Hướng dẫn của Bộ Y tế để điều trị F0 tại nhà

1. Triệu chứng và diễn tiến của Covid-19 theo Bộ Y tế

Trước khi tìm hiểu vấn đề điều trị f0 tại nhà như thế nào, người bệnh cần biết và hiểu rõ về các dấu hiệu, triệu chứng khi nhiễm virus SARS CoV 2:

• Theo hướng dẫn "Chẩn đoán và điều trị COVID-19 do chủng virus SARS-CoV-2" của Bộ Y tế, giai đoạn từ khi virus xâm nhập cơ thể đến khi có triệu chứng (thời gian ủ bệnh) dao động từ 2 đến 14 ngày, trung bình khoảng 5-7 ngày, đặc biệt biến thể delta của SARS Cov 2 có thể ủ bệnh trong thời gian ngắn hơn;
• Giai đoạn khởi phát: Sau thời kỳ ủ bệnh, người mắc nhiễm virus SARS CoV 2 chủng alpha biểu hiện các triệu chứng phổ biến như sốt, ho khan, đau họng, đau đầu, cơ thể mệt mỏi. Một số bệnh nhân kèm theo nghẹt mũi, chảy nước mũi, mất khứu giác và vị giác, buồn nôn, nôn ói, tiêu chảy, đau bụng... Riêng với chủng delta, người bệnh nhiễm có thể đau đầu, đau họng, chảy nước mũi, ho, sốt, tiêu chảy, khó thở, đau cơ.

Về mặt diễn biến bệnh, 80% bệnh nhân Covid 19 mắc virus biến thể alpha không hoặc có các triệu chứng mức độ nhẹ, 20% còn lại có thể diễn biến nặng dần trong khoảng 5-10 ngày. Trong đó khoảng 5% người bệnh cần được điều trị tại các đơn vị hồi sức tích cực (ICU) với biểu hiện rất nặng như suy hô hấp cấp, tổn thương phế nang phổi, tổn thương các mạch máu nhỏ gây hình thành huyết khối và tắc mạch, viêm cơ tim cấp, choáng nhiễm trùng, suy đa cơ quan (bao gồm suy thận, suy gan, tổn thương não, tổn thương tim) và dẫn đến nguy cơ tử vong rất cao. Đối với biến thể nguy hiểm delta của SARS CoV 2, tỉ lệ bệnh nhân cần cấp cứu khẩn cấp cao hơn, đồng thời tỉ lệ nhập viện điều trị, nhập khoa ICU và tử vong đều tăng so với biến chủng alpha. Ngoài ra, với chủng virus này còn dễ gây ra các triệu chứng và diễn tiến nặng nề hơn so với các chủng trước đó, bệnh nhân có nhu cầu oxy tăng cao do có tải lượng virus trong cơ thể cao hơn và khả năng lây lan mạnh hơn so với các chủng cũ.

Thời gian điều trị f0 tại nhà phụ thuộc vào mức độ và giai đoạn hồi phục cơ thể sau nhiễm virus. Nếu may mắn, người bệnh Covid 19 sẽ bước vào giai đoạn hồi phục như sau:

• Các trường hợp nhẹ và trung bình sẽ hết triệu chứng như sốt, ho sau 7-10 ngày, tổng trạng khá lên, các tổn thương nhu mô phổi bắt đầu tự phục hồi. Tuy nhiên tình trạng có thể mệt mỏi có thể sẽ kéo dài;
• Những bệnh nhân mức độ nặng sẽ hồi phục sau khoảng 2-3 tuần điều trị và đôi khi họ vẫn cảm thấy mệt mỏi kéo dài đến hàng tháng;
• Các trường hợp nguy kịch có thể phải điều trị tại khoa ICU thời gian rất lâu, do đó nguy cơ cao tiến triển đến xơ phổi, suy dinh dưỡng, teo cơ và tác động không nhỏ đến tâm lý;
• Dù đã được chứng nhận đã khỏi bệnh Covid 19 nhưng một số bệnh nhân vẫn có thể gặp các di chứng kéo dài, bao gồm xuất hiện các bệnh lý tự miễn, hội chứng thực bào...

2. Bệnh nhân cần làm gì khi biết mình là f0?

Điều trị F0 tại nhà như thế nào? Theo các chuyên gia y tế, khi một bệnh nhân có xét nghiệm xác nhận dương tính, việc đầu tiên là làm tiến hành test COVID-19 cho mọi thành viên còn lại trong gia đình. Sau đó cần chuẩn bị một phòng cách ly để điều trị F0 tại nhà.

