Sinh thiết niêm mạc dạ dày chẩn đoán ung thư dạ dày

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Bác sĩ nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Ung thư dạ dày là bệnh lý ác tính nhưng lại khá phổ biến. Ung thư dạ dày đứng hàng đầu trong nhóm ung thư đường tiêu hóa và chiếm tỉ lệ 10.5% trong các loại ung thư. Việc chẩn đoán sớm còn gặp nhiều khó khăn, do đó bệnh có nguy cơ tử vong cao. Hầu hết bệnh nhân được phát hiện mắc ung thư đã vào giai đoạn muộn của bệnh nên thời gian sống sót thường ngắn.

Ung thư dạ dày giai đoạn sớm là mức độ xâm lấn ung thư dạ dày chưa vượt qua lớp hạ niêm mạc, không kể đến tình trạng di căn hạch. Ung thư ở giai đoạn này có tiên lượng tốt hơn nhiều so với ung thư dạ dày giai đoạn tiến triển (90% trường hợp phát hiện bệnh ở giai đoạn này sẽ sống sót sau 5 năm). Hiện nay việc phát hiện ung thư dạ dày từ giai đoạn sớm đang được quan tâm nhiều.

Một tổn thương ung thư dạ dày ở giai đoạn sớm thường có kích thước rất nhỏ, cỡ vài mm đến không quá 5 - 7cm, tổn thương đó không ảnh hưởng đến chức năng tiêu hoá thức ăn của dạ dày và hoàn toàn không gây triệu chứng khó chịu hay đau bụng cho bệnh nhân.

Muốn phát hiện ung thư dạ dày giai đoạn sớm chỉ có thể dựa vào các chương trình tầm soát ung thư. Một triệu chứng không rõ ràng của đường tiêu hoá trên có thể xuất hiện 6 - 12 tháng trước khi được chẩn đoán. Việc định bệnh sớm và có thể có ở 90-95% bệnh nhân không xác định được qua sàng lọc. Tổn thương loét có thể là dấu hiệu báo trước có giá trị hơn là tổn thương nhô cao. Với chương trình tầm soát ung thư dạ dày tích cực tại các nước Đông Á (chủ yếu được thực hiện ở Nhật Bản), rất nhiều bệnh nhân được phát hiện UTDD sớm khi không có triệu chứng.

Với bệnh nhân giai đoạn muộn có thể có dấu hiệu cảnh báo hoặc triệu chứng gợi ý là thiếu máu hay sụt cân, với tỷ lệ tương ứng từ 5 - 15% và 4- 40%. Ung thư dạ dày giai đoạn tiến triển thì tình trạng sụt cân có tỷ lệ hơn 60%. Lúc này thì ung thư không còn ở giai đoạn sớm có thể điều trị triệt để hoàn toàn nữa.

Để chẩn đoán ung thư dạ dày thì nội soi là phương pháp duy nhất và đồng thời cũng có giá trị nhất kết hợp với việc sinh thiết niêm mạc ống tiêu hóa nghi ngờ hay cụ thể hơn là sinh thiết dạ dày.

Các phương tiện nội soi phổ biến ở nước ta hiện nay thì độ chính xác có thể đạt đến 90 - 96%. Việc phát hiện những tổn thương nhỏ sẽ gặp rất nhiều khó khăn, thậm chí với những bác sĩ nội soi giàu kinh nghiệm. Do đó, để chẩn đoán ung thư dạ dày sớm cần khảo sát toàn bộ dạ dày một cách cẩn thận, tỉ mỉ và tiến hành nội soi sinh thiết dạ dày tại những vị trí nghi ngờ. Kết quả cuối cùng của chẩn đoán ung thư dạ dày giai đoạn sớm vẫn phải dựa vào sinh thiết làm mô bệnh học.

Nếu có dấu hiệu của bệnh loét dạ dày, vị trí và số lượng mảnh sinh thiết vô cùng quan trọng, càng sinh thiết nhiều mảnh thì khả năng bắt được tổn thương ung thư càng cao. Tuy nhiên hiện nay vẫn không có sự đồng thuận về số lượng mảnh sinh thiết. Đối với những tổn thương loét dạ dày đã sinh thiết nhưng không bắt được tế bào ung thư thì vẫn nên theo dõi qua nội soi, số lượng mảnh sinh thiết và thời gian theo dõi phụ thuộc vào đặc điểm của tổn thương loét và đặc điểm bệnh nhân.

