Các xét nghiệm cần làm để chẩn đoán viêm gan C

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Huỳnh Kim Long - Bác sĩ Hồi sức cấp cứu - Khoa Hồi sức Cấp cứu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng

Bệnh viêm gan do virus là một trong những bệnh truyền nhiễm đáng chú ý trên phạm vi toàn Thế giới cũng như ở Việt Nam. Trong đó, viêm gan C (còn được gọi là HCV) là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến việc phải thay gan tại Hoa Kỳ. Người Việt có nguy cơ mắc bệnh viêm gan C dương tính cao gấp 3 đến 4 lần các sắc dân khác.

Viêm gan siêu vi C là một loại virus có khuynh hướng xâm nhập tế bào gan, gây ra bệnh viêm gan. Bệnh viêm gan siêu vi C mới được phát hiện từ năm 1989, do đó các xét nghiệm viêm gan C chỉ có thể làm được trong những năm gần đây. Viêm gan C lưu hành trong máu, do đó bệnh viêm gan C lây truyền chủ yếu qua đường máu và cũng được phát hiện qua các xét nghiệm máu. Viêm gan do HCV có thời gian ủ bệnh 30-120 ngày, trung bình 2 tháng. Những đường lây nhiễm siêu vi C chủ yếu là từ:

• Người nhận máu hoặc các chế phẩm máu nhiễm siêu vi C, dù các biện pháp lựa chọn người cho máu đang được áp dụng nhưng viêm gan C vẫn có thể lọt lưới và được truyền sang người nhận.
• Dùng chung kim tiêm nhiễm siêu vi C
• Nhân viên Y tế có thể bị nhiễm siêu vi viêm gan C do tiếp xúc với bệnh phẩm chứa siêu vi trong quá trình làm việc.
• Có nguy cơ lây nhiễm siêu vi C qua quan hệ tình dục nhưng hiếm hơn bệnh viêm gan B.
• Mẹ truyền sang con có thể xảy ra nhưng tỉ lệ thấp.
• Nguyên nhân khác: xăm mình, xỏ lỗ tai với vật dụng không tẩy trùng tốt có thể lây truyền siêu vi C.
• Viêm gan C không rõ đường lây nhiễm: chiếm 30-40% trường hợp bệnh.

2.1 Xét nghiệm máu

Thử máu là phương pháp duy nhất để xác định bệnh viêm gan C. Khi vi khuẩn viêm gan C nhiễm vào cơ thể, hệ thống miễn nhiễm sẽ tạo ra một chất kháng thể gọi là HCV-Ab (kháng thể viêm gan C). Tuy nhiên, kháng thể này quá yếu ớt nên không đủ sức tiêu diệt vi khuẩn viêm gan C. Vì thế nếu bạn có kháng thể viêm gan C (HCV-Ab) dương tính, có nghĩa là bạn đang mang bệnh viêm gan C. Bạn cần phải tham khảo ý kiến bác sĩ càng sớm càng tốt về những cách thử nghiệm và chữa trị, ngay cả trong trường hợp bạn không có một triệu chứng nào cả. Kháng thể chống viêm gan C dương tính trong hầu hết các trường hợp:

• Các kỹ thuật ELISA để phát hiện các kháng thể đặc hiệu với HCV.
• Các phương pháp chẩn đoán bằng kỹ thuật sinh học phân tử.
• Kỹ thuật PCR cho phép phát hiện bằng cách khuếch đại chọn lọc một số axit nucleotit rất nhỏ mà các kỹ thuật thông thường không thể phát hiện được.

2.2 Khám chuyên khoa gan

Trong bệnh viêm gan C, men gan tăng cũng chứng tỏ tế bào gan đang bị phá hủy. Chức năng gan có thể rối loạn tùy theo mức độ và thời gian mắc bệnh. Vì vậy sau khi xác nhận đang có quá trình viêm gan, bác sĩ sẽ khuyên bệnh nhân tiến hành kiểm tra thêm với các xét nghiệm khác:

1. Xét nghiệm đánh giá chức năng gan.
2. Siêu âm gan: nghiên cứu cấu trúc của gan và các bộ phận xung quanh, tìm dấu hiệu xơ gan hoặc biểu hiện bất thường khác.
3. Sinh thiết gan: đây là xét nghiệm cho phép các bác sĩ quan sát tế bào gan dưới kính hiển vi, xác định được mức độ viêm nhiễm, chẩn đoán giai đoạn bệnh và đánh giá hiệu quả điều trị.
4. Xét nghiệm HCV RNA: phát hiện trực tiếp siêu vi trong máu, đồng thời định danh dưới nhóm để lựa chọn phác đồ hợp lý. Xét nghiệm này còn được dùng để tiên lượng đáp ứng tốt với điều trị.

Nếu bạn biết hoặc nghi ngờ mình bị nhiễm siêu vi khuẩn HCV nên nhanh chóng đi xét nghiệm máu để xác định bệnh. Sau khi xác nhận mắc bệnh, bạn nên cho những người có thể tiếp xúc đến máu và các dịch thể của mình biết như: bạn tình, người thân trong nhà, bác sĩ, nha sĩ và nhân viên y tế nói chung để ngăn ngừa lây truyền virus viêm gan C cho những người xung quanh.