Sắp xếp một thành viên chăm sóc cho F0, tất cả những thành viên khác trong gia đình nên cách ly riêng rẽ với nhau, không ăn uống cùng nhau. Các thành viên là F1 chăm sóc người bệnh luôn phải ý thức tránh để bản thân bị lây nhiễm vì trong tình huống này các F1 chính là chỗ dựa cho những người mắc bệnh.

Các trường hợp điều trị F0 tại nhà không tự ý rời khỏi phòng cách ly trong suốt thời gian điều trị Covid-19. Không dùng chung vật dụng với mọi người, không tiếp xúc gần với các thành viên còn lại, kể cả với vật nuôi.

Người chăm sóc cho F0 điều trị tại nhà cần phải đeo khẩu trang, đeo kính chắn giọt bắn, vệ sinh tay thật sạch trước và sau khi chăm sóc cho bệnh nhân F0. Bên cạnh đó, ngoài việc quan tâm đến việc điều trị F0 tại nhà cần uống thuốc gì, người bệnh cần được đảm bảo chế độ dinh dưỡng thật khoa học, nếu có thể hãy vận động vừa sức để nâng cao sức khoẻ, giúp cơ thể nhanh chóng chiến thắng bệnh tật.

3. Điều trị F0 tại nhà như thế nào?

Nếu F0 điều trị tại nhà xuất hiện các triệu chứng đơn giản, chúng ta có thể tiến hành các bước xử trí như sau:

• Đối với bệnh nhân là người lớn, điều trị F0 tại nhà cần uống thuốc gì? Khi cơn sốt > 38.5°C hoặc kèm theo triệu chứng đau đầu, đau nhức thân người nhiều, lúc này bệnh nhân F0 điều trị tại nhà cần uống mỗi lần 1 viên thuốc hạ sốt như paracetamol 500mg, lặp lại mỗi 4-6 giờ nếu các triệu chứng vẫn tồn tại dai dẳng, liều dùng thuốc hạ sốt trong ngày không được vượt quá 4 viên. Nếu được có thể uống oresol nếu bệnh nhân uống kém/giảm hoặc có thể dùng oresol để uống thay nước.
• Đối với bệnh nhân F0 là trẻ em: Nếu trẻ bị sốt cao > 38.5°C cần cho trẻ uống thuốc hạ sốt như paracetamol liều 10-15mg/kg/lần, lặp lại mỗi 4-6 giờ liều này nhưng ngày không được dùng quá 4 lần. Sau khi dùng thuốc hạ sốt 2 lần không đỡ bệnh nhân nên thông báo ngay cho nhân viên y tế để có biện pháp xử lý.
• Bệnh nhân điều trị tại nhà bị ho: sử dụng thuốc giảm ho theo đơn của bác sĩ hoặc có thể sử dụng thêm các loại vitamin theo đơn của bác sĩ.
• Nếu người bệnh điều trị tại nhà cảm thấy khó thở (hụt hơi, khó thở có xu hướng tăng lên mỗi khi bệnh nhân vận động, nhịp thở trong giai đoạn nghỉ ngơi > 20 lần/phút hoặc chỉ số SpO2 ≤ 96%) thì nên thông báo ngay cho nhân viên y tế đang quản lý người bệnh.

Những dấu hiệu cần phải nhanh chóng thông báo cho nhân viên y tế khi điều trị f0 tại nhà:

• Cảm giác khó thở, thở hụt hơi. Đối với trẻ mắc SARS CoV 2 được xem là khó thở khi xuất hiện các dấu hiệu như thở rên, thở rít khi hít vào, thở khò khè, rút lõm lồng ngực, phập phồng cánh mũi;
• Nhịp thở tăng:
  • Người trưởng thành nhịp thở từ 21 lần/phút trở lên;
  • Trẻ từ 1 đến dưới 5 tuổi: Nhịp thở trên 40 lần/phút;
  • Trẻ từ 5 - dưới 12 tuổi: nhịp thở 30 lần/phút trở lên;
• Các chỉ số sinh tồn khác bất thường, bao gồm độ bão hòa oxy máu (SpO2) giảm dưới 96%, mạch nhanh trên 120 nhịp/phút hoặc chậm dưới 50 lần/phút, huyết áp tối đa dưới 90mmHg hoặc huyết áp tối thiểu dưới 60mmHg.
• Đau tức ngực kéo dài, thường xuyên, tăng khi hít thở sâu;
• Thay đổi tri giác, ý thức như lú lẫn, ngủ gà, lơ mơ, cơ thể rất mệt mỏi. Trẻ em quấy khóc vô cớ hoặc ngủ li bì, khó đánh thức, co giật;
• Tím môi hoặc đầu chi, da xanh, niêm nhợt, đầu ngón tay và ngón chân sờ lạnh;
• Người lớn không thể uống nước còn trẻ em bú kém/bỏ bú hoặc ăn kém, nôn ói;
• Trẻ mắc Covid 19 có triệu chứng sốt cao, mắt, môi hoặc lưỡi đỏ bất thường, tay chân sưng phù kèm nổi ban đỏ, xuất hiện các nốt hoặc mảng xuất huyết dưới da...