Người bệnh cần nhịn ăn tối thiểu 6 giờ.

Đầu tiên, tiến hành các bước nội soi tiêu hóa thông thường, khi thấy tổn thương cần lấy bệnh phẩm thì tiến hành sinh thiết. Bác sĩ sẽ đưa kìm sinh thiết qua kênh thủ thuật và quan sát trên màn hình, khi đầu kìm sinh thiết tới gần vị trí tổn thương, người phụ giúp sẽ mở kìm sinh thiết, bác sĩ nội soi sẽ đẩy kìm sát vào tổn thương để người phụ giúp đóng kìm kinh thiết, lúc này bác sĩ sẽ giật ngược lại dây sinh thiết để cắt lấy bệnh phẩm.

Vị trí sinh thiết đối với ổ loét là niêm mạc rìa xung quanh ổ loét, đối với khối u là ở những vị trí khác nhau. Không sinh thiết vào các mạch máu hoặc vùng niêm mạc có dị sản mạch. Trường hợp khó, bác sĩ có thể phối hợp với các kỹ thuật hình ảnh nội soi như: NBI, FICE hoặc nhuộm màu bằng thuốc nhuộm để xác định chính xác vị trí cần sinh thiết. Bệnh phẩm sau khi lấy ra được cố định vào ống đựng có chứa Formol.

Sinh thiết có nguy cơ chảy máu vì vậy chống chỉ định cho người mắc các bệnh lý rối loạn đông cầm máu hoặc có nguy cơ rối loạn đông cầm máu: thiếu hụt các yếu tố đông máu bẩm sinh (hemophilia) hoặc mắc phải (xơ gan, dùng các thuốc chống đông), giảm tiểu cầu (tự miễn, do thuốc hoặc xơ gan) hoặc người bệnh có sử dụng thuốc chống ngưng tập tiểu cầu.

Nếu người bệnh được làm xét nghiệm, chống chỉ định sinh thiết dạ dày khi tiểu cầu < 50 G/l, tỷ lệ prothrombin < 50%, thiếu hụt yếu tố đông máu < 50%.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện có Gói tầm soát và phát hiện sớm ung thư dạ dày dành cho khách hàng > 18 tuổi nên khám định kỳ để sàng lọc bệnh lý về ung thư thực quản - dạ dày; Các khách hàng có nguy cơ cao mắc các bệnh về ung thư – đặc biệt là khách hàng tiền sử gia đình có bệnh lý ung thư như ung thư thực quản - dạ dày hoặc thường xuyên tiếp xúc với yếu tố nguy cơ như thói quen ăn đồ muối chua mặn, hút thuốc lá thường xuyên, làm việc trong môi trường ô nhiễm...

Gói tầm soát và phát hiện sớm ung thư dạ dày bao gồm:

• Khám Chuyên khoa Nội tiêu hóa với bác sĩ chuyên khoa ung bướu (có hẹn).
• Tầm soát ung thư thực quản, dạ dày thông qua các nội soi: nội soi thực quản, dạ dày, tá tràng (với máy NBI, có gây mê).
• Xét nghiệm đông máu bằng xét nghiệm thời gian thrombin bằng máy tự động, thời gian thromboplastin một phần hoạt hoá bằng máy tự động.
• Siêu âm ổ bụng tổng quát.

Với gần 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Nội soi tiêu hóa, Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương đã thực hiện thành công nhiều trường hợp can thiệp nội soi phức tạp, phát hiện nhiều tổn thương ung thư tiêu hóa ở giai đoạn sớm, đem lại sức khỏe và sự an tâm cho nhiều bệnh nhân.
Bác sĩ Phương chuyên chẩn đoán ung thư sớm ở dạ dày và đại tràng, kỹ thuật nội soi mật tụy ngược dòng trong điều trị sỏi đường mật tụy, hẹp đường mật, u đường mật, rò mật và điều trị co thắt tâm vị bằng kỹ thuật mở cơ qua đường miệng điều trị co thắt tâm vị.

Xem thêm: Hướng dẫn chẩn đoán ung thư dạ dày