Acid ascorbic (Vitamin C): Công dụng, chỉ định và lưu ý khi dùng

Vitamin C hay acid ascorbic đóng vai trò tương đối quan trọng trong quá trình chuyển hóa của cơ thể. Chế độ ăn uống lành mạnh thường không gây thiếu vitamin C. Tuy nhiên, ở một số bệnh nhân đặc biệt không thể hấp thu đủ lượng acid ascorbic cần thiết, khi đó bác sĩ sẽ chỉ định bổ sung thêm bằng các loại thuốc. Vậy cần lưu ý gì khi sử dụng thuốc vitamin C?

Acid ascorbic (hay còn gọi là vitamin C) được sử dụng để ngăn ngừa hoặc điều trị tình trạng thiếu vitamin C ở những người không nhận đủ vitamin từ chế độ ăn uống hàng ngày. Hầu hết những người ăn theo chế độ ăn bình thường không cần sử dụng thêm acid ascorbic.

Mức độ vitamin C thấp trong chế độ ăn hàng ngày có thể dẫn đến bệnh Scorbut do thiếu vitamin C. Căn bệnh này có thể gây ra các triệu chứng như phát ban, yếu cơ, đau khớp, mệt mỏi hoặc rụng răng.

Vitamin C có vai trò quan trọng đối với cơ thể, đây là loại vitamin cần thiết để duy trì sức khỏe của da, sụn, răng, xương và tính bền vững của các mạch máu. Ngoài ra, vitamin C cũng được sử dụng để bảo vệ các tế bào của cơ thể khỏi bị hư hại, vì vitamin C được biết đến như một chất chống oxy hóa mạnh.

XEM THÊM: Tác dụng phụ của vitamin C

Acid ascorbic được sử dụng theo đường uống, có hoặc không kèm với thức ăn, thường dùng 1-2 lần mỗi ngày. Có thể uống vitamin C theo hướng dẫn trên bao bì sản phẩm hoặc uống theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Nếu người bệnh đang dùng viên nang giải phóng kéo dài, hãy nuốt toàn bộ viên thuốc, không được nghiền nát hoặc nhai viên nang hoặc viên nén giải phóng kéo dài vì điều này có thể gây giải phóng tất cả thuốc cùng một lúc, làm tăng nguy cơ tác dụng phụ. Ngoài ra, không chia nhỏ các viên nén giải phóng kéo dài trừ khi chúng có vạch chia thuốc hoặc khi được bác sĩ/dược sĩ hướng dẫn bẻ thuốc. Nuốt toàn bộ viên thuốc (không cần nghiền nát hoặc nhai) cùng với một cốc nước đầy (8 ounce/240 ml).

Nếu acid ascorbic được bào chế dưới dạng viên ngậm thì bệnh nhân cần đặt viên ngậm vào miệng và để viên ngậm tan từ từ.

Nếu người bệnh đang dùng acid ascorbic dạng bột, hãy trộn kỹ acid ascorbic với thức ăn lỏng hoặc mềm thích hợp, khuấy đều và sử dụng ngay, không pha sẵn. Nếu người bệnh đang sử dụng dạng lỏng của vitamin này, hãy cẩn thận đo liều lượng bằng dụng cụ đo đặc biệt, không sử dụng thìa gia dụng vì điều này có thể dẫn đến liều lượng không chính xác.

Liều dùng của từng người sẽ được bác sĩ chỉ định dựa trên tình trạng sức khỏe và đáp ứng với điều trị của từng cá nhân cụ thể. Sử dụng acid ascorbic thường xuyên vào cùng thời điểm mỗi ngày để giúp người bệnh dễ dàng ghi nhớ việc dùng thuốc.

XEM THÊM: Sức khỏe bình thường có nên bổ sung vitamin C hàng ngày?

Tác dụng phụ của acid ascorbic có thể xảy ra bao gồm: tiêu chảy, buồn nôn, nôn mửa, đau quặn bụng, ợ chua... Nếu có bất kỳ tác dụng phụ nào của acid ascorbic kéo dài hoặc ngày càng trở nên trầm trọng hơn, người bệnh hãy báo cho bác sĩ hoặc dược sĩ ngay lập tức.

Vitamin C có thể gây ra các tác dụng phụ hiếm gặp nhưng lại rất nghiêm trọng như: tiểu buốt, nước tiểu có màu hồng hoặc có máu trong nước tiểu.

Trước khi dùng các sản phẩm chứa acid ascorbic, hãy cho bác sĩ hoặc dược sĩ biết nếu bệnh nhân từng bị dị ứng với hoạt chất này và tiền sử bệnh của người bệnh, đặc biệt là bệnh thận (sỏi thận), thiếu men G6PD.

Trong thời kỳ mang thai, vitamin C đã được chứng minh là an toàn khi sử dụng với liều lượng khuyến cáo. Chỉ nên dùng liều cao hơn trong thời kỳ mang thai khi thật cần thiết và sau khi đã thảo luận về những rủi ro và lợi ích với bác sĩ sản khoa.

Vitamin C có thể đi vào sữa mẹ và được xem là an toàn trong thời gian cho con bú khi người mẹ sử dụng ở liều khuyến cáo.

Tác dụng của acid ascorbic có thể thay đổi nếu bệnh nhân dùng cùng với các loại thuốc hoặc các sản phẩm thảo dược khác. Điều này có thể làm tăng nguy cơ mắc phải các tác dụng phụ nghiêm trọng hoặc có thể khiến acid ascorbic không hoạt động hiệu quả.

Để việc dùng thuốc mang lại hiệu quả cao nhất, người bệnh nên báo với bác sĩ về tất cả các sản phẩm đang sử dụng (bao gồm cả thuốc kê đơn, thuốc không kê đơn và thuốc thảo dược) trước khi bắt đầu điều trị bằng thuốc vitamin C. Đồng thời, trong quá trình sử dụng acid ascorbic, người bệnh không tự ý sử dụng, ngừng hoặc thay đổi liều lượng của bất kỳ loại thuốc đang sử dụng nào mà chưa tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Vitamin C có thể tác động và làm sai lệch kết quả của một số xét nghiệm cận lâm sàng, trong đó có xét nghiệm định lượng glucose trong nước tiểu, vì vậy khi thực hiện các xét nghiệm này, bệnh nhân cần báo cho bác sĩ và nhân viên xét nghiệm về việc sử dụng acid ascorbic.

Vitamin C không phải là sản phẩm thích hợp để sử dụng trong các chế độ ăn kiêng. Nguồn gốc acid ascorbic trong chế độ ăn hàng ngày nên xuất phát từ các loại thực phẩm lành mạnh khác, ví dụ như các loại trái cây họ cam quýt, cà chua, cải bruxen, súp lơ, bông cải xanh và một số loại rau quả khác.

Nếu bệnh nhân bỏ lỡ một liều vitamin C nào đó, hãy sử dụng ngay khi nhớ ra. Tuy nhiên, nếu quá gần thời điểm của liều tiếp theo, người sử dụng hãy bỏ qua liều đã quên, đừng gấp đôi liều để bù trừ cho liều bị thiếu.

Các nhãn hiệu khác nhau của thuốc vitamin C sẽ có những yêu cầu bảo quản khác nhau. Vì thế, bạn cần kiểm tra thông tin trên bao bì hoặc tờ hướng dẫn sử dụng sản phẩm để có biện pháp bảo quản phù hợp nhất. Vấn đề quan trọng là phải giữ tất cả các loại thuốc (trong đó có acid ascorbic) tránh xa tầm tay trẻ em và vật nuôi.

Nguồn tham khảo: webmd.com