Các trường hợp điều trị F0 tại nhà cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Các triệu chứng đau nhức cơ, mệt mỏi có thể xảy ra nhưng người bệnh không nên quá lo lắng, vì việc này thường không nguy hại đến sức khoẻ;
• Cần bình tĩnh, không vật vã, hoảng sợ vì cơ thể cần huy động lượng oxy còn lại cho các cơ quan quan trọng như tim, gan thận, não...;
• Nhiều người thắc mắc điều trị f0 tại nhà cần uống thuốc gì, đây là một vấn đề quan trọng và người bệnh lưu ý tuyệt đối không sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

4. F0 như thế nào sẽ được điều trị tại nhà?

Điều trị F0 tại nhà được áp dụng cho người có kết quả xét nghiệm RT-PCR dương tính hoặc test nhanh kháng nguyên SARS-CoV-2 dương tính với các mức độ lâm sàng bào gồm:

• Không có hoặc chỉ có những triệu chứng nhẹ như sốt, ho khan, đau họng, mệt mỏi, đau cơ, đau khớp, giảm vị giác hoặc khứu giác...;
• Chỉ số SpO2 từ 96% trở lên;
• Nhịp thở của người bệnh dưới hoặc bằng 20 lần/phút;
• Độ tuổi khi điều trị f0 tại nhà là từ bằng hoặc trên 3 tháng đến dưới hoặc bằng 49 tuổi;

Ngoài ra, một số yêu cầu khác như f0 chưa có bệnh lý nền, đã tiêm đủ liều vaccine và đang không mang thai. Bên cạnh đó, những F0 được điều trị tại nhà phải đảm bảo đủ khả năng tự chăm sóc bản thân như tự ăn uống, giặt giũ quần áo và vệ sinh cá nhân. Đã được chỉ cách đo thân nhiệt, có thể liên lạc thường xuyên với nhân viên y tế và có thể tự dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

5. Chế độ sinh hoạt, ăn uống khi điều trị F0 tại nhà

Theo các chuyên gia về Dinh dưỡng, F0 điều trị tại nhà cần phân thành 3 nhóm:

• F0 không có triệu chứng: Cần cách ly một mình trong phòng riêng cho đến khi có kết quả âm tính với virus. Trong thời gian đó vẫn duy trì các hoạt động sinh hoạt, chế độ ăn uống bình thường, tăng cường tập thể dục và tập hít thở, theo dõi cơ thể, phát hiện sớm khi các triệu chứng nặng lên;
• F0 có triệu chứng nhẹ và trung bình: Nên nằm nghỉ ngơi nhiều, ăn các món ăn nhẹ, dễ tiêu hóa, ít chất đạm và chất béo, không nên tập thể dục mà chỉ tập thở mức độ rất nhẹ, duy trì giấc ngủ nhiều nhất có thể;
• Trường hợp điều trị F0 tại nhà mà xuất hiện các triệu chứng nặng hoặc rất nặng cần thông báo ngay lập tức cho nhân viên y tế gần nhất. Trong thời gian chờ đợi nhân viên y tế, bệnh nhân nên nằm tư thế đầu cao, hạn chế các vận động quá sức, tập trung hít thở nhẹ nhàng. Nếu có thể nên húp nước cháo loãng, bổ sung đủ nước và đảm bảo chế độ dinh dưỡng.

Cách đeo khẩu trang đúng và đảm bảo an toàn:

• Đối với người chăm sóc: Đeo khẩu trang khi ở cùng phòng hoặc cùng không gian với người bệnh Covid 19 và những người khác;
• Đối với người nhiễm: Người nhiễm virus SARS CoV 2 cần duy trì việc đeo khẩu trang càng nhiều càng tốt, ngay cả khi đã được cách ly ở phòng riêng biệt. Đeo khẩu trang là biện pháp tốt nhất để giảm thiểu nguy cơ lây truyền virus cho những người khác;
• Các thành viên trong gia đình: Các thành viên khác trong gia đình có trường hợp điều trị f0 tại nhà phải đeo khẩu trang mỗi khi tiếp xúc hoặc khi giao tiếp với người khác.

Đứng trước tình trạng số lượng nhiễm Covid-19 tăng cao thì việc điều trị F0 tại nhà đang được nhiều nơi áp dụng. Hi vọng những thông tin trong bài viết trên đã cung cấp thông tin về cách điều trị F0 tại nhà, đồng thời nắm được cách phòng ngừa lây nhiễm cho người khác.