Lập chế độ ăn cho bệnh nhân tăng huyết áp thai kỳ

Tăng huyết áp thai kỳ là một trong các tai biến sản khoa nguy hiểm, đây là nguyên nhân thứ hai sau băng huyết gây tử vong cho người mẹ. Vì thế, thai phụ cần được thăm khám và điều trị sớm bằng cách thiết lập chế độ ăn bệnh nhân tăng huyết áp thai kỳ phù hợp.

Tăng huyết áp thai kỳ là tình trạng huyết áp của mẹ bầu tăng cao trong thời gian mang thai. Theo đó, trị số huyết áp tâm thu (HATT) ≥ 140 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương (HATTr) ≥ 90 mmHg.

Tăng huyết áp thai kỳ gồm các thể lâm sàng sau:

• Tăng huyết áp mạn tính: Tăng huyết áp mãn tính thường xuất hiện trước tuần thứ 20 của thai kỳ và kéo dài hơn 42 ngày sau khi sinh nở.
• Tăng huyết áp thai kỳ: Xuất hiện sau tuần thứ 20 của thai kỳ và có thể hồi phục trong vòng 42 ngày sau sinh.
• Tiền sản giật: Tăng huyết áp do thai với tiểu đạm ý nghĩa [> 0,3 g/24 giờ hoặc tỉ số albumin:creatinin niệu (ACR) ≥ 30 mg/mmol].
• Tăng huyết áp mạn tính và tăng huyết áp thai kỳ kèm tiểu đạm.

Tăng huyết áp không phân loại được trước sinh: thuật ngữ này được sử dụng khi huyết áp được đo lần đầu sau tuần thứ 20 của thai kỳ và tăng huyết áp được chẩn đoán xác định; bệnh nhân cần được đánh giá lại sau 42 ngày hậu sản. Theo đó, triệu chứng tăng huyết áp thai kỳ ở mỗi sản phụ sẽ khác nhau, có trường hợp bệnh nhân bị tăng huyết áp thai kỳ nhưng không có triệu chứng. Một số các triệu chứng báo hiệu bệnh như sau: Cao huyết áp, có protein trong nước tiểu, phù, tăng cân đột ngột, thay đổi thị giác, buồn nôn ói mửa, đau bụng bên phải hoặc đau quanh dạ dày, đi tiểu một lượng nhỏ, thay đổi xét nghiệm chức năng gan hoặc thận.

Tăng huyết áp là 1 trong 5 tai biến sản khoa thường gặp, bệnh là nguyên nhân tử vong cho người mẹ khi sinh đứng thứ hai sau băng huyết sau sinh. Do đó, bệnh lý tăng huyết áp ở phụ nữ mang thai cần được phát hiện sớm và can thiệp để giảm tỷ lệ tử vong, biến chứng bệnh tật cho cả mẹ và thai nhi.

Một số biến chứng tăng huyết áp thai kỳ xảy ra cho mẹ và thai nhi như sau:

• Đối với mẹ: Tăng nguy cơ tai biến mạch máu não, phù phổi cấp, suy thận, suy gan, nhau bong non, tử vong
• Đối với con: Thai chết trong tử cung, sinh non và thai kém phát triển.

Để hạn chế tối đa biến chứng tăng huyết áp trong thai kỳ thì trước khi lên kế hoạch mang thai, bạn nên khám sức khỏe tiền hôn nhân để sớm phát hiện các tiền sử bệnh lý về huyết áp cùng một số các căn bệnh khác để có một thai kỳ hoàn toàn khỏe mạnh. Đặc biệt với người có tiền sử rối loạn tăng huyết áp nên cần tìm hiểu kĩ các kiến thức về y tế, chế độ dinh dưỡng phù hợp với điều kiện sức khỏe và bệnh lý tăng huyết áp của bản thân.

Nếu trong quá trình mang thai, các sản phụ nên thăm khám tại các trung tâm y tế, bệnh viện có uy tín chuyên khoa sản để được theo dõi. Trong một số trường hợp có chuyển biến xấu, bệnh nhân cần nhanh chóng nhập viện để bảo vệ sức khỏe của mẹ và thai nhi.

Ngoài việc tuân thủ theo dõi theo sự chỉ dẫn của các bác sĩ thì việc lập chế độ ăn bệnh nhân tăng huyết áp thai kỳ cũng rất quan trọng. Theo đó, để hạn chế tối đa nguy cơ biến chứng tăng huyết áp thai kỳ cho cả mẹ và thai nhi, mẹ bầu cần lưu ý trong chế độ ăn như sau:

3.1. Một số thực phẩm bệnh nhân tăng huyết áp thai kỳ nên ăn

Mẹ bầu khi được chẩn đoán tăng huyết áp thai kỳ cần chú ý nên hạn chế ăn muối, ước lượng khoảng 6g/ngày (Natri ≤ 2000mg/ngày). Nếu được chẩn đoán phù và suy tim thì giảm muối ăn từ 2-4g/ngày. Mặt khác, thai phụ nên ăn thực phẩm có chứa đạm có nguồn gốc từ thực vật như đậu tương và các sản phẩm từ đậu tương, thịt nạc cá và trứng...

Ngoài ra, trong chế độ ăn cho bệnh nhân tăng huyết áp thai kỳ còn có các thực phẩm chứa chất bột đường như hạt ngũ cốc, khoai và bột mì... Bên cạnh đó, nên ăn thực phẩm chứa chất béo có nguồn gốc từ thực vật như, dầu hạt cải, dầu phộng, dầu mè, dầu olive, dầu đậu nành.

3.2. Thực phẩm bệnh nhân tăng huyết áp thai kỳ cần tránh

Để bệnh tăng huyết áp thai kỳ không trở thành nỗi lo quá lớn, các thai phụ có thể kiểm soát bằng chế độ ăn uống phù hợp và duy trì lối sống lành mạnh. Một số thực phẩm bệnh nhân tăng huyết áp thai kỳ cần tránh như sau:

• Giảm sử dụng các thực phẩm chứa nhiều chất ngọt đường như bánh kẹo, trái cây ngọt, kem,...
• Giảm thực đơn chứa đồ mặn và thực phẩm chế biến sẵn có nhiều muối như các loại cá khô, thịt nguội, dưa muối chua, cà muối...

• Giảm sử dụng các thực phẩm nhiều chất béo có nguồn gốc từ động vật như thức ăn nhanh, nội tạng động vật như tim gan thận và các thực phẩm chiên xào chứa nhiều dầu mỡ.

Ngoài ra, các thai phụ cần hạn chế uống rượu, nước ngọt, cà phê, chè đặc hay một số chất kích thích không tốt cho sức khỏe.

Trước khi chuẩn bị làm mẹ, những người bị rối loạn tăng huyết áp nên tìm hiểu kĩ các kiến thức về y tế, chế độ dinh dưỡng phù hợp với điều kiện sức khỏe và bệnh lý của bản thân. Bên cạnh đó, cần thường xuyên thăm khám tại các cơ sở y tế, bệnh viện có uy tín để được theo dõi và tư vấn. Nếu xuất hiện những triệu chứng khác thường hoặc bệnh lý chuyển biến xấu thì phải nhanh chóng nhập viện để có chế độ điều trị tích cực.