Đồ hộp: Tốt hay xấu?

Thực phẩm đóng hộp thì thường được cho là có chứa ít chất dinh dưỡng hơn thực phẩm tươi sống hoặc đông lạnh. Một số người cho rằng đồ hộp chứa các thành phần có hại và nên tránh. Những người khác còn nói rằng thực phẩm đóng hộp có thể là một phần của chế độ ăn uống lành mạnh. Vậy đồ hộp tốt hay xấu ? Bài viết sau đây sẽ giải thích mọi thứ mà bạn cần biết về thực phẩm đóng hộp.

Đóng hộp là một phương pháp bảo quản thực phẩm trong khoảng thời gian dài bằng cách đóng gói chúng trong hộp kín. Thức ăn đóng hộp lần đầu tiên được phát triển vào cuối thế kỷ 18 như một cách để cung cấp nguồn lương thực ổn định cho binh lính và thủy thủ trong chiến tranh. Quá trình đóng hộp có thể thay đổi một chút tùy theo sản phẩm, nhưng sẽ có ba bước chính. Bao gồm các công đoạn:

1. Chế biến: Thực phẩm được gọt vỏ, thái lát, băm nhỏ, hầm, rút ​​xương, bỏ vỏ hoặc nấu chín.
2. Đóng hộp. Thức ăn đã chế biến được đóng hộp kín.
3. Tiệt trùng. Đồ hộp được làm nóng dùng để tiêu diệt vi khuẩn có hại và ngăn ngừa sự hư hỏng.

Điều này cho phép thực phẩm được bảo quản ổn định và an toàn để ăn trong 1 – 5 năm hoặc thậm chí là lâu hơn. Thực phẩm đóng hộp thông thường gồm có: Trái cây, rau, đậu, súp, thịt và hải sản.

Thực phẩm đóng hộp thường được cho là ít dinh dưỡng hơn là thực phẩm tươi sống hoặc đông lạnh, nhưng nghiên cứu cho thấy điều này không phải lúc nào cũng đúng. Trên thực tế, việc đóng hộp có thể bảo quản hầu hết các chất dinh dưỡng của thực phẩm. Protein, carbs và chất béo cũng không bị ảnh hưởng bởi quá trình này. Hầu hết các khoáng chất và vitamin tan trong chất béo như vitamin A, vitamin D, vitamin E và vitamin K cũng được giữ lại trong thực phẩm. Do đó, các nghiên cứu cho thấy rằng thực phẩm chứa nhiều chất dinh dưỡng nhất định sẽ duy trì mức dinh dưỡng cao sau khi được đóng hộp.

Tuy nhiên, vì việc đóng hộp thực phẩm có giai đoạn gia nhiệt để bảo quản nên các vitamin tan trong nước như vitamin C và vitamin B có thể bị hỏng. Các vitamin này nói chung rất nhạy cảm với nhiệt và không khí, vì thế mà chúng cũng có thể bị mất trong quá trình chế biến, nấu nướng và bảo quản thông thường được sử dụng tại nhà của bạn.

Tuy nhiên, trong khi quá trình đóng hộp có thể làm hỏng một số vitamin nhất định, lượng hợp chất lành mạnh khác có thể tăng lên. Ví dụ, cà chua và ngô sẽ giải phóng nhiều chất chống oxy hóa hơn khi đun nóng, làm cho các loại thực phẩm đóng hộp này trở thành nguồn chất chống oxy hóa tốt hơn.

Bên cạnh những thay đổi về mức độ dinh dưỡng cá nhân, thực phẩm đóng hộp là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất quan trọng. Trong một nghiên cứu mới đây, những người ăn 6 món đồ hộp trở lên mỗi tuần có thể hấp thụ 17 chất dinh dưỡng thiết yếu với tỷ lệ cao hơn, so với những người ăn 2 món đồ hộp trở xuống mỗi tuần.

2.1. Thực phẩm đóng hộp có giá cả phải chăng, tiện lợi và không dễ hư hỏng

Thực phẩm đóng hộp là một cách tiện lợi và thiết thực để bổ sung nhiều thực phẩm giàu dinh dưỡng hơn vào chế độ ăn uống của mỗi chúng ta. Ở nhiều nơi trên thế giới, với sự sẵn có của các loại những thực phẩm nào cũng có thể được tìm thấy trong đồ hộp ngày nay.

Ngoài ra, vì thực phẩm đóng hộp thường có thể được bảo quản an toàn trong vài năm và thường tốn ít thời gian chuẩn bị nên chúng vô cùng tiện lợi. Hơn nữa, chúng có xu hướng có giá thấp hơn các sản phẩm tươi.

Tóm lại, thực phẩm đóng hộp là một nguồn cung cấp các chất dinh dưỡng thiết yếu tiện lợi và giá cả phải chăng.

