Khám tiền mê cho người có chỉ định mổ nội soi nên lưu ý gì?

Hỏi

Chào bác sĩ,

Bác sĩ cho em hỏi khám tiền mê cho người có chỉ định mổ nội soi nên lưu ý gì? Có những bệnh lý kèm theo nào phải lưu ý ạ, cảm ơn bác sĩ tư vấn.

Khách hàng ẩn danh

Trả lời

Được giải đáp bởi BSCK II Đinh Văn Lộc - Khoa Ngoại tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Chào bạn,

Với câu hỏi “Khám tiền mê cho người có chỉ định mổ nội soi nên lưu ý gì?”, bác sĩ giải đáp như sau:

Khám tiền mê trước phẫu thuật là cơ hội để bác sĩ gây mê xác định các bệnh lý mắc kèm có thể dẫn đến các biến chứng cho bệnh nhân trong giai đoạn gây mê, phẫu thuật hoặc sau phẫu thuật. Những bệnh nhân được lên lịch cho các thủ thuật tự chọn thường sẽ tham gia một cuộc đánh giá trước phẫu thuật 2-4 tuần trước ngày phẫu thuật.

Mục tiêu cuối cùng của đánh giá khám gây mê trước phẫu thuật là giảm tỷ lệ mắc bệnh hoặc tử vong sau phẫu thuật và gây mê của bệnh nhân, đưa bệnh nhân trở lại hoạt động mong muốn càng nhanh càng tốt. Cần phải nhận ra rằng nguy cơ chu phẫu là đa yếu tố và là một chức năng của tình trạng sức khỏe trước phẫu thuật của bệnh nhân, mức độ xâm lấn của quy trình phẫu thuật và loại thuốc gây mê được sử dụng. Tiền sử và khám sức khỏe, tập trung vào các yếu tố nguy cơ đối với các biến chứng tim và phổi và xác định khả năng chức năng của bệnh nhân, là điều cần thiết cho bất kỳ đánh giá trước phẫu thuật nào.

Phẫu thuật nội soi: Phẫu thuật được thực hiện với sự hỗ trợ của nội soi. Nội soi là một dụng cụ mỏng, giống như ống, có đèn chiếu và thấu kính để quan sát. Nó cũng có thể có một công cụ để loại bỏ mô để kiểm tra dưới kính hiển vi để tìm các dấu hiệu của bệnh. Còn được gọi là cắt bỏ nội soi có hỗ trợ.

Việc sử dụng phẫu thuật nội soi ổ bụng đã tạo ra một cuộc cách mạng trong lĩnh vực phẫu thuật với những ưu điểm của nó là giảm tỷ lệ mắc bệnh và phục hồi sớm. Phẫu thuật nội soi thường được thực hiện dưới gây mê toàn thân do những thay đổi hô hấp gây ra bởi bơm khí màng bụng, là một phần không thể thiếu của nội soi ổ bụng. Việc thông khí kiểm soát chính xác trong gây mê toàn thân đã chứng minh nó là lý tưởng cho các quy trình như vậy

Việc tạo ra bơm khí vào màng bụng là một phần không thể thiếu của bất kỳ quy trình nội soi nào và thường được thực hiện bằng cách bơm một lượng khí carbon dioxide để bác sĩ phẫu thuật có thể quan sát thích hợp các tạng trong ổ bụng và thực hiện các thao tác phẫu thuật. Các tác động chính là do áp lực trong ổ bụng tăng lên dẫn đến các thay đổi về hô hấp, tim mạch và thần kinh,...

Tim mạch

Các tác động lên tim mạch chủ yếu phụ thuộc vào áp lực trong ổ bụng và sự hấp thụ carbon dioxide vào tuần hoàn toàn thân. Ở áp lực trong ổ bụng thấp hơn 15 mmHg, sự hồi lưu của tĩnh mạch tăng lên do làm rỗng các mạch nội mạc và do đó cung lượng tim và huyết áp đều tăng. Khi áp lực trong ổ bụng cao hơn 15 mmHg, do sự chèn ép của tĩnh mạch chủ dưới, máu tĩnh mạch trở về bị giảm, do đó làm giảm cung lượng tim và huyết áp. Các rối loạn nhịp tim khác nhau dẫn đến block nhĩ thất và tim đã được ghi nhận do kích thích phế vị khi chèn trocar, căng phúc mạc hoặc thuyên tắc khí cacbonic.

Hô hấp

Các tác động bao gồm giảm thể tích phổi, xẹp đáy phổi, tăng shunt trong phổi, tăng áp lực đỉnh và áp lực trung bình của đường thở, khi áp lực trong ổ bụng tăng lên sẽ đẩy cơ hoành lên trên dẫn đến sự di chuyển của cơ hoành bị giảm. Cũng có thể làm di chuyển của ống nội khí quản vào sâu trong phế quản, dẫn đến tăng CO2 và thiếu oxy

Thần kinh

Tăng áp lực nội sọ kèm theo giảm áp lực tưới máu não có thể xảy ra do tăng CO2 máu, tăng áp lực trong ổ bụng và tư thế đầu thấp. Những thay đổi này có thể gây bất lợi ở những bệnh nhân tăng áp lực nội sọ.

