Nhận biết và phòng ngừa thiếu vitamin K

Bài viết được viết bởi TS, BS Phan Nguyễn Thanh Bình, Khoa Nhi - Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Vitamin K gồm phylloquinone- vitamin K1 nguồn gốc tự nhiên trong thực phẩm thực vật, menaquinone-vitamin K2 có nguồn gốc từ các thực phẩm tự nhiên động vật , được sản xuất bởi các vi khuẩn ở ruột già và chất tổng hợp menadione -vitamin K3. Vitamin K được thẩm thấu vào máu và đưa tới gan để tổng hợp prothrombin tham gia vào quá trình đông máu, và một số chất khác.

Vitamin K có chức năng tham gia quá trình đông máu và tăng khả năng gắn canxi vào xương đối với hệ xương, cơ và thận.

Biểu hiện chính của thiếu vitamin K là thời gian đông máu kéo dài và chứng chảy máu. Thiếu vitamin K ở trẻ 0-6 tháng gây nguy hiểm tính mạng do nguy cơ bị xuất huyết não màng não.

Đối tượng nguy cơ: người không có khả năng hấp thu chất béo và sử dụng kháng sinh đường uống có nguy cơ thiếu vitamin K.

Ngộ độc vitamin K chỉ xảy ra do dùng thuốc, truyền nhiều menadione tổng hợp để dự phòng thiếu vitamin K có thể gây độc cho gan.

Không xảy ra ngộ độc vitamin K do chế độ ăn thừa vitamin K, ngay cả vượt gấp 50 lần nhu cầu mỗi ngày vẫn không bị ngộ độc.

Nhu cầu về vitamin K thấp và tăng dần theo tuổi.

• 0-6 tháng: 4 microgram (μg)
• 6 -12 tháng: 7μg
• 1-2 tuổi: 60 μg
• 3-5 tuổi: 70μg
• 6- 7 tuổi: 85μg
• 8-9 tuổi: 100μg
• 10-11 tuổi: 120μg
• 12-14 tuổi: 150μg
• 15-17 tuổi: 160μg
• Từ 18 tuổi trở lên: 150μg

Nồng độ vitamin K trong sữa mẹ thấp. Vì vậy ở trẻ sơ sinh chỉ bú mẹ đơn thuần cần được bổ sung vitamin K dự phòng ngay sau sinh với liều 1 mg/kg cân nặng.

Vitamin K có nhiều trong rau xanh, đậu hủ, sữa bò, thịt, trứng và trái cây. Chỉ cần ăn một lượng nhỏ các loại thức ăn trên mỗi ngày là đủ nhu cầu về vitamin K. Vì vậy trẻ sơ sinh có bú dặm thêm sữa bò hoặc đã bắt đầu ăn dặm thì sẽ không có nguy cơ bị thiếu vitamin K trừ khi trẻ có tình trạng tiêu chảy kéo dài, bị bệnh lý tắc mật, dùng kháng sinh kéo dài hoặc có dùng một số thuốc chống đông như Dicumarol, aspirin. Ở những trường hợp này trẻ cần được bổ sung:

• Các loại trực khuẩn sống ở đường ruột như Lactomin, Subtyl, Biolactyl...,
• Vitamin K 1mg
• Và ăn thức ăn giàu vitamin K

Các loại rau giàu vitamin K:

5.1 Nhu cầu

Năng lượng: 1350 kcal

Đạm: 35 g

Vitamin K: 60 μg

Trẻ ăn 3 bữa chính, 3 bữa phụ và bổ sung thêm sữa công thức (nếu trẻ đã hết bú mẹ).

5.2 Thực đơn

• Bữa sáng:

+ Cháo thịt 1 chén (180 kcal)

(Gạo 30 g, thịt nạc 20g, rau bó xôi 20 g, mè trắng 2g, dầu mè 3 g)

+ Đậu hủ bọc bột chiên, ăn với nước xốt (100 kcal)

(Đậu hủ loại mềm 1/5 miếng=80g, bột năng)

• Bữa phụ: Bánh flan 1 cái (90 kcal)
• Bữa trưa:

+ Cháo trắng 3/4 chén (80 kcal)

+ Trứng gà hấp (145 kcal)

(Thịt gà 50g, hành tây 10g, trứng 1 cái, dầu mè 3 g hay 1 muỗng cà phê trộn đều với 1 muỗng xì dầu, sữa 100 ml)

• Bữa phụ: Sữa 200 ml
• Bữa chiều:

+ Cháo tôm 1 chén (180 kcal)

(Gạo 30 g, thịt lột vỏ 20g, bí đỏ 20 g, dầu mè 3 g)

+ Yaourt 1 hủ 100 ml

• Buổi tối: Soup măng cua 1 chén (115 kcal)

(Bột năng 10 g, nước xương gà hầm 150 ml, nạc cua luộc 20g, măng tây xé nhỏ 10g, dầu 1 muỗng cà phê 3g)

• Đêm: 200 ml sữa

Thực đơn: năng lượng 1350 kcal, 130 μg vitamin K

Bạn không nên tự ý bổ sung vitamin K cho trẻ, tránh trường hợp dư thừa gây tổn hại đến sức khỏe bé. Bạn nên đưa bé đến cơ sở y tế khám để được bác sĩ chuyên khoa tư vấn. Để bảo vệ sức khỏe của trẻ, bạn nên cho bé khám sức khỏe định kỳ thường xuyên để chủ động tầm soát. Hiện nay, Vinmec đang cung cấp chương trình khám sức khỏe tổng quát trẻ em. Trong gói khám sức khỏe, bé yêu của bạn sẽ được khám toàn diện, từ mắt, răng miệng, huyết áp, cân nặng đến làm các xét nghiệm cần thiết, kết hợp với chẩn đoán bằng hình ảnh. Gói khám giúp bạn kiểm tra tổng thể sức khỏe cho bé, sàng lọc triệu chứng để sớm phát hiện và điều trị nếu cần.