Ưu nhược điểm của tiêm thuốc tránh thai

Thuốc tiêm tránh thai DMPA (Dehydro Medroxy Progesterone Acetate) đã được nghiên cứu, áp dụng từ nhiều năm qua. Đến nay, đã có khoảng 100 triệu phụ nữ ở 90 quốc gia sử dụng phương pháp tránh thai này. Thuốc này có thể được chỉ định cho bất kỳ phụ nữ nào ở lứa tuổi sinh đẻ muốn dùng 1 biện pháp tránh thai tự chọn.

Ở Việt Nam, thuốc tiêm tránh thai cũng đã được sử dụng. Đây là 1 loại hormone progesteron, chỉ tiêm 1 lần vào bắp. Progesterone sẽ tiết dần vào trong cơ thể, giúp chị em có thể tránh thai trong một thời gian dài (loại 1 tháng, loại 3 tháng).

Sau đây là thông tin chi tiết về ưu điểm, nhược điểm của phương pháp tránh thai bằng tiêm thuốc:

2.1 Ưu điểm của tiêm thuốc tránh thai

Những ưu điểm vượt trội của tiêm thuốc tránh thai là:

• Hiệu quả tốt

Ưu điểm nổi bật nhất là hiệu quả của thuốc tiêm tránh thai rất tốt. Thuốc tránh thai đường tiêm có thể làm ức chế rụng trứng 100%. Đồng thời, nó còn ức chế tiết chất nhầy ở cổ tử cung rất mạnh, khiến tinh trùng không thể xâm nhập vào buồng tử cung. Bởi vậy, phương pháp này có hiệu quả tránh thai lên tới 99,6%.

• Tiện lợi, hiệu quả kéo dài

Thuốc tiêm tránh thai dùng liều cao (150mg/lần) sẽ được cơ thể hấp thu chậm, có hiệu lực kéo dài nên chỉ cần sử dụng 1 lần có thể tránh thai trong 3 tháng (giống như đình sản tạm thời). Đồng thời, loại thuốc này cũng không gây ảnh hưởng tới khả năng sinh sản. Phụ nữ muốn mang thai thì chỉ cần ngưng dùng thuốc vài tháng là được.

• Dùng được cho bà mẹ đang nuôi con bú

Thuốc tiêm tránh thai duy trì, làm tăng sự tiết sữa và có tiết vào sữa nhưng với lượng rất nhỏ (0,02 - 0,08 μg/kg/ngày). Trẻ bú sữa mẹ của người mẹ có tiêm thuốc tránh thai vẫn có các chỉ số phát triển bình thường (chiều cao, cân nặng, trí tuệ). Vì vậy, loại thuốc này phù hợp với cả những bà mẹ đang cho con bú.

• Độ an toàn cao

Phương pháp tránh thai bằng tiêm thuốc không gây rối loạn về mạch, huyết áp. Thuốc cũng không ảnh hưởng tới quá trình sản xuất steroid và miễn dịch, không làm phát triển u xơ tử cung (có thể sử dụng cho bệnh nhân bị u xơ tử cung), không gây phù. Thuốc có thể sử dụng cho bệnh nhân có bệnh van tim chưa có biến chứng. Dù vậy, thuốc này không dùng cho người mắc bệnh tim nặng như viêm tắc tĩnh mạch hoặc nhồi máu cơ tim.

Ngoài ra, thuốc tiêm tránh thai cũng phù hợp với những phụ nữ gặp tác dụng phụ do estrogen có trong viên tránh thai loại uống hoặc không thể sử dụng estrogen do chống chỉ định. Những người hay gặp các triệu chứng tiền kinh nguyệt như đau bụng nhiều trong thời gian rụng trứng, mệt mỏi, thay đổi cảm xúc, tăng cân,... cũng có thể sử dụng loại thuốc này.

2.2 Nhược điểm của tiêm thuốc tránh thai

Khi xét về ưu nhược điểm của tiêm thuốc tránh thai, nhất thiết phải đề cập tới một số tác dụng phụ của phương pháp này. Đó là:

• Gây rong kinh

Khi sử dụng thuốc tiêm tránh thai, phụ nữ có thể bị rong kinh, rong huyết hoặc băng kinh. Rong kinh là tình trạng kỳ kinh kéo dài tới 7 - 8 ngày, lượng máu ra bằng hoặc nhiều hơn so với bình thường (khoảng 50 - 80ml). Hiện tượng này thường chỉ xảy ra ở những mũi tiêm đầu, sau đó hết dần và đi vào ổn định. Do đó, chị em vẫn có thể tiếp tục dùng loại thuốc tránh thai này.