2.2. Thực phẩm đóng hộp có thể chứa một lượng nhỏ BPA

BPA (bisphenol-A) là một hóa chất thường được sử dụng trong bao bì thực phẩm, bao gồm cả đồ hộp. Các nghiên cứu cho thấy rằng BPA trong thực phẩm đóng hộp có thể di chuyển từ lớp lót của đồ hộp vào thực phẩm chứa trong đó. Một nghiên cứu đã phân tích 78 loại thực phẩm đóng hộp và tìm được BPA trong hơn 90% trong số đó. Hơn nữa, nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng ăn thực phẩm đóng hộp là nguyên nhân dẫn đến phơi nhiễm BPA.

Trong một nghiên cứu trên quy mô lớn gần đây, những người tham gia tiêu thụ 1 phần súp đóng hộp hàng ngày trong 5 ngày đã làm tăng hơn 1.000% mức BPA trong nước tiểu của họ. Mặc dù các bằng chứng còn chưa rõ ràng, nhưng một số nghiên cứu trên người đã liên kết BPA với các vấn đề sức khỏe như bệnh tim, tiểu đường loại 2 và rối loạn chức năng tình dụ của nam giới. Nếu bạn đang cố gắng giảm thiểu việc tiếp xúc với BPA, ăn nhiều đồ hộp không phải là ý tưởng tốt.

2.3. Thực phẩm đóng hộp có thể chứa vi khuẩn chết người

Mặc dù cực kỳ hiếm gặp nhưng thực phẩm đóng hộp không được chế biến đúng cách có thể chứa một loại vi khuẩn nguy hiểm là Clostridium botulinum. Tiêu thụ thực phẩm bị ô nhiễm có thể gây ngộ độc thịt, một căn bệnh nghiêm trọng có thể dẫn đến tê liệt và tử vong nếu không được điều trị. Hầu hết các trường hợp ngộ độc đều đến từ thực phẩm không được đóng hộp đúng cách tại nhà. Ngộ độc thực phẩm đóng hộp thương mại thì rất hiếm. Điều quan trọng là bạn sẽ không bao giờ ăn đồ hộp bị phồng, móp, nứt hoặc rò rỉ.

2.4. Một số loại thực phẩm đóng hộp có thêm muối, đường hoặc chất bảo quản

Đôi khi, muối, đường và chất bảo quản cũng được thêm vào trong quá trình đóng hộp. Một số thực phẩm đóng hộp có thể có chứa nhiều muối. Mặc dù điều này không gây nguy hiểm cho sức khỏe đối với hầu hết mọi người, nhưng nó có thể là vấn đề với một số người mắc những bệnh mạn tính, chẳng hạn như những người bị huyết áp cao.

Ngoài ra một số loại thực phẩm đóng hộp có thể được cho thêm đường để làm tăng hương vị cũng như thu hút người ăn. Lượng đường dư thừa trong thực phẩm có liên quan đến việc gia tăng nguy cơ mắc mắc một số bệnh, bao gồm béo phì, bệnh tim và tiểu đường loại 2. Bên cạnh đó, một loạt các chất bảo quản tự nhiên hoặc hóa học khác cũng có thể được thêm vào thực phẩm đóng hộp.

3.1. Khi thức ăn đóng hộp có thể không tốt cho bạn

"Tôi đã theo dõi mức natri và lượng đường thêm vào các loại thực phẩm đóng hộp. Những thứ này vốn dĩ không có lợi cho sức khỏe, nhưng đôi khi có quá nhiều muối/ đường được thêm vào thực phẩm đóng hộp. Hãy kiểm tra nhãn dinh dưỡng và tìm một loại thực phẩm dưới 5% natri hoặc đường.” Tiến sĩ Jessi Holden, từ Bệnh viện Phục hồi chức năng Giường miễn phí Mary cho biết.

Hãy để ý các loại thực phẩm đóng hộp có chứa nhiều thành phần, như súp làm sẵn và mì ống, vì chúng thường có hàm lượng natri và đường cao hơn. Chúng cũng là một số mặt hàng phổ biến nhất. Theo Liên minh thực phẩm đóng hộp, súp là mặt hàng đóng hộp được mua nhiều nhất ở Mỹ với 420 triệu hộp trong năm 2018. Ví dụ, người Mỹ đã mua 78,8 triệu lon Súp kem nấm Campbell, chỉ tính riêng trong năm 2018. Một lon duy nhất có thể chứa tới 2.175 mg natri, gần như là toàn bộ lượng natri khuyến nghị trong một ngày.

