Các triệu chứng của suy thận cấp tính

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Thanh Thùy - Bác sĩ Nội thận – Lọc máu – Ghép thận - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Suy thận cấp tính (còn gọi là tổn thương thận cấp – Acute kidney injury) xảy ra khi thận đột nhiên mất khả năng loại bỏ muối, chất lỏng và sản phẩm chuyển hóa từ máu. Diễn biến của bệnh diễn ra nhanh chóng từ vài giờ đến vài tuần, vì vậy, cần phát hiện sớm các triệu chứng tổn thương thận cấp tính để kịp thời điều trị tránh đe doạ tính mạng. Khác với tổn thương thận mạn tính, tổn thương thận cấp tính có thể hồi phục hoàn toàn, hoặc không hoàn toàn nếu điều trị nguyên nhân hiệu quả và kịp thời

Loại bỏ muối, nước và sản phẩm chuyển hoá từ máu là chức năng cốt lõi của thận nhưng khi tổn thương thận xảy ra, khiến cơ thể tích tụ các chất độc hại, mất cân bằng điện giải dẫn đến tổn thương thận cấp, đe doạ tính mạng. Tổn thương thận cấp có thể xảy ra vì nhiều lý do, trong đó phổ biến nhất là:

• Mất nước, máu nghiêm trọng hoặc đột ngột
• Ngộ độc thận từ các chất độc hoặc một số loại thuốc như rượu, kim loại nặng và cocaine, thuốc đông y không rõ nguồn gốc
• Sử dụng các thuốc giảm đau thuộc nhóm có ảnh hưởng xấu trên thận (Ibuprofen...) kéo dài, liều cao
• Bệnh thận tự miễn, chẳng hạn như hội chứng thận viêm cầu thận diễn tiến nhanh và viêm thận mô kẽ.
• Nhiễm khuẩn huyết và sốc nhiễm khuẩn huyết, gây suy đa tạng
• ....

Một số rối loạn gây ra tình trạng đông máu trong mạch máu và có thể dẫn đến tổn thương thận cấp như:

• Hội chứng huyết tán tăng ure máu (hemolytic uremic syndrome)
• Xuất huyết giảm tiểu cầu miễn dịch (Immune thrombocytopenic purpura - ITP)
• Tăng huyết áp ác tính
• Phản ứng truyền máu
• Xơ cứng bì

Các bệnh và tình trạng ngăn chặn nước tiểu ra khỏi cơ thể và có thể dẫn đến tổn thương thận cấp tính bao gồm:

• Ung thư bàng quang
• Cục máu đông trong đường tiết niệu
• Ung thư cổ tử cung
• Ung thư ruột kết
• Tiền liệt tuyến
• Sỏi thận
• Tổn thương thần kinh liên quan đến các dây thần kinh kiểm soát bàng quang
• Ung thư tuyến tiền liệt.

Nguyên nhân khác:

• Lupus ban đỏ, đây là bệnh tự miễn gây viêm cầu thận
• Các loại thuốc, chẳng hạn như một số loại thuốc hóa trị, kháng sinh và thuốc cản quang được sử dụng trong các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh
• Tiêu cơ vân dẫn đến tổn thương thận do độc tố từ sự phá hủy cơ
• Hội chứng tiêu khối u (Tumor Lysis Syndrome - TLS) là một bệnh cảnh lâm sàng xảy ra do sự tan vỡ nhanh chóng các tế bào ác tính của khối u trong cơ thể, liên quan đến việc điều trị tiêu diệt tế bào ác tính bằng thuốc nội tiết tố, bằng hóa chất hay tia xạ, dẫn đến việc giải phóng các độc tố có thể gây tổn thương thận
• Một số bệnh nhiễm trùng, như nhiễm trùng máu và viêm bể thận cấp tính có thể trực tiếp làm tổn thương thận.

Tổn thương thận cấp hầu như xảy ra trên người bệnh có bệnh lý nền, do đó các yếu tố nguy cơ có thể làm tăng nguy cơ tổn thương thận cấp bao gồm:

• Người bệnh đang nằm viện, đặc biệt đối với người bệnh nặng cần được chăm sóc đặc biệt
• Tuổi cao
• Bệnh động mạch ngoại biên (peripheral artery disease - PAD)
• Bệnh tiểu đường
• Huyết áp cao
• Suy tim
• Bệnh thận
• Bệnh gan
• Một số bệnh ung thư.

