Lưu ý khi dùng thuốc cảm xuyên hương cho bà bầu

Bài viết được thực hiện bởi Dược sĩ Hoàng Trà Linh - Dược sĩ lâm sàng - Khoa Dược - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Cảm (hay cảm mạo) thường gặp ở mọi lứa tuổi đặc biệt khó tránh ở phụ nữ mang thai. Trong khi các thuốc tân dược thường cho đáp ứng nhanh và hiệu quả cao nhưng lại đi kèm với nhiều tác dụng phụ và nguy cơ ảnh hưởng đến thai nhi thì xu hướng sử dụng các bài thuốc đông y hay thuốc có nguồn gốc từ dược liệu ngày càng được ưa dùng.

Xuyên Hương được biết đến là bài thuốc trị cảm đông dược của các thầy thuốc vùng miền núi phía Bắc sử dụng trong các trường hợp cảm cúm, cảm lạnh, đau đầu, hắt hơi, sổ mũi do cảm lạnh. Là bài thuốc có nguồn gốc từ dược liệu, thuốc cảm Xuyên Hương được nhiều thế hệ gia đình người Việt tin dùng. Đặc biệt hiện nay thuốc được bào chế dưới dạng viên nang, gói bột cốm hay si-rô uống thích hợp cho cả người lớn và trẻ em.

Thành phần của thuốc cảm Xuyên Hương bao gồm 6 loại dược liệu: xuyên khung, bạch chỉ, hương phụ, quế chi, sinh khương và cam thảo bắc:

• Xuyên khung có vị cay, tính ấm trị phong hàn, đau đầu, cảm sốt
• Bạch chỉ có vị hơi ngọt, cay, tính ấm trừ phong hàn, hoạt huyết
• Hương phụ có tác dụng kháng khuẩn, giảm đau và giải nhiệt nhẹ khi sốt
• Quế chi có vị ngọt, đắng, thơm và tính ấm được dùng cho thể phong hàn của hội chứng ngoại cảnh, thể phong hạn của hội chứng hư
• Sinh Khương (gừng tươi) có vị cay nồng, tính ấm, không có độc chủ trị nghẹt mũi, cảm lạnh, nhiễm phong hàn
• Cam thảo bắc được dùng để thanh nhiệt, giải độc, táo nhiệt thương tổn tân dịch, ho khan, họng đau, họng viêm, đinh nhọt sưng độc, trúng độc.

Sự kết hợp của các vị dược liệu có tính ấm giúp cho thuốc cảm Xuyên Hương vừa chữa triệu chứng vừa trị căn nguyên bệnh (giải cảm). Thuốc được khuyên dùng khi bệnh vừa chớm, để tăng hiệu quả và rút ngắn thời gian điều trị, tránh được các biến chứng do ủ bệnh lâu ngày.

Mang thai được xem là thời kì đặc biệt nhất của phụ nữ vì họ phải đảm bảo sức khỏe cho chính mình và thai nhi đang lớn dần lên trong bụng. Cũng chính vì vậy mà các bà bầu bị cảm cúm cần thận trọng trong việc dùng thuốc để hạn chế những ảnh hưởng không mong muốn đến sự phát triển của trẻ.

Với thuốc cảm Xuyên Hương, bà bầu không nên tự ý dùng loại thuốc này trong thời gian mang thai. Trong thành phần có xuyên khung, bạch chỉ, hương phụ, quế chi, sinh khương và cam thảo bắc, 5/6 vị dược liệu đều có tính cay ôn và nhiệt, không thích hợp dùng trong giai đoạn mang thai khi cơ thể người mẹ sinh nhiệt.

Cũng theo "Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam" của giáo sư Đỗ Tất Lợi, Xuyên Khung là thành phần của thuốc cảm Xuyên Hương có tác dụng lên cơ trơn gây kích thích co bóp tử cung do đó cảm xuyên hương cho bà bầu là không được sử dụng.

Bên cạnh đó mặc dù đây là bài thuốc gia truyền lâu đời, tuy nhiên hiện nay vẫn chưa có các nghiên cứu khoa học về an toàn và hiệu quả của thuốc khi sử dụng ở đối tượng bà bầu.

Bà bầu có thể mắc cảm cúm quanh năm, nhưng đặc biệt là vào các tháng mùa đông với các biểu hiện như đau đầu, nghẹt mũi và chảy nước mũi, ớn lạnh, mệt mỏi... Để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé, phụ nữ mang thai nên thăm khám bác sĩ tư vấn kê đơn thuốc và các biện pháp chăm sóc thai kỳ thích hợp, nhất là trong vòng 48 giờ đầu tiên khi có các triệu chứng bất thường. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc uống bao gồm cả các thuốc tây y và đông y.