Vai trò của siêu âm tim trong chẩn đoán bệnh van tim

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Minh Sơn - Bác sĩ Tim mạch Can thiệp - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang

Siêu âm tim là phương pháp sử dụng sóng âm thanh để tạo ra hình ảnh của tim. Hình ảnh thu được qua siêu âm tim sẽ giúp các bác sĩ nắm bắt được tình trạng cụ thể của tim như: hoạt động của cơ tim, van tim, các bất thường về cấu trúc của tim. Từ đó có thể chẩn đoán, xác định các bệnh lý về tim mạch.

Có 2 hình thức siêu âm tim gồm: Siêu âm tim qua thành ngực và siêu âm qua thực quản. Đa số để chẩn đoán các bệnh lý tim thường gặp, bác sĩ sẽ chỉ định siêu âm qua thành ngực. Đối với các trường hợp cần kết quả cụ thể hơn về hình thái các van tim, kích thước các luồng thông trước khi tiến hành thực hiện phẫu thuật tim, thủ thuật nong van tim... bác sĩ sẽ chỉ định siêu âm qua thực quản. Để đánh giá chức năng tưới máu của động mạch vành, sức co của cơ thất trái sẽ sử dụng siêu âm tim gắng sức, khảo sát vận động thành thất trong thời kỳ nghỉ và thời kỳ gắng sức đối với cơ tim.

Trong quá trình siêu âm tim, các bác sĩ sẽ sử dụng sóng siêu âm để quan sát cấu trúc tim, đánh giá tình trạng hoạt động tim, cụ thể:

• Hình dạng, kích thước của tim
• Kích thước, độ dày, sự vận động của các thành tim
• Sức co bóp của cơ tim
• Hình thái van tim, vận động của các lá van
• Sự xuất hiện của các khối u
• Tình trạng viêm nhiễm quanh các van tim
• Các vấn đề ở lớp màng ngoài tim, mạch máu lớn, cục máu đông trong buồng tim...

Thông qua việc quan sát hình thái van tim, vận động của các lá van, bác sĩ sẽ xác định bệnh nhân có bị các bệnh van tim hay không, bao gồm hẹp van tim và hở van tim.

2.1. Đánh giá siêu âm tim trong hẹp van tim

• Chẩn đoán xác định hẹp van tim
• Xác định độ nặng của hẹp van tim
• Xác định nguyên nhân, cơ chế gây hẹp van tim
• Kiểm tra chức năng thất trái
• Đánh giá đáp ứng các buồng tim với tình trạng quá tải áp lực lâu dài
• Xác định áp lực động mạch phổi
• Xác định tổn thương van khác phối hợp

2.2. Đánh giá siêu âm trong hở van tim

• Chẩn đoán xác định hở van tim
• Cấu trúc giải phẫu của van
• Xác định độ nặng hở van tim
• Xác định nguyên nhân gây hở van tim
• Kích thước buồng tim do quá tải thể tích
• Đánh giá chức năng tâm thu thất trái
• Xác định áp lực động mạch phổi
• Phân biệt hở van tim cấp hay mạn tính

Người bệnh sẽ nằm trên giường, kéo cao áo lên, các bác sĩ sẽ tiến hành đính các miếng dán điện cực vào cơ thể. Các miếng dán điện cực này sẽ giúp đo điện tim đồng thời khi siêu âm tim. Một loại gel đặc biệt sẽ được bôi lên cơ thể người bệnh để tăng khả năng dẫn truyền sóng âm thanh. Chất gel đặc biệt này cũng có tác dụng loại bỏ không khí giữa da và đầu dò siêu âm. Bác sĩ sẽ tiến hành di chuyển đầu dò trên ngực người bệnh, sóng âm thanh sẽ giúp tạo ra các hình ảnh hoạt động của cơ tim và van tim. Bác sĩ sẽ quan sát hình ảnh này thông qua một màn hình hiển thị. Đó là hình thức siêu âm tim qua thành ngực.

Đối với hình thức siêu âm tim qua thực quản thì người bệnh sẽ được gây tê bằng một loại gel hoặc thuốc xịt. Sau đó, bác sĩ sẽ đưa đầu dò vào thực quản. Việc gây tê sẽ giúp bạn giảm cảm giác khó chịu. Tuy nhiên, người bệnh cần phải nhịn ăn trong khoảng vài giờ trước khi tiến hành siêu âm tim qua thực quản.

Thông qua siêu âm tim, bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh van tim, đánh giá mức độ nặng nhẹ và lên phác đồ điều trị phù hợp. Việc can thiệp điều trị bệnh van tim sớm rất quan trọng, hạn chế tối đa nguy cơ dẫn đến các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.