Rong huyết là tình trạng xuất huyết một ít giữa chu kỳ hành kinh. Hiện tượng này không nghiêm trọng, không cần điều trị vì sẽ tự hết.

Băng kinh là tình trạng lượng máu nhiều hơn so với khi hành kinh bình thường. Tình trạng này ít khi xảy ra.

• Gây mất kinh

Khi tiêm thuốc tránh thai chỉ chứa progestin thì lượng progestin sẽ cao hơn lượng estrogen so với tỷ lệ bình thường. Từ đó, niêm mạc tử cung không phát triển mạnh, dày ra và bị bong, dẫn tới chảy máu như hành kinh thông thường. Đây là tình trạng mất kinh. Có khoảng 60% người tiêm thuốc tránh thai gặp hiện tượng này.

Hiện tượng mất kinh khi tiêm thuốc tránh thai không gây hại cho sức khỏe hoặc sinh sản về sau nên phụ nữ vẫn có thể dùng loại thuốc này. Đồng thời, vì thuốc tiêm tránh thai có hiệu quả lên tới 99,6% nên hiện tượng này không phải dấu hiệu có thai. Dù vậy, để chắc chắn thì người dùng vẫn nên kiểm tra xem có thai không.

Nếu có thai (có thể mang thai trước khi dùng thuốc tiêm tránh thai mà không biết hoặc do dùng thuốc mà không có hiệu quả) thì các cặp đôi có thể xem xét tới việc nên giữ lại thai hay phá thai. Trong trường hợp muốn giữ thai thì nên ngưng dùng thuốc tránh thai đường tiêm, theo dõi thai kỳ như bình thường. Thuốc này hoàn toàn không gây hại cho thai nhi.

• Gây tăng cân

Thuốc tiêm tránh thai có thể làm người dùng tăng cân nhanh chóng, thường tăng khoảng 5% trọng lượng cơ thể trong vòng 6 tháng. Về sau, tình trạng tăng cân vẫn tiếp tục kéo dài. Có khoảng 25% phụ nữ tham gia khảo sát đã tăng tới 10kg sau 3 năm sử dụng thuốc tránh thai đường tiêm.

Nếu khi dùng thuốc này bị tăng cân nhanh thì chị em có thể hỏi ý kiến bác sĩ để chuyển sang sử dụng 1 biện pháp tránh thai khác.

• Làm thay đổi tâm trạng

Thuốc tiêm tránh thai cũng làm cho người sử dụng thay đổi tâm trạng giống như có thai như buồn, giận, chán nản, mệt mỏi,... nhưng chỉ trong một thời gian ngắn. Nếu tình trạng thay đổi tâm trạng kéo dài thì cần điều trị, thường cũng sẽ hết sau một thời gian ngắn.

• Gây nhức đầu, khó chịu

Tiêm thuốc tránh thai có thể khiến chị em bị nhức đầu nhưng không nặng và có thể xử lý bằng các cách giảm đau đầu thông thường. Ngoài ra, số khác bị cương vú, buồn nôn, đau bụng dưới,... nhẹ.

• Tăng nguy cơ loãng xương

Thuốc tiêm tránh thai làm giảm độ kết dính của xương, gây loãng xương ở phụ nữ. Tình trạng này thường xảy ra nhanh và tồi tệ nếu dùng thuốc tránh thai đường tiêm kéo dài trên 2 năm (còn dùng trong phạm vi 2 năm thì hiếm khi xảy ra). Vì vậy, chị em không nên dùng thuốc quá 2 năm.

Với những ưu nhược điểm của tiêm thuốc tránh thai kể trên, hy vọng mỗi chị em đưa ra được lựa chọn phù hợp cho mình. Nếu muốn áp dụng, bạn nên đến những cơ sở y tế chuyên về sản phụ khoa để được thăm khám cẩn thận và nhận tư vấn xem có phù hợp với biện pháp này hay không. Dựa trên tình trạng sức khỏe của bạn, bác sĩ sẽ đưa ra lời khuyên về việc lựa chọn biện pháp tránh thai phù hợp nhất.