Các dấu hiệu và triệu chứng của tổn thương thận cấp mà người bệnh có thể gặp phải bao gồm:

• Lượng nước tiểu giảm, mặc dù đôi khi lượng nước tiểu vẫn bình thường
• Giữ nước, gây phù ở chân, mắt cá chân hoặc bàn chân
• Khó thở
• Mệt mỏi
• Lú lẫn
• Buồn nôn
• Yếu cơ
• Nhịp tim không đều
• Đau ngực
• Động kinh hoặc hôn mê trong trường hợp nặng

Đôi khi tổn thương thận cấp không gây ra bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào để người bệnh có thể tự phát hiện và chỉ được phát hiện thông qua các xét nghiệm khi người bệnh đi khám vì lý do bệnh khác.

Người bệnh mắc tổn thương thận cấp sẽ phải điều trị tại bệnh viện. Khả năng phục hồi của thận sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra tổn thương thận cấp, hậu quả của tổn thương thận cấp đã ảnh hưởng đến chức năng thận như thế nào và khả năng hồi phục của thận.

• Điều trị nguyên nhân gây chấn thương thận

Bước đầu tiên, bác sĩ sẽ phải xác định bệnh hoặc chấn thương nào khiến người bệnh bị tổn thương thận và tổn thương thận. Dựa vào nguyên nhân, bác sĩ sẽ lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp để loại trừ nguyên nhân và giúp thận hồi phục.

• Điều trị các biến chứng cho đến khi thận phục hồi:

Song song điều trị nguyên nhân, bác sĩ cũng sẽ điều trị để ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra và cho phép thận có thời gian để nghỉ ngơi, hồi phục. Các phương pháp điều trị giúp ngăn ngừa các biến chứng bao gồm:

Trong quá trình phục hồi sau tổn thương thận cấp, bác sĩ khuyến cáo người bệnh nên thực hiện chế độ ăn uống đặc biệt để giúp hỗ trợ thận hồi phục và hạn chế các công việc nặng.

Tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể, chuyên gia dinh dưỡng có thể khuyên người bệnh:

• Chọn thực phẩm có hàm lượng kali thấp. Thực phẩm giàu kali bao gồm: chuối, cam, khoai tây, rau bina và cà chua. Các thực phẩm có hàm lượng kali thấp bao gồm táo, súp lơ, ớt, nho và dâu tây
• Tránh các thực phẩm có nhiều muối: Giảm lượng natri ăn mỗi ngày bằng cách tránh các thực phẩm có nhiều muối, bao gồm nhiều thực phẩm chế biến sẵn như cháo đóng hộp và thức ăn nhanh, rau đóng hộp, thịt hộp và pho mát chế biến sẵn
• Hạn chế phốt pho: Phốt pho là khoáng chất được tìm thấy trong thực phẩm như bánh mì ngũ cốc nguyên hạt, bột yến mạch, ngũ cốc nguyên cám, các loại hạt và bơ đậu phộng. Quá nhiều phốt pho trong máu có thể làm cho lượng canxi trong xương bị giảm mạnh và gây chứng loãng, giòn xương. Chuyên gia dinh dưỡng sẽ khuyến nghị cụ thể về lượng phốt pho và cách hạn chế chất này trong từng tình trường hợp bệnh nhân cụ thể.

Ngay cả khi thận đã hồi phục, người bệnh có thể không còn cần phải thực hiện chế độ ăn đặc biệt, nhưng một chế độ ăn lành mạnh vẫn rất quan trọng để duy trì sức khỏe và bảo vệ thận.

Bệnh nhân tổn thương thận cấp cần được xử lý kịp thời, chính xác bằng các biện pháp tích cực. Các phương pháp điều trị hiện đại trong y học hiện nay, tổn thương thận cấp hoàn toàn có thể được khống chế, hạn chế tình trạng tử vong.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là bệnh viện sở hữu đội ngũ chuyên gia, bác sĩ giàu kinh nghiệm, được đào tạo bài bản trong và ngoài nước về lĩnh vực Tiết niệu nói chung hay các bệnh lý về thận nói riêng. Bên cạnh đó còn có sự hỗ trợ từ hệ thống máy móc, công nghệ hiện đại bậc nhất trong việc chẩn đoán và điều trị bệnh.

Thạc sĩ. Bác sĩ. Nguyễn Thị Thanh Thùy là bác sĩ chuyên khoa Nội thận với hơn 15 năm kinh nghiệm trong chẩn đoán và điều trị bệnh thận nội khoa, chạy thận nhân tạo, lọc màng bụng, sàng lọc trước ghép thận và theo dõi sau ghép. Hiện tại, bác sĩ Thùy đang làm viêc tại Khoa Nội tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Xem thêm: Hướng dẫn chẩn đoán tổn thương thận cấp

Nguồn tham khảo: Mayoclinic.org