vòng 1 phút, mỗi lần hít và thở ra là một nhịp, thực hiện đếm lại khoảng 3 lần;
• Cảm giác: Mẹ có thể áp má của mình vào bên cạnh miệng và mũi của trẻ để cảm nhận hơi thở và nhận biết trẻ có bị viêm phổi hay không.

Trẻ em là đối tượng rất dễ mắc phải bệnh viêm phổi, đặc biệt là với trẻ dưới 3 tháng tuổi nên việc chăm sóc và điều trị sẽ gặp khó khăn hơn so với người trưởng thành.

Khi trẻ có dấu hiệu viêm phổi, cha mẹ tuyệt đối không được tự ý mua thuốc điều trị cho trẻ tại nhà mà phải đưa trẻ tới bệnh viện hoặc cơ sở y tế uy tín để bác sĩ chuyên khoa thăm khám và có phương án điều trị phù hợp. Trong một vài trường hợp, trẻ mắc bệnh viêm phổi không nhất thiết phải nhập viện mà vẫn có thể được bác sĩ chỉ định điều trị tại nhà. Tuy nhiên, việc cho trẻ sử dụng thuốc như thế nào thì cha mẹ cần phải hết sức lưu ý, nhận biết đúng dạng thuốc, cho trẻ uống đúng liều lượng và số lần uống trong ngày.

Ngoài ra, khi điều trị các dấu hiệu viêm phổi kèm theo như thở khò khè, sốt... thì cần cho trẻ ăn uống đủ chất, bú đều đặn để giúp tăng cường sức đề kháng và trẻ nhanh chóng khỏi bệnh, đồng thời có thể thực hiện thông mũi cho trẻ bằng nước muối sinh lý nhỏ mũi hàng ngày để trẻ có thể bú, ăn dễ dàng hơn.

Tóm lại, viêm phổi ở trẻ là bệnh lý khá phổ biến, nếu điều trị chậm trễ thì nguy cơ xảy ra biến chứng nguy hiểm đến tính mạng sẽ rất cao. Chính vì thế, khi theo dõi nhịp thở ở trẻ mà thấy xuất hiện các dấu hiệu bất thường, cần nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện để được các bác sĩ tiến hành thăm khám, chẩn đoán chính xác và có biện pháp điều trị kịp thời.

Trẻ em ở bất kỳ giai đoạn nào cũng rất dễ mắc phải bệnh lý viêm phổi. Vì vậy, cha mẹ nên bổ sung thêm một số thực phẩm hỗ trợ có chứa thành phần lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B,... giúp đáp ứng đầy đủ nhu cầu về dưỡng chất, đồng thời hỗ trợ hệ miễn dịch, tăng cường sức đề kháng, giảm nguy cơ mắc các bệnh viêm đường hô hấp trên, viêm phế quản, viêm phổi, cảm cúm ở trẻ.

Hãy thường xuyên truy cập website Vinmec.com và cập nhật những thông tin hữu ích để chăm sóc cho bé và cả gia đình nhé.

Xem thêm: Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị viêm phổi

Nguồn tham khảo: Tài liệu của Hội Tim mạch học Việt Nam