Các loại thực phẩm đóng hộp khác cần bỏ qua là rau và trái cây được đóng gói trong nước muối hoặc siro. Một nghiên cứu được công bố vào năm 2014 trên Tạp chí Y học Phong cách sống Hoa Kỳ, cho thấy rằng các sản phẩm đóng hộp này có xu hướng mất đi các hợp chất phenolic, chịu trách nhiệm về màu sắc, hương vị và một số đặc tính sức khỏe trong sản phẩm, chẳng hạn như chất chống oxy hóa. Điều này đặc biệt đúng nếu chúng đã qua chế biến.

Chọn những loại trái cây và rau đóng hộp không chứa chất lỏng sẽ giúp tránh được những vấn đề này. Thay vào đó, hãy chọn các sản phẩm được đóng gói trong nước hoặc nước trái cây riêng.

Nghiên cứu tương tự cũng cho thấy rằng các vitamin tan trong nước như vitamin C và vitamin B có thể bị ảnh hưởng đáng kể bởi quá trình đóng hộp. Đối với vitamin C, những thất thoát này dao động từ 8% trong củ cải đóng hộp đến 90% trong cà rốt đóng hộp. Tuy nhiên, những sự mất mát vitamin này là do nhiệt và sẽ xảy ra nếu sản phẩm tươi và sau đó được nấu chín. Thậm chí chỉ cần quá trình bảo quản rau quả tươi trong tủ lạnh vài ngày cũng có thể dẫn đến tình trạng hao hụt vitamin tương tự.

Thực phẩm đóng hộp cũng có thể bị nhiễm một chất hóa học gọi là bisphenol (BPA). Tuy nhiên hiện nay, hơn 90% đồ hộp được sử dụng cho thực phẩm không còn chứa BPA. Và FDA đã xác định rằng mức hiện tại được tìm thấy trong thực phẩm hiện ở mức an toàn. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng BPA có tác dụng độc hại tiềm ẩn bao gồm tác động đến hormone, hình thành khối u và gây tổn thương DNA.

3.2. Khi thực phẩm đóng hộp có thể tốt cho sức khỏe

Chọn những mặt hàng đóng hộp chứa một loại thực phẩm là cách tốt nhất để tránh thêm muối và đường. Ví dụ, cá ngừ, mặt hàng đóng hộp bán chạy nhất, chỉ chứa 4% lượng natri được khuyến nghị hàng ngày của bạn và không có thêm đường trong một lon 172 gram. Bạn cũng sẽ nhận được 20 gam protein và một lượng vitamin và khoáng chất lành mạnh như sắt, magie, vitamin B12 và kẽm. Những chất dinh dưỡng này hỗ trợ trong tất cả mọi thứ từ chức năng của hệ thống miễn dịch đến sự tăng trưởng và phát triển của cơ thể. Thực phẩm đóng hộp cũng thường chứa các vitamin tan trong chất béo - thường không bị hư hỏng trong quá trình đun nóng.

Các sản phẩm từ cà chua là một trong những lựa chọn thực phẩm đóng hộp tốt nhất. Chúng chứa hàm lượng carotenoid cao hơn so với khi còn tươi. Điều này là do quá trình làm nóng đồ hộp, làm giải phóng nhiều sắc tố hơn. Carotenoid là sắc tố tự nhiên tạo cho rau củ có màu vàng và đỏ. Nhiều nghiên cứu đã tìm thấy mối liên hệ giữa việc tiêu thụ carotenoid và việc giảm các bệnh thoái hóa. Chúng cũng có thể chứa lượng chất dinh dưỡng cao hơn do giảm xử lý, bảo quản các chất dinh dưỡng, khoáng chất và vitamin

Các loại thực phẩm khác như đậu xanh và ngô là những lựa chọn tuyệt vời để mua trong hộp vì chúng bổ dưỡng không kém gì các loại tươi sống và đông lạnh, theo nghiên cứu trên Tạp chí Y học Phong cách sống Hoa Kỳ năm 2014. Thêm vào đó, nhiều sản phẩm đóng hộp có giá thành trên mỗi hộp thấp hơn so với đồ đông lạnh và tươi. Và không giống như đồ tươi sống, giá trị dinh dưỡng của đồ hộp không giảm theo thời gian, ngay cả khi bạn giữ đồ hộp trong tủ đựng thức ăn của mình từ một năm trở lên.

Thực phẩm đóng hộp có thể là một lựa chọn hoàn hảo khi chúng ta không có sẵn thực phẩm tươi. Chúng cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết và vô cùng tiện lợi. Tuy nhiên, thực phẩm đóng hộp cũng là một nguy cơ đáng kể khiến người sử dụng phơi nhiễm với BPA - một loại hóa chất có thể gây ra các vấn đề sức khỏe. Thực phẩm đóng hộp có thể là một phần của chế độ ăn uống lành mạnh, nhưng điều quan trọng là bạn phải đọc kỹ nhãn sản phẩm và lựa chọn các loại thực phẩm phù hợp với mình.

Nguồn tham khảo: healthline.com, insider.com