Tư thế bệnh nhân

Các thủ thuật nội soi phổ biến nhất sử dụng tư thế Trendelenburg(đầu thấp) hoặc Trendelenburg ngược (đầu cao) do đó làm tăng thêm tác dụng phụ của bơm khí màng bụng. Sự suy giảm của máu tĩnh mạch trở về tim, giảm cung lượng tim và áp lực động mạch trung bình nhiều hơn ở tư thế nằm đầu cao, với sự gia tăng sức cản mạch ngoại vi và phổi. Suy giảm hệ thống hô hấp được coi là bị ảnh hưởng tối đa ở tư thế đầu thấp nhưng nó cũng phụ thuộc vào thời gian bơm khí màng bụng.

Các điểm chính đáng chú ý nhất liên quan đến gây mê trong thủ thuật nội soi là

• Bơm khí CO2 vào màng bụng gây ra những thay đổi về thông khí và hô hấp, giảm độ đàn hồi của phổi và thành ngực. PaCO2 tăng (15% đến 25%) do CO 2 hấp thụ từ khoang phúc mạc. Theo dõi nồng độ khí CO2 thở ra phản ánh sự gia tăng này một cách đáng tin cậy, sẽ tăng sau 20 đến 30 phút.
• Ở những bệnh nhân bị bệnh tim, rối loạn nhịp tim làm trầm trọng thêm nếu gia tăng PaCO2 và mở rộng sự chênh lệch giữa PaO2 và EtCO2.
• Bất kỳ sự gia tăng EtCO2 nào lớn hơn 25% và / hoặc xảy ra muộn hơn 30 phút sau khi bắt đầu bơm CO2 trong phúc mạc sẽ gợi ý khí phế thũng dưới da CO2, biến chứng hô hấp thường gặp nhất khi nội soi ổ bụng.
• Bơm hơi phúc mạc gây ra những thay đổi về huyết động, đặc trưng bởi giảm cung lượng tim, tăng áp lực động mạch và tăng sức cản mạch máu toàn thân và mạch phổi. Những thay đổi huyết động được nhấn mạnh ở những bệnh nhân bị bệnh tim có nguy cơ cao.
• Các thay đổi huyết động sinh lý bệnh có thể được giảm bớt hoặc ngăn ngừa bằng cách tối ưu hóa truyền dịch trước khi bơm khí màng bụng và bằng thuốc giãn mạch, thuốc đối kháng thụ thể 2 -adrenergic, liều cao opioid và thuốc chẹn β.
• Những thay đổi sinh lý bệnh tương tự xảy ra trong thời kỳ mang thai và ở trẻ em. Nội soi ổ bụng có thể được quản lý an toàn ở phụ nữ mang thai trước tuần thứ 23 của thai kỳ với điều kiện ngăn ngừa được tình trạng tăng CO2 máu. Phương pháp nội soi mở nên được cân nhắc để tránh làm tổn thương tử cung.
• Nội soi ổ bụng mang lại nhiều lợi ích sau phẫu thuật cho phép phục hồi nhanh hơn và thời gian nằm viện ngắn hơn. Những ưu điểm này giải thích sự thành công ngày càng tăng của nội soi ổ bụng, được đề xuất cho nhiều thủ thuật phẫu thuật.
• Nâng cao kiến ​​thức về hậu quả trong phẫu thuật của nội soi ổ bụng cho phép quản lý an toàn những bệnh nhân mắc bệnh hô hấp tim ngày càng nặng, những người sau đó có thể được hưởng lợi từ nhiều lợi ích sau phẫu thuật do kỹ thuật này mang lại.

Qua các ảnh hưởng của bơm hơi phúc mạc trong phẫu thuật nội soi khi khám tiền mê bác sĩ gây mê cần chú ý khai thác kỹ và phát hiện các bệnh lý kèm theo như bệnh tim, bệnh phổi, bệnh tăng áp lực nội sọ, tăng nhãn áp hay đang mang thai,... để có phương pháp gây mê thích hợp và đem lại sự an toàn cho người bệnh.

Tóm lại, trong hơn mấy chục năm qua, phương pháp gây mê phẫu thuật nội soi đã phát triển và tiên tiến vượt bậc dẫn đến một kỹ thuật giảm thiểu nhiều rủi ro, biến chứng và kéo dài thời gian nằm viện của phẫu thuật mổ hở. Tỷ lệ các trường hợp phẫu thuật được thực hiện nội soi sẽ tiếp tục tăng và bác sĩ gây mê phải hiểu và quản lý an toàn các thay đổi sinh lý cụ thể, rủi ro và thách thức thực tế mà nội soi ổ bụng gây ra

Nếu bạn còn thắc mắc về việc khám tiền mê cho người có chỉ định mổ nội soi nên lưu ý gì, bạn có thể đến cơ sở y tế thuộc Hệ thống Y tế Vinmec thăm khám và điều trị sớm. Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Vinmec. Chúc bạn có thật nhiều sức khỏe.

Trân trọng!