Thuốc Molnupiravir và các tác dụng phụ

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ Mang Thị Phương Mai - Khoa khám bệnh & Nội khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Theo hướng dẫn Bộ Y tế, Molnupiravir là một trong những thuốc kháng virus trong phác đồ điều trị Covid 19 tại Việt Nam. Molnupiravir hỗ trợ bệnh nhân Covid 19 mức độ nhẹ Tuy nhiên, việc sử dụng các thuốc kháng virus như Molnupiravir sẽ không tránh khỏi tác dụng phụ. Vậy uống molnupiravir tác dụng phụ là gì?

Virus bắt buộc phải sống kí sinh bên trong tế bào và chỉ có thể sinh sản bằng cách tấn công vào các tế bào khác vì bản chất cấu tạo virus không có bộ máy di truyền để tự nhân lên. Về mặt cấu tạo, virus bao gồm lớp vỏ protein hoặc lipid bao bên ngoài, lõi nhân cấu trúc RNA hoặc DNA và đôi khi còn bao gồm một số enzyme cần thiết cho bước đầu tiên của quá trình sinh sản. Sau khi xâm nhập được vào cơ thể vật chủ, virus sẽ tiến hành sao chép và nhân lên với tốc độ nhanh chóng, từ đó biểu hiện ra các triệu chứng bệnh.

Các loại thuốc kháng virus như Molnupiravir hoạt động bằng cách ức chế quá trình nhân lên của virus. Nếu như thuốc kháng virus Remdesivir có tác dụng ức chế một loại enzyme mà virus cần trong quá trình sao chép nhân bản. Còn Molnupiravir lại hoạt động thông qua một cơ chế "đánh lừa". Nghĩa là khi tế bào bị virus tấn công xây dựng nên những chuỗi virus RNA, Molnupiravir sẽ tác động bằng cách thay thế một số phần tử cần thiết trong quá trình đó, sau đó chúng tiếp tục đột biến trong virus mới sao chép và từ đó khiến SARS CoV 2 không nhân bản được. Nếu virus không thể tự nhân lên thì hệ miễn dịch của con người chúng ta sẽ kiểm soát chúng rất dễ dàng.

Trong quá trình phát huy tác dụng của thuốc, đôi khi thuốc cũng gây ra những hệ lụy đối với sự trao đổi chất của chính tế bào chủ. Vì vậy cũng như bất kỳ một loại thuốc nào, Molnupiravir cũng có thể gây tác dụng phụ lên bệnh nhân.

Do thuốc hoạt động bằng cách đưa các đột biến gen vào trong virus RNA, do đó rất có thể thuốc cũng đưa luôn các đột biến này vào trong DNA của tế bào người. Điều này có thể khiến trẻ em sinh ra bị dị tật bẩm sinh vì vậy thuốc Molnupiravir chống chỉ định cho phụ nữ mang thai và cho con bú.

Nam giới và nữ giới trong độ tuổi sinh sản đều được hướng dẫn sử dụng các biện pháp tránh thai khi uống thuốc Molnupiravir và cần tuân thủ nghiêm. Riêng đối với nam giới cần phải có biện pháp tránh thai trong ít nhất 3 tháng sau liều thuốc cuối cùng vì thuốc có thể ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển tinh trùng.

Ngoài ra, các tác dụng phụ thường gặp của thuốc Molnupiravir là:

• Tiêu chảy;
• Buồn nôn;
• Chóng mặt;
• Tăng men gan...

Molnupiravir 200 mg , mỗi lần uống 4 viên, uống 2 lần/ngày, kéo dài 5 ngày. Người bệnh có thể dùng cùng hoặc không cùng với thức ăn, uống nguyên viên thuốc với đủ lượng nước. Trong và sau quá trình sử dụng thuốc, bệnh nhân cần được theo dõi chặt chẽ. Lưu ý, Molnupiravir không thể thay thế cho việc tiêm chủng vắc xin COVID-19.

Thời gian khi dịch mới bùng phát mạnh mẽ ở Việt Nam, nhu cầu sử dụng các thuốc kháng virus là rất lớn. Tuy nhiên nếu người bệnh điều trị bằng các thuốc kháng virus không rõ nguồn gốc lại tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe. Kèm theo đó, những thông tin sai lệch trên mạng xã hội chưa được kiểm chứng cũng là một phần nguyên nhân khiến rất nhiều người hoang mang về việc sử dụng các thuốc kháng virus như Molnupiravir, trong đó đáng quan tâm nhất có lẽ là các tác dụng phụ nặng nề như yếu sinh lý, cơ thể mệt mỏi dữ dội... Tuy nhiên tất cả thông tin như vậy đều không có cơ sở bằng chứng khoa học.

Hiện tại, thuốc kháng virus được sử dụng trong phác đồ điều trị COVID-19 tại Việt Nam có 3 loại: Molnupiravir, Favipiravir, Remdesivir... Đây đều là những thuốc mới được nghiên cứu phát triển, vì vậy các đặc tính của thuốc kháng virus này cũng như các tác dụng và độc tính vẫn cần tiếp tục theo dõi, nghiên cứu tiếp tục.

• Để sử dụng thuốc an toàn, người dân không tự ý tìm mua các loại thuốc kháng virus về dùng khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
• Với những bệnh nhân không có triệu chứng, triệu chứng nhẹ thì không cần dùng các thuốc kháng virus.
• Molnupiravir chống chỉ định với trẻ em vì có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của xương;
• Những phụ nữ có dự định mang thai nên sử dụng một phương pháp ngừa thai trong 4 ngày sau liều Molnupiravir cuối cùng;
• Nam giới dùng thuốc được khuyến cáo sử dụng biện pháp tránh thai ít nhất 3 tháng sau liều cuối cùng vì tác động lên tinh trùng hiện nay vẫn chưa rõ;
• Người dưới 18 tuổi, người suy gan nặng, suy thận nặng mắc Covid-19 cũng không sử dụng thuốc Molnupiravir.

Tóm lại, Molnupiravir có khá nhiều tác dụng phụ và chống chỉ định đòi hỏi người bệnh phải tuân thủ chặt chẽ chỉ định của bác sĩ và giám sát cẩn thận các tác dụng phụ khi dùng thuốc.