Tắc ruột ở bệnh nhân ung thư

Tắc ruột là sự đình trệ, tắc nghẽn các chất chứa trong lòng ruột (ruột non, đại tràng) theo từng mức độ, bán phần hoặc hoàn toàn. Tuy nhiên có một trường hợp nặng hơn là tắc ruột ác tính, được xem là biến chứng của khối u bên trong hoặc ngoài đường tiêu hóa, hoặc do liệt ruột khiến việc di chuyển và tiêu hóa thức ăn kém dẫn đến tắc nghẽn.

Bên cạnh đó tắc ruột còn có thể liên quan đến nhiều yếu tố phức tạp hơn, bao gồm:

• Tiền sử phẫu thuật ở vùng bụng hoặc phụ khoa;
• Giảm lượng dịch đưa vào cơ thể, mất nước mãn tính;
• Thuốc giảm đau Opioid;
• Tác dụng phụ của xạ trị;
• Di căn trong bụng (bàng quang, trực tràng...).

Tắc ống tiêu hóa thường xảy ra ở những bệnh nhân mắc các bệnh ung thư: Ung thư thực quản, ung thư đại trực tràng, ung thư dạ dày, ung thư buồng trứng, ung thư tụy.... Tình trạng tắc nghẽn ruột cũng có thể xảy ra với các loại ung thư khác, dù ít phổ biến hơn.

Theo nghiên cứu của Viện Ung thư Quốc gia Mỹ, tỷ lệ sống sót của người bệnh sẽ giảm đáng kể nếu đang bị ung thư đại tràng giai đoạn cuối kết hợp với tắc ruột ác tính. Do vậy hướng điều trị tắc ruột ở bệnh nhân ung thư chủ yếu hướng tới việc giảm nhẹ triệu chứng chứ không còn trị tận gốc nguyên nhân nữa.

Các triệu chứng cảnh báo tắc ruột ở bệnh nhân ung thư có thể vô tình bị bỏ qua do trong thời gian điều trị hoặc sử dụng nhiều loại thuốc. Các triệu chứng thường gặp nhất của tắc ruột ác tính bao gồm:

• Buồn nôn (đặc biệt nôn sau khi ăn, sau khi dùng thuốc);
• Đau quặn bụng, khó chịu ở bụng;
• Cảm giác đầy bụng sau khi ăn;
• Không thể đi đại tiện, chỉ đánh hơi.

Các triệu chứng của tắc ruột ác tính thường không tự khỏi được, thay vào đó sẽ tiếp tục tiến triển trừ khi các biện pháp điều trị giảm nhẹ được thực hiện. Người bệnh nên báo với đội ngũ chăm sóc sức khỏe về các triệu chứng nhận biết được, bao gồm cả các triệu chứng mới hay sự thay đổi các triệu chứng.

Để chẩn đoán có phải là biến chứng của khối u, ung thư bị tắc ruột hay không, bác sĩ sẽ cần thực hiện một số xét nghiệm hình ảnh như: Chụp X-quang bụng, chụp cắt lớp vi tính (CT) kết hợp với đánh giá tiến trình ung thư để xác định chẩn đoán.

Hướng điều trị ban đầu của tắc ruột ác tính là phẫu thuật ruột. Tuy nhiên đối với bệnh nhân ung thư tiến triển, hiệu quả của phẫu thuật còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố. Nếu người bệnh muốn phẫu thuật để loại bỏ các tắc nghẽn, bác sĩ sẽ phải cân nhắc tiên lượng đến nhiều yếu tố như:

• Sự tiến triển của ung thư và di căn ổ bụng;
• Độ tuổi và sức khỏe của người bệnh;
• Bệnh lý người bệnh đang mắc (ví dụ: tiểu đường, bệnh tim...);
• Khả năng hồi phục sau một cuộc đại phẫu.

Ngoài phẫu thuật, bệnh nhân vẫn có những lựa chọn điều trị khác giúp thoải mái và giảm mức độ trầm trọng của triệu chứng hơn. Ví dụ như lắp nội khí quản và dùng thiết bị liên tục hút để loại bỏ axit dư thừa trong dạ dày, giúp giảm buồn nôn và nôn. Bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc để giúp bệnh nhân giảm đau và đau bụng, chống buồn nôn.

Người bệnh cũng có thể được cung cấp dinh dưỡng qua truyền dịch tĩnh mạch và ăn qua ống nuôi. Dịch cũng có thể được truyền dưới da để duy trì độ ẩm và tạo sự thoải mái dựa trên nhu cầu và lượng dịch cơ thể thải ra. Một số người bị tắc ruột ác tính chọn tiếp tục ăn uống theo một chế độ ăn kiêng nhất định. Nhìn chung, mỗi phương pháp đều có những ưu nhược điểm riêng nên lựa chọn phương pháp nào là quyền của bệnh nhân, miễn sao người bệnh cảm thấy